Τι πρέπει να γνωρίζετε για τα χημικά που συνδέονται με νόσο του Πάρκινσον

Ως έφηβοι, ο Ντέιβιντ Τοθ και η αδελφή του εργάζονταν στο στεγνοκαθαριστήριο του πατέρα τους στο Ρότσεστερ της Νέας Υόρκης. Μερικές δεκαετίες αργότερα, διαγνώστηκαν και οι δύο με Πάρκινσον.

Οι γιατροί τούς είπαν ότι η ασθένεια ήταν πιθανότατα αποτέλεσμα της έκθεσης στο περχλωροαιθυλένιο (PCE), την ουσία που αντικαθιστά το νερό στο στεγνό καθάρισμα.

«Το μύριζες όλη την ώρα» λέει στην Wall Street Journal o Τοθ, σήμερα 74 ετών, ο οποίος διαγνώστηκε με Πάρκινσον το 2011.

Καμία άλλη νευροεκφυλιστική ασθένεια δεν αυξάνεται τόσο γρήγορα σε συχνότητα όσο η Πάρκινσον. Κι όμως, είναι μια νόσος που μπορεί ως ένα βαθμό να προληφθεί, λέει ο δρτ Ρέι Ντόρσεϊ του ερευνητικού ινστιτούτου Atria στη Νέα Υόρκη, συγγραφέας του βιβλίου The Parkinson’s Plan: A New Path to Prevention and Treatment (»Σχέδιο για τη Νόσο του Πάρκινσον: Μια Νέα Πορεία για Πρόληψη και Θεραπεία»).

Η ασθένεια χτυπά τα κύτταρα του εγκεφάλου που παράγουν ντοπαμίνη και επηρεάζει κυρίως την κίνηση, προκαλώντας τρέμουλο, αργές κινήσεις και προβλήματα ισορροπίας.

Η Πάρκινσον δεν παρουσιάζει ισχυρή κληρονομικότητα και ορισμένοι ειδικοί όπως ο Ντόρσεϊ την αποδίδουν σε περιβαλλοντικά αίτια. Μελέτη που δημοσιεύτηκε πέρυσι στην επιθεώρηση Brain διαπίστωνε ότι μόνο το 13% των Αμερικανών φέρουν γενετικούς παράγοντες κινδύνου.

«Η συντριπτική πλειονότητα των Αμερικανών δεν έχουν γνωστά γενετικά αίτια ή παράγοντες κινδύνου για την ασθένεια» λέει ο Νόρσεϊ. «Επομένως η κύρια αιτία της ασθένειας δεν βρίσκεται μέσα μας αλλά στο περιβάλλον, σε χημικά που υπάρχουν στα τρόφιμα, το νερό και τον αέρα.

Οι εργαζόμενοι σε στεγνοκαθαριστήρια που χρησιμοποιούν περχλωροαιθυλένιο ενδέχεται να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο

Άλλοι ωστόσο πιστεύουν ότι η νόσος είναι πολυπαραγοντική. «Θα ήταν υπεραπλούστευση να πούμε ότι αν απαλλαγούμε από έναν συγκεκριμένο ρύπο θα προλάβουμε την Πάρκινσον» λέει ο Μπραντ Σασέτ, επικεφαλής του τμήματος Νευρολογίας στο Νευρολογικό Ινστιτούτο Barrow στην Αριζόνα.

Την ίδια γνώμη έχει ο δρ Ροντόλφο Σάβικα, καθηγητής Νευρολογίας στην Κλινική Mayo της Μινεσότα. «Δυνητικά μπορούμε σήμερα να αναγνωρίσουμε και να αλλάξουμε κάποιους από τους περιβαλλοντικούς παράγοντες που γνωρίζουμε ότι αυξάνουν τον κίνδυνο. Δεν εξηγούνται όμως όλα αποκλειστικά με τους περιβαλλοντικούς παράγοντες» επισημαίνει.

Αν και τα αίτια της νόσου παραμένουν ασαφή, αρκετές μελέτες την έχουν συνδέσει με συγκριμένες χημικές ουσίες όπως το PCE και κάποια εντομοκτόνα.

Τι μπορείτε να κάνετε:

Αποφύγετε να μετακομίσετε κοντά σε γήπεδα γκολφ, στα οποία χρησιμοποιούνται μεγάλες ποσότητες εντομοκτόνων. Μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Μάιο στο JAMA Network Open εκτιμούσε ότι όσοι ζουν σε ακτίνα ενάμισι χιλιομέτρου από γήπεδα γκολφ αντιμετωπίζουν 126% μεγαλύτερο κίνδυνο.

Ένα από τα εντομοκτόνα για τα οποία υπάρχουν σαφείς ενδείξεις είναι o χλωροπυριφός, ο οποίος έχει απαγορευτεί στην ΕΕ. Στις ΗΠΑ, η χρήση του σε γήπεδα γκολφ απαγορεύεται από το 2021.

Ελαχιστοποιήστε την έκθεση σε χημικά για στεγνό καθάρισμα. Η χρήση περχλωροαιθυλένιου επιτρέπεται με περιορισμούς στην ΕΕ, ενώ σε χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Δανία απαγορεύεται ή σταδιακά καταργείται. Στις ΗΠΑ, η χρήση του σε στεγνοκαθαριστήρια θα απαγορευτεί από το 2034.

Ρωτήστε το στεγνοκαθαριστήριο τι χημικά χρησιμοποιούνται. Αποφύγετε να μετακομίσετε πάνω από στεγνοκαθαριστήρια, καθώς μελέτες δείχνουν ότι τα επίπεδα PCE μπορεί να είναι υψηλά σε τέτοια σπίτια.

Αν ο στεγνοκαθαριστής σας χρησιμοποιεί PCE, αφήστε τα ρούχα έξω να αεριστούν για μια μέρα πριν τα μεταφέρετε στο σπίτι.

Εκτός του ότι συνδέεται με νόσο του Πάρκινσον, το PCE θεωρείται επίσης πιθανό καρκινογόνο.

Αποφύγετε την έκθεση σε ατμοσφαιρική ρύπανση, η οποία θεωρείτε επίσης παράγοντας κινδύνου.

Ο Νόρσεϊ συνιστά μάλιστα τη χρήση καθαριστή αέρα, ειδικά για όσους ζουν σε αστικές περιοχές. Τα φίλτρα πρέπει να περιέχουν ενεργό άνθρακα που απορροφά τις πτητικές οργανικές ενώσεις.

Αν χρησιμοποιείτε νερό από πηγάδι, απευθυνθείτε σε κατάλληλο εργαστήριο για τον έλεγχο της ποιότητάς του.

Ελαχιστοποιήστε την έκθεση σε εντομοκτόνα. Ο ρόλος τους στην Πάρκινσον δεν έχει αποδειχθεί, καλό όμως είναι να τα αποφύγετε.