«Απάτητες Παραλίες»: Τέλος σε ομπρέλες και ξαπλώστρες – Ποιες περιοχές της Κρήτης και της Μεσαράς βρίσκονται στις συντεταγμένες που ορίζει η ΚΥΑ

Να βάλει τέλος στις αυθαιρεσίες που γίνονται εδώ και πολλά χρόνια σε παραλίες «Natura 2000», στοχεύει η Κοινή Υπουργική Απόφαση η οποία καθορίζει τις «Απάτητες παραλίες», που  θεσπίστηκαν για πρώτη φορά με το νόμο 5092/2024 («Όροι αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές»).

Πρόκειται για 198 παραλίες σε ολόκληρη τη χώρα, που βρίσκονται εντός του δικτύου Natura 2000 και στις οποίες θα απαγορεύεται η παραχώρηση και κατ’ επέκταση η τοποθέτηση ομπρελών, ξαπλωστρών κ.λπ. Μεταξύ αυτών των παραλιών περιλαμβάνεται και η περιοχή «Δυτικά Αστερούσια από Αγιοφάραγγο έως Κόκκινο Πύργο» όπως αναφέρεται στην σχετική απόφαση, κάτι που αναμφισβήτητα φέρνει προβληματισμό για το τι μέλλει γενέσθαι σε τουριστικές περιοχές που περιλαμβάνονται στις «απάτητες παραλίες». Αξίζει να σημειωθεί ότι μέσω της ΚΥΑ δίνονται συντεταγμένες για τις «Απάτητες παραλίες» κάτι που σημαίνει ότι ενδέχεται τμήματα παραλιών που χαρακτηρίζονται «απάτητες» να μην ανήκουν σε αυτές.

Θέλει μεγάλη προσοχή πάντως ο καθορισμός των ορίων έτσι ώστε να αποφευχθούν και τα τσουχτερά πρόστιμα που προβλέπονται σε περιπτώσεις  μη τήρησης των όσων προβλέπονται.

Στην Κρήτη

Όσον αφορά την Κρήτη, μεταξύ των 198 πανελλαδικά, βρίσκονται 9 που αφορούν το νησί και συγκεκριμένα:

Δυτικά Αστερούσια (από Αγιοφάραγγο έως Κόκκινο Πύργο) στον πρώην δήμο Τυμπακίου, Κόφινας στον πρώην δήμο Αστερουσίων, Όρη Ζάκρου στον πρώην δήμο Ιτάνου, βορειοανατολικό άκρο Κρήτης: Διονυσάδες, Ελάσα και χερσόνησος Σίδερο (άκρα Μαύρο Μούρι- Βάι- άκρα Πλάκας) και θαλάσσια ζώνη στον πρώην δήμο Ιτάνου, παραλία από Χρυσοσκαλίτισσα μέχρι ακρωτήριο Κριός στον πρώην δήμο Ινναχωρίου, Λευκά Όρη και παράκτια ζώνη στον δήμο Σφακίων, ήμερη και άγρια Γραμβούσα – Τηγάνι και Φαλάσαρνα – Ποντικονήσι, όρμος Λιβάδι – Βίγλα στον δήμο Κισσάμου, Δράπανο (βορειοανατολικές ακτές) – παραλία Γεωργιούπολης – Λίμνη Κουρνά – Σπήλαιο Ψιμάκι στον πρώην δήμο Γεωργιουπόλεως και νήσος Χρυσή στον δήμο Ιεράπετρας.

Απαγορεύσεις

Σύμφωνα με την ΚΥΑ, στις “Απάτητες παραλίες” απαγορεύεται η παραχώρηση του δικαιώματος απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας, καθώς και οποιαδήποτε άλλη δράση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη μορφολογία τους και την ακεραιότητά τους ως προς τις οικολογικές τους λειτουργίες, και ιδίως:

α) η παρουσία μηχανοκίνητων οχημάτων,
β) η διοργάνωση εκδηλώσεων με συμμετοχή περισσότερων από δέκα άτομα,
γ) η μουσική ή η παραγωγή άλλων ήχων με χρήση συσκευής ηλεκτρικής αναπαραγωγής ή ενίσχυσης, για την άσκηση δραστηριοτήτων,
δ) η τοποθέτηση κινητών στοιχείων, όπως τραπεζοκαθισμάτων, ομπρελών, ξαπλωστρών κ.ά.,
ε) η άσκηση δραστηριοτήτων που εξυπηρετούν τους λουόμενους ή την αναψυχή του κοινού, για εκμίσθωση θαλάσσιων μέσων αναψυχής,
στ) η λειτουργία αυτοκινούμενου ή ρυμουλκούμενου τροχήλατου αναψυκτηρίου.

Νέοι κανόνες

Επιπλέον με άλλες ΚΥΑ εξειδικεύονται οι νέοι κανόνες που βάζουν τάξη στη δημόσια περιουσία στις παραλίες, διασφαλίζουν την πρόσβαση των πολιτών στη θάλασσα και κατοχυρώνουν όρους διαφάνειας στην παραχώρηση του αιγιαλού και της παραλίας, με παράλληλη προστασία του περιβάλλοντος.

Συγκεκριμένα, με τις αποφάσεις αυτές:

Δημιουργείται Μητρώο Συμβάσεων Παραχώρησης Απλής Χρήσης Αιγιαλού και Παραλίας και η ψηφιακή εφαρμογή «MyCoast», μέσω της οποίας οι πολίτες θα μπορούν να υποβάλουν άμεσα καταγγελίες για υπέρβαση των παραχωρήσεων ή για αυθαίρετη κατάληψη παραλίας.

Προβλέπεται η νέα διαδικασία διεξαγωγής ηλεκτρονικών δημοπρασιών από τις Κτηματικές Υπηρεσίες για την παραχώρηση αιγιαλού και παραλίας, με τιμή εκκίνησης που προσδιορίζεται αντικειμενικά.

Προσδιορίζονται αναλυτικά οι υποχρεώσεις των παραχωρησιούχων για την εξυπηρέτηση των πολιτών, την ασφάλεια της παραλίας και τη διασφάλιση της προσβασιμότητας.

Θεσπίζονται αυστηρές ποινές για τους παραβάτες, ειδικά στις περιπτώσεις παρεμπόδισης της ελεύθερης πρόσβασης του κοινού στη θάλασσα.

Αναλυτικά οι κυριότερες ρυθμίσεις, που προβλέπουν οι σχετικές Υπουργικές Αποφάσεις, περιλαμβάνουν τα εξής:

 Εφαρμογή «MyCoast» – Μητρώο Συμβάσεων Παραχώρησης Απλής Χρήσης Αιγιαλού και Παραλίας

Σε συνεργασία με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης δημιουργείται Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα («Μητρώο Συμβάσεων Παραχώρησης Απλής Χρήσης Αιγιαλού και Παραλίας»), το οποίο θα υποστηρίζει τη διενέργεια των δημοπρασιών, την παρακολούθηση της συμμόρφωσης των παραχωρησιούχων με τους όρους των συμβάσεων παραχώρησης, καθώς και την υποβολή καταγγελιών από την πλευρά των πολιτών μέσω της ψηφιακής εφαρμογής «MyCoast».

 Νέο σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοπρασιών

Οι δημοπρασίες για την παραχώρηση αιγιαλού και παραλίας θα γίνονται μέσω ψηφιακής πλατφόρμας (που υλοποιείται σε συνεργασία με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης) και με ελάχιστο τίμημα που διασφαλίζουν τη διαφάνεια και την προστασία των συμφερόντων του Δημοσίου. Η διαδικασία διεξαγωγής των δημοπρασιών περιλαμβάνει συνοπτικά τα εξής:

– Η διακήρυξη της δημοπρασίας που περιλαμβάνει το Δήμο, το εμβαδόν της επιφάνειας που παραχωρείται, το σκοπό της παραχώρησης, το ελάχιστο τίμημα και τη διάρκεια της παραχώρησης θα δημοσιεύεται στην πλατφόρμα eauctions.gov.gr, στην ιστοσελίδα του οικείου δήμου, στο πρόγραμμα «Διαύγεια» και στη διαδικτυακή πύλη του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών (minfin.gov.gr/) είκοσι τουλάχιστον ημέρες πριν από την ημερομηνία διενέργειας της δημοπρασίας.

Η διακήρυξη συνοδεύεται από αεροφωτογραφία του προς παραχώρηση τμήματος του αιγιαλού και της παραλίας, κατάλογο των δικαιολογητικών, που υποβάλλει ο ενδιαφερόμενος και οδηγίες για τη συμμετοχή στην δημοπρασία.

Η δημοπρασία ξεκινά από την τιμή πρώτης προσφοράς (ελάχιστο τίμημα) που εξάγεται αυτόματα από την πλατφόρμα με βάση μαθηματικό τύπο που λαμβάνει υπόψη τις αντικειμενικές αξίες στην περιοχή (ο μαθηματικός τύπος είναι: αντικειμενική αξία όμορου ακινήτου x Συντελεστής Βαρύτητας Αιγιαλού x Συντελεστής Βαρύτητας Δραστηριότητας x έτη παραχώρησης x 3%.) Για τις συμβάσεις που θα συναφθούν μέχρι 31 Δεκεμβρίου του 2025, η τιμή πρώτης προσφοράς δεν μπορεί να είναι μικρότερη από το μέγιστο μίσθωμα που καταβλήθηκε για την ίδια περιοχή μετά την 1η Ιανουαρίου 2017.

Κάθε νέα προσφορά πρέπει να είναι μεγαλύτερη της προηγούμενης, κατά το βήμα της δημοπρασίας το οποίο ορίζεται σε 3% της τιμής εκκίνησης. Η διάρκεια της δημοπρασίας είναι 30 λεπτά. Αν εντός του τελευταίου τρίλεπτου υποβληθεί αποδεκτή από το σύστημα προσφορά, η δημοπρασία παρατείνεται αυτόματα για άλλα 3 λεπτά. Η παράταση επαναλαμβάνεται εφ’ όσον στο διάστημα των 3 λεπτών υπάρξει έστω και μια αποδεκτή προσφορά, μέχρι να παρέλθει άπρακτο το χρονικό διάστημα της παράτασης.

Η αναφορά με το αποτέλεσμα και το ιστορικό της δημοπρασίας εξάγεται ηλεκτρονικά από το σύστημα διεξαγωγής των ηλεκτρονικών δημοπρασιών. Το αποτέλεσμα κοινοποιείται έως την επόμενη ημέρα με email στους συμμετέχοντες και ο πλειοδότης καλείται να υπογράψει τη σύμβαση παραχώρησης καταβάλλοντας είτε το σύνολο είτε την πρώτη από τις τρεις δόσεις του ανταλλάγματος χρήσης προς το Δημόσιο και τον οικείο Δήμο. Οι δόσεις εξοφλούνται ως εξής: η πρώτη δόση καταβάλλεται πριν την υπογραφή της σύμβασης, η δεύτερη την τελευταία ημέρα του επόμενου ημερολογιακού μήνα από την υπογραφή της σύμβασης και η τρίτη την τελευταία ημέρα του μεθεπόμενου ημερολογιακού μήνα από την υπογραφή της σύμβασης. Σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης καταβολής με ευθύνη του ενδιαφερομένου έστω και μιας δόσης, , η σύμβαση παραχώρησης λύεται μονομερώς από το Δημόσιο.

Αυστηροποίηση ποινών

Να σημειωθεί ότι  με απόφαση που έχει ήδη δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης (ΦΕΚ 2172 Β’ 8-4-2024) ορίζονται τα πρόστιμα για παρεμπόδιση της ελεύθερης πρόσβασης του κοινού στη θάλασσα, τον αιγιαλό και την παραλία τα οποία ορίζονται σε 2.000 ευρώ τουλάχιστον, με ανώτατο όριο τις 60.000 ευρώ. Ειδικότερα:

– Για τοποθέτηση κατασκευών όπως κτίσματα, τοιχία, ζαρντινιέρες, περιφράξεις παντός τύπου, επιβάλλεται πρόστιμο ύψους 500 ευρώ ανά κυβικό μέτρο που αντιστοιχεί στον όγκο της κατασκευής. Αν για την απομάκρυνση των κινητών στοιχείων είναι απαραίτητη η χρήση μηχανολογικού εξοπλισμού, το πρόστιμο της παρούσας τετραπλασιάζεται.

– Για κινητά στοιχεία που δεν μπορούν να μετακινηθούν εύκολα όπως αυτοκίνητα, μοτοσυκλέτες, βαρέα οχήματα, τέντες επιβάλλεται πρόστιμο 500 ευρώ ανά μέτρο που αντιστοιχεί στο πλάτος της διέλευσης που παρεμποδίζεται. Αν για την απομάκρυνση των κινητών στοιχείων είναι απαραίτητη η χρήση μηχανολογικού εξοπλισμού, επιβάλλεται πρόστιμο 500 ευρώ ανά κυβικό μέτρο που αντιστοιχεί στον όγκο των αντικειμένων που παρεμποδίζουν τη διέλευση.

– Για ρίψη μπάζων, οικοδομικών υλικών και κάθε είδους απορριμμάτων σε σημεία διέλευσης του κοινού προς τη θάλασσα, πρόστιμο 500 ευρώ ανά μέτρο που αντιστοιχεί στο πλάτος της διέλευσης που εμποδίζεται (διπλάσιο αν για την απομάκρυνση των κινητών στοιχείων είναι απαραίτητη η χρήση μηχανολογικού εξοπλισμού).

– Για  άσκηση κάθε είδους δραστηριότητας ή εκδήλωσης, ατομικής ή συλλογικής, επαγγελματικής ή μη, μόνιμης ή προσωρινής, που κωλύει την άμεση πρόσβαση του κοινού στη θάλασσα 500 ευρώ ανά μέτρο που αντιστοιχεί στο πλάτος της διέλευσης που εμποδίζεται.

– Για κάθε είδους σωματική ή λεκτική παρεμπόδιση, πρόστιμο 2.000 ευρώ.

– Θεσπίζονται συγκεκριμένες προθεσμίες για την άρση των εμποδίων, η παράλειψη της οποίας επισύρει νέα αυτοτελή κύρωση.

– Τα πρόστιμα δεν μπορούν να υπολείπονται των 2.000 ευρώ ή να υπερβαίνουν τις 60.000 ευρώ.