Σε κοινωνίες που γερνάνε οι συνταξιούχοι και εκείνοι που πλησιάζουν στη σύνταξη, αποτελούν μία από τις μεγαλύτερες δημογραφικές δεξαμενές για αλιεία «πελατών». Έτσι οι ηλικίες άνω των 50-55 ετών, που ανησυχούν αν θα φτάσουν ποτέ στη σύνταξη και πώς θα επιβιώσουν μετά είναι ιδανικό κοινό για τους «σχεδιαστές στρατηγικών συνταξιοδότησης» (retirement strategists). Με αυτή την ιδιότητα συστήνεται η Κέρι Χάνον, βασική αρθρογράφος στο Υahoo Finance και, συγγραφέας 14 βιβλίων με τίτλους όπως «Κρατώντας τον έλεγχο στα 50+: Πώς να πετύχετε στο νέο εργασιακο τοπίο» και «Ποτέ δεν είναι αργά για να πλουτίσετε».
Στην Ελλάδα ο σχεδιασμός «στρατηγικής συνταξιοδότησης» μας ακούγεται ακόμα τρελή «αμερικανιά». Όταν με το ζόρι βγαίνει ο μήνας, η αποταμίευση για τη σύνταξη είναι πολυτέλεια, ακόμα και αν βλέπεις τα δεύτερα –ήντα να πλησιάζουν. Όσο όμως το συνταξιοδοτικό σύστημα μεταβαίνει από το αναδιανεμητικό στο κεφαλαιοποιητικό – ανταποδοτικό μοντέλο, τόσο οι μελλοντικοί συνταξιούχοι θα καλούνται να μετατραπούν σε «στρατηγικούς επενδυτές» στο δικό τους προσωπικό πρότζεκτ «πώς να επιβώσετε στην τρίτη ηλικία».
Υπό αυτό το πρίσμα, οι συμβουλές της ειδικού, αξίζει να διαβαστούν κριτικά, για να ξέρουμε ποιο είναι το άμεσο μέλλον που μας ετοιμάζουν, με τον «ατομικό κουμπαρά» και την ανταποδοτική σύνταξη.
Η Φράνσις Μακ Ντόρμαντ στο Nomadland, μια ταινία-σταθμός για το φαινόμενο των φτωχών εργαζόμενων σε ηλικία συνταξιοδότησης
Δουλειά μέχρι τελικής πτώσης
Οι ΗΠΑ είναι η «μητέρα» του κεφαλαιοποιητικού συνταξιοδοτικού συστήματος, όπου για να μπορέσεις να έχεις στον ήλιο μοίρα στην τρίτη ηλικία, υποχρεώνεσαι πρακτικά να πληρώνεις για ιδιωτική ασφάλιση. Τα δε συνταξιοδοτικά ταμεία επενδύουν – πρακτικά τζογάρουν – τις εισφορές – αποταμιεύσεις των ασφαλισμένων σε ομόλογα και μετοχές, μετατρέποντας το μέλλον τους σε ρουλέτα.
Αν οι εργαζόμενοι, δεν καταφέρουν να αποταμιεύσουν αρκετά χρήματα για μια αξιοπρεπή σύνταξη, αναγκάζονται να δουλεύουν, ακόμα και ως «περιοδεύοντες εποχικοί», μέχρι τα βαθιά γεράματα. Ο ρόλος που ενσάρκωσε η εξαιρετική ηθοποιός Φράνσις Μακ Ντόρμαντ στο πολυβραβευμένο Νοmadland (Η χώρα των Νομάδων – 2020) βασίζεται σε βιβλίο-δημοσιογραφική έρευνα γι’ αυτό ακριβώς το φαινόμενο.
Στον απόηχο της οικονομικής κρίσης του 2008, όταν μαζί με τα «ομόλογα σκουπίδια» κατέρρευσαν ιδιωτικά συνταξιοδοτικά ταμεία, εκατομμύρια μελλοντικοί συνταξιούχοι είδαν τις αποταμιεύσεις τους να γίνονται καπνός. Το πλήγμα στις συντάξεις, σε συνδυασμό με τους χαμηλούς μισθούς, την κρίση του κόστους ζωής, και τη γήρανση του πληθυσμού, έχει οδηγήσει σε ένα ολοένα αυξανόμενο «εργατικό δυναμικό μεγαλύτερης ηλικίας».
Πρόκειται για έναν ευφημισμό, που τσουβαλιάζει στο ίδιο καλάθι τα στελέχη και τους μετόχους επιχειρήσεων με ηλικιωμένους που αναγκάζονται να κάνουν βαριές και ανθυγιεινές χειρωνακτικές εργασίες, επειδή δεν επιβιώνουν αλλιώς. Σύμφωνα με το Pew Research Center, στις ΗΠΑ το εργατικό δυναμικό αριθμεί τα 11 εκατομμύρια άτομα, το 22% των ατόμων σε ηλικία συνταξιοδότησης. Σκηνή από ταινία προσεχώς;
Οι συμβουλές – απειλές της ειδικού
«Κανείς δεν θέλει να κοιτάζει στο παρελθόν και να μετανιώνει. Αλλά για πολλούς συνταξιούχους, αυτή είναι η πραγματικότητα. Δεν θέλω να σας στεναχωρήσω χρονιάρες μέρες, αλλά είναι χρήσιμο να ακούσετε για τις τύψεις που νιώθουν οι συνταξιούχοι, ειδικά αν πλησιάζετε στη συνταξιοδότηση». Έτσι ξεκινάει το άρθρο της ειδικού, που μοιάζει περισσότερο με απειλητική προείδοποίηση.
«Περισσότεροι από 8 στους 10 εργαζόμενους άνω των 45 ετών μετανιώνουν που δεν έλαβαν πιο σοβαρά υπόψη τους την αποταμίευση για τη συνταξιοδότηση όταν ήταν νεότεροι», δηλώνει η Σούζαν Ρίφκιν, αντιπρόεδρος του τμήματος συνταξιοδοτικών λύσεων της Nationwide Financial..
Ακολουθούν πέντε από τις μεγαλύτερες τύψεις των συνταξιούχων – σύμφωνα πάντα με τους αμερικανούς ειδικούς.
1) Δεν αποταμίευσαν αρκετά
Λιγότεροι από ένας στους τέσσερις συνταξιούχους είναι σίγουροι ότι θα μπορέσουν να διατηρήσουν έναν άνετο τρόπο ζωής καθ’ όλη τη διάρκεια της συνταξιοδότησής τους, σύμφωνα με νέα έκθεση του μη κερδοσκοπικού Κέντρου Μελετών Συνταξιοδότησης Transamerica.
Περισσότερα από τα δύο τρίτα των συνταξιούχων εύχονται να είχαν αποταμιεύσει περισσότερο και σε σταθερή βάση. Οι μισοί εύχονται να μην είχαν περιμένει τόσο πολύ «για να ασχοληθούν με την αποταμίευση και την επένδυση για τη συνταξιοδότηση», σύμφωνα με τους ερευνητές.
2) Συνταξιοδότηση με πολλά χρέη
Σχεδόν οι μισοί συνταξιούχοι δήλωσαν ότι το χρέος ήταν ένα εμπόδιο που τους εμπόδιζε να αποταμιεύσουν για τη συνταξιοδότηση, σύμφωνα με την έκθεση της Transamerica.
Και όταν συνταξιοδοτήθηκαν, σχεδόν 7 στους 10 ανέφεραν ότι είχαν ανεξόφλητο χρέος από πιστωτικές κάρτες. Το ένα τρίτο δήλωσε ότι οι δαπάνες τους είναι πολύ υψηλότερες από ό,τι μπορούν να αντέξουν οικονομικά το 2024, σχεδόν διπλάσιοι από τους ερωτηθέντες του 2020.
3) Βιάστηκαν να βουν στη σύνταξη
Περίπου το ένα τρίτο των συνταξιούχων μετάνιωσε που δεν εργάστηκε περισσότερο, σύμφωνα με μελέτη του Eθνικού Γραφείου Οικονομικών Ερευνών (Νational Bureau of Economic Research).
«Το οικονομικό πλεονέκτημα να εργάζεσαι μετά την παραδοσιακή ηλικία συνταξιοδότησης είναι σαφές: περισσότερα χρόνια κέρδους και αποταμίευσης, δεν χρειάζεται να βάζεις χέρι στις συνταξιοδοτικές αποταμιεύσεις, ώστε τα κεφάλαια αυτά να παραμείνουν επενδυμένα και να αναπτυχθούν, και έχεις τη δυνατότητα να αναβάλεις την αίτηση για κοινωνική ασφάλιση». Δηλαδή δουλεύτε όσο αντέχετε.
4) Δεν είχαν σχέδιο μετάβασης
Οι συνταξιούχοι συνήθως μετανιώνουν που δεν προετοιμάστηκαν συναισθηματικά και δεν είχαν ένα σχέδιο για τη μετάβαση στη συνταξιοδότηση και για το τι μέλλει γενέσθαι, δήλωσε στο Yahoo Finance ο Πρέστον Τσέρι, πιστοποιημένος οικονομικός σχεδιαστής.
Δεν φρόντισαν να δώσουν εγκαίρως απαντήσεις σε ερωτήματα όπως: «Τι θα κάνω μετά τη σύνταξη; Πώς θα το κάνω; Πώς θα αφιερωθώ ξανά στα χόμπι μου και πώς θα γνωρίσω τον εαυτό μου;»
Τα καλά νέα
Σύμφωνα με τις ίδιες έρευνες, σε γενικές γραμμές, οι συνταξιούχοι είναι ευτυχισμένοι, έχουν στενές σχέσεις με την οικογένεια και τους φίλους τους, απολαμβάνουν τη ζωή, έχουν θετική άποψη για τη γήρανση, έχουν ισχυρή αίσθηση του σκοπού και έχουν ενεργή κοινωνική ζωή.
Περισσότεροι από τέσσερις στους δέκα συνταξιούχους δηλώνουν ότι η ευζωία τους αυξήθηκε αφού σταμάτησαν να εργάζονται. Επίσης, πάνω από τις μισές συνταξιούχους αξιολογούν την οικονομική τους υγεία ως καλή ή πολύ καλή, σε σύγκριση με μόλις το 38% των μη συνταξιούχων.
Πηγή in.gr
