Βουλή: Ψηφίστηκε επί της αρχής, στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, το νομοσχέδιο «Ολοκλήρωση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης»

Με τις ψήφους της Νέας Δημοκρατίας έγινε δεκτό επί της αρχής το σχέδιο νόμου του υπουργείου Υγείας «Ολοκλήρωση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης». Κατά του νομοσχεδίου δήλωσε ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ, η Νέα Αριστερά, η Πλεύση Ελευθερίας, οι «Σπαρτιάτες». Επιφύλαξη για την τελική της στάση στην ολομέλεια δήλωσε η Ελληνική Λύση. Η «Νίκη» θα τοποθετηθεί στην αυριανή συνεδρίαση.

Στην Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων έλαβε χώρα μαραθώνια ακρόαση φορέων που είχαν κληθεί προκειμένου να διατυπώσουν τις θέσεις τους επί του νομοσχεδίου.

Αντιρρήσεις, ανησυχίες και «χειροκροτήματα»

Η ομότιμη καθηγήτρια ψυχιατρικής Μένη Μαλλιώρη, η οποία έχει διατελέσει δύο φορές πρόεδρος του ΟΚΑΝΑ, αναφέρθηκε στις διατάξεις για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων και χαρακτήρισε το νομοσχέδιο «παιδοκτονία». «Κατά τη διάρκεια της θητείας μου στον ΟΚΑΝΑ δώσαμε προτεραιότητα στη θεραπεία, σεβαστήκαμε απόλυτα τη διαφορετικότητα στη θεραπευτική φιλοσοφία και των προσεγγίσεων, μηδενίσαμε τις λίστες αναμονής, ιδρύσαμε θεραπευτικές μονάδες σε όλα τα νοσοκομεία της χώρας», είπε η κ, Μαλλιώρη και πρόσθεσε ότι με το νομοσχέδιο ο εκάστοτε πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Πρόληψης και Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων-ΕΟΠΑΕ, θα έχει τη δυνατότητα να ιδρύει ή και να καταργεί μονάδες, προγράμματα, δομές χωρίς να δεσμεύεται από εγκεκριμένη εθνική στρατηγική. Η κ. Μαλλιώρη πρότεινε σαφή δέσμευση για δημόσια και δωρεάν παροχή θεραπευτικών υπηρεσιών που θα διατηρούν τη διαφορετικότητα στις προσεγγίσεις τους και θα καλύπτουν όλες τις επιστημονικά τεκμηριωμένες θεραπείες.

Ο Τζαννής Πολυκανδριώτης γενικός γραμματέας της Ένωσης Νοσηλευτών Ελλάδος είπε ότι η ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης έπρεπε να έχει γίνει εδώ και καιρό, ώστε το σύστημα να μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας που είναι τεράστιες και έχουν πληγεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Ο κ. Πολυκανδριώτης κατέθεσε σειρά παρατηρήσεων, λέγοντας πάντως ότι το σχέδιο νόμου είναι καινοτόμο και είναι λογική η ανησυχία που έχει προκαλέσει στους επαγγελματίες της ψυχική υγείας που εργάζονται τους χώρους των ψυχιατρείων.

Ο Αθανάσιος Θεοχάρης, πρόεδρος του Οργανισμού κατά των Ναρκωτικών-ΟΚΑΝΑ, ανέφερε ότι στην παρούσα φάση δεν υπάρχει επαρκής διασύνδεση μεταξύ των θεραπευτικών προγραμμάτων αλλά κατακερματισμός που μπορεί να οδηγεί και στην μη κάλυψη των αναγκών των ανθρώπων με εξαρτήσεις. «Με το νομοσχέδιο θα διασφαλιστεί η άμεση πρόσβαση, θα δημιουργηθούν νέες υπηρεσίες, θα υπάρχει πλήρης γεωγραφική διάταξη και διασύνδεση, θα λυθούν προβλήματα όπως η αστεγία και η κάλυψη βασικών βιοτικών αναγκών των ανθρώπων, θα υπάρχει θεραπευτική συνέχεια και απρόσκοπτη λύση των υπηρεσιών θεραπείας. Επίσης για πρώτη φορά υπάρχει πρόβλεψη για τη δημιουργία αυτοτελούς τμήματος προστασίας δικαιωμάτων ληπτών υπηρεσιών», είπε ο κ. Θεοχάρης.

Ο Χρήστος Λιάπης, πρόεδρος του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων-ΚΕΘΕΑ, χαρακτήρισε ρηξικέλευθο το νομοσχέδιο. «Αντιλαμβάνομαι τις όποιες αντιρρήσεις και ανησυχίες αλλά θα παρακαλούσα, να θυμηθείτε ότι και το 2019 είχαμε κινδυνολογία ότι δήθεν κλείνει το ΚΕΘΕΑ, και τίποτα από αυτά δεν συνέβη», είπε ο κ. Λιάπης και πρόσθεσε ότι πρέπει να θεσμοθετηθεί ένας Οργανισμός που θα διατηρήσει τον πλουραλισμό των θεραπευτικών μοντέλων και να προσφέρει κοινή πύλη εισόδου για τον εξαρτημένο και, με βάση τα συμπεράσματα της επιστημονικής έρευνας, να κατευθύνεται ο κάθε εξαρτημένος άνθρωπος στο καταλληλότερο μοντέλο θεραπείας και να λαμβάνεται υπόψη και η δικιά του θεραπεία.

Ο πρόεδρος Ομοσπονδίας Φορέων Ψυχικής Υγείας ΑΡΓΩ Μενέλαος Θεοδωρουλάκης είπε ότι έχει καθυστερήσει πολύ η ολοκλήρωση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης και συνεπώς, «το να μπαίνει ως αντικείμενο του νομοσχεδίου και η κατάργηση των τριών εναπομεινάντων ψυχιατρείων είναι μια εμβληματική πράξη, η οποία πρέπει όμως να συμπεριλάβει τον εμπλουτισμό των ψυχιατρικών μονάδων στην κοινότητα, με δομές σύγχρονες και κοντά στον πολίτη και με όραμα τον μετασχηματισμό των ψυχιατρείων σε πραγματικά δίκτυα στην κοινότητα». Σημείωσε όμως ότι επέρχεται ολική αλλαγή του τρόπου χρηματοδότησης των ΝΠΙΔ μέσω του ΕΟΠΥΥ, μέσω νέου μοντέλου νοσηλίων και άλλων αποζημιώσεων, χωρίς μελέτη και διαβούλευση.

Ο Νίκος Μπαλτάς, αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Φορέων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και Ψυχικής Υγείας ΑΡΓΩ, είπε ότι οι φορείς αυτοί είναι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί που δεν έχουν ούτε αποθεματικό ούτε τρόπο να καλύψουν καθυστερήσεις από τον ΕΟΠΥΥ. Ζήτησε επίσης για την υπαγωγή στο Μητρώο Μονάδων Ψυχικής Υγείας των ΝΠΙΔ να γίνεται ποιοτική αξιολόγησή τους.

Η Αικατερίνη Νομίδου, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Οργανώσεων για την Ψυχική Υγεία αναφέρθηκε στην ανάγκη διασύνδεσης των ιατρικών και των κοινωνικών υπηρεσιών που σήμερα είναι εντελώς διαχωρισμένες και εξέφρασε την ελπίδα να αλλάξει η κατάσταση με τις μεγάλες αναμονές και να βελτιωθούν οι παροχές. «Εκπροσωπούμε τις οικογένειες οι οποίες έχουν άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας τα οποία ζουν στα σπίτια τους, εκτός στεγαστικών δομών, με το 90% των οικογενειών να έχουν αναλάβει όλο το φόρτο και όλο το βάρος της παροχής φροντίδας, ψυχολογικής υποστήριξης και οικονομικής υποστήριξης», είπε η κ. Νομίδου και πρόσθεσε ότι τα τελευταία δύο χρόνια έγιναν βήματα, με τη δημιουργία των κοινοτικών μονάδων αλλά πρέπει να αναπτυχθούν και άλλες υπηρεσίες για την υποστήριξη των ανθρώπων με προβλήματα ψυχικής υγείας και τις οικογένειες τους.

Η Βασιλική Βακουφτσή, πρόεδρος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδος υπογράμμισε ότι οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας πρέπει να παρέχονται δωρεάν και ισότιμα στον πληθυσμό. Για την υλοποίηση αυτής της δέσμευσης, όπως τόνισε, απαιτείται η αναγκαία υλικοτεχνική και στελεχιακή υποστήριξη. Χαιρέτισε την πρόβλεψη της συμμετοχής των ληπτών υπηρεσιών υγείας στο Επιστημονικό Συμβούλιο Ψυχικής Υγείας και υπογράμμισε ότι πρέπει να διαφυλαχθεί η συνέχεια των διαφορετικών θεραπευτικών προσεγγίσεων των υφιστάμενων προγραμμάτων.

Ο πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων ΟΚΑΝΑ Παναγιώτης Παπαδόπουλος είπε ότι ο νέος φορέας, ο ΕΠΟΑΕ, πρέπει να στηριχθεί με προσωπικό με σχέσεις εργασίας αορίστου χρόνου., αλλιώς θα είναι αδύνατη η λειτουργία του δεδομένου του μεγέθους του και της γεωγραφικής διασποράς. Ο Σύλλογος Εργαζομένων ΟΚΑΝΑ εδώ και χρόνια έχει διατυπώσει την πάγια θέση του για την ανάγκη δημιουργίας ενιαίου οργανισμού που θα αφορά όλους τους φορείς που ασχολούνται με τις εξαρτήσεις, είπε ο κ. Παπαδόπουλος. Τόνισε όμως ότι αυτή η θέση του Συλλόγου έθετε προαπαιτούμενα την παροχή δωρεάν ποιοτικών υπηρεσιών μέσα από ένα δημόσιο φορέα για όλες τις εξαρτήσεις, με «πλουραλισμό» των θεραπευτικών παρεμβάσεων προς όφελος των εξυπηρετούμενων και της κοινωνίας, με διασφάλιση των εργασιακών κεκτημένων.

Ο Θωμάς Δημουλάς, πρόεδρος του Ενιαίου Συλλόγου Εργαζομένων του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής-Δαφνί είπε ότι η ψήφιση του νόμου θα φέρει εκρηκτικές ελλείψεις και δραματική υποβάθμιση των παροχών στους λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας, εγκατάλειψη στο ανήμπορο οικογενειακό περιβάλλον. «Η κυβέρνηση αντί να στελεχώσει με το αναγκαίο προσωπικό τις υποστελεχωμένες δημόσιες μονάδες και υπηρεσίες στο χώρο, αντί να προχωρήσει στη δημιουργία νέων δομών, στην ενίσχυση των δημόσιων υπηρεσιών στα στεγνά προγράμματα, παραχωρεί ότι έχει απομείνει σε ιδιώτες και επιχειρηματικούς ομίλους», είπε ο κ. Δημουλάς και προειδοποίησε ότι οι εξαρτημένοι εγκαταλείπονται στο ανήμπορο οικογενειακό περιβάλλον.

Ο Στέφανος Τζιμογιάννης, πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου των Κέντρων Πρόληψης ζήτησε να μην αφεθούν στην τύχη τους τα κέντρα αυτά, να παραμείνουν σε λειτουργία και κανένας εργαζόμενος να μην χάσει τη δουλειά του. «Τα 75 Κέντρα πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής Ψυχοκοινωνικής Υγείας, λειτουργούν στη χώρα πάνω από 30 χρόνια και είναι από τις πλέον αποτελεσματικές δομές στον τομέα της πρωτογενούς πρόληψης κατά των ουσιών και των εξαρτήσεων εν γένει», είπε ο κ. Τζιμογιάννης.

Ο Βασίλειος Γρετσίτσας πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων ΚΕΘΕΑ είπε ότι το σχέδιο νόμου καταλύει την ψυχοκοινωνική παρέμβαση, αντικαθιστά έναν διακομματικής συναίνεσης νόμο που ψηφίστηκε το 2013, κατατάσσοντας την Ελλάδα σε μια από τις καλύτερες ευρωπαϊκές χώρες στην αντιμετώπιση των εξαρτήσεων, με ένα νομοθέτημα που συναντά την καθολική αντίδραση της κοινωνίας, της επιστημονικής κοινότητας, των κομμάτων. Ο εκπρόσωπος των εργαζομένων ΚΕΘΕΑ εόπε ότι η οργανωτική δομή του νέου οργανισμού, του ΕΟΠΑΕ, βασίζεται σε μοντέλο που απέχει πολύ από τη διεθνή πρακτική οργάνωσης των μονάδων υγείας, και προτάσσει ένα σχήμα που δίνει προτεραιότητα στην αυστηρά διοικητική ιεραρχία και όχι στην επιστημονική λειτουργία του Οργανισμού.

Η Στέλλα Χρηστίδη, εκπρόσωπος της Μονάδας Απεξάρτησης 18 ‘Ανω αναφέρθηκε στην ανάγκη να διατηρηθεί η αυτοτέλεια και φιλοσοφία των προγραμμάτων απεξάρτησης. «Οι θεραπευόμενοί μας γνωρίζουν πάρα πολύ καλά τα προγράμματα, ξεχωρίζουν το καθένα γι΄αυτό που είναι. Οπότε μια ομογενοποίηση των στεγνών προγραμμάτων, θα φέρει σε πολύ δύσκολη θέση αυτά τα παιδιά. Πρέπει και όταν ψηφιστεί ο ΕΟΠΑΕ να μπορούν να επιλέγουν και να ξέρουν σε ποιο πρόγραμμα θα πάνε», είπε η κ. Χρηστίδη.