Στο μικροσκόπιο της Moody’s η Ελλάδα – Τι θα φέρει η σημερινή απόφαση

Κρίσιμη είναι η σημερινή ημερά για την ελληνική οικονομία. Το ραντεβού αυτής της εβδομάδας με οίκους αξιολόγησης ακούει στο όνομα Moody’s, με τους αναλυτές να περιμένουν με ενδιαφέρον το τι θα πει για την πορεία της ελληνικής οικονομίας ο αμερικάνικος οίκος. Λίγες ημέρες μετά τη μη αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από τη DBRS (διατήρησε την ίδια πιστοληπτική ικανότητα της ελληνικής οικονομίας), οι περισσότεροι εκ των αναλυτών προβλέπουν μια αντίστοιχη κίνηση σήμερα.

Οι ίδιοι στηρίζουν το σενάριο αυτό στο ότι η Moody’s είναι αρκετά συγκρατημένη, δεδομένου ότι αποτέλεσε και τον τελευταίο οίκο που αναβάθμισε την Ελλάδα στην επενδυτική βαθμίδα (Baa3) τον Μάρτιο του 2025. Κι αυτό συνέβη περίπου 1,5 χρόνο αργότερα από την πρώτη αναβάθμιση της χώρας από την  DBRS κατά τον Σεπτέμβριο του 2023.

Πέραν της σημερινής ημέρας και μέχρι το τέλος του έτους αναμένει να υπάρξουν τρεις ακόμη αξιολογήσεις: 17 Οκτωβρίου η S&P, 7 Νοεμβρίου η Scope Ratings και 14 Νοεμβρίου η Fitch Ratings.

Το θέμα της ανάπτυξης αποτελεί πάντα ζήτημα για τους οίκους, όπως και το ότι φαίνεται πως ο πληθωρισμός στην Ελλάδα παραμένει επίμονος και υψηλότερος του μέσου όρου της ευρωζώνης.

Αβεβαιότητα

Πάντως, σε δημοσίευση της Moody’s παρατηρείται πως ο οίκος σχολιάζει θετικά το γεγονός ότι ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε στις 6 Σεπτεμβρίου ένα νέο φορολογικό πακέτο με ετήσιο δημοσιονομικό κόστος περίπου 1,6 δισ. ευρώ, ή 0,6% του ΑΕΠ, το οποίο θα εφαρμοστεί σταδιακά από το 2026. Το πακέτο κρίνεται πιστωτικά θετικό (credit positive) από τη Moody’s, καθώς η πρωτοβουλία επικεντρώνεται στην ενίσχυση των οικογενειών και των νεαρών εργαζομένων και στοχεύει στην αντιμετώπιση μιας από τις μεγαλύτερες μακροπρόθεσμες προκλήσεις της χώρας, που είναι η συρρίκνωση και η γήρανση του πληθυσμού.

Ωστόσο, παρά τη θετική της επίπτωση στην πιστοληπτική ικανότητα της χώρας, παραμένει όμως αβέβαιο κατά πόσο οι φοροελαφρύνσεις θα επηρεάσουν ουσιαστικά τη χαμηλή γεννητικότητα και τις αποφάσεις των Ελλήνων για μετανάστευση. Παρά την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος, δομικοί παράγοντες όπως οι ευκαιρίες στην αγορά εργασίας και το κόστος στέγασης ενδέχεται να συνεχίσουν να επηρεάζουν αρνητικά τη δημιουργία οικογένειας και την επιστροφή μεταναστών, αναφέρει ο οίκος.

Σοβαρό το δημογραφικό πρόβλημα και για την ανάπτυξη

Κατά την Moody’s, η Ελλάδα αντιμετωπίζει σοβαρές δημογραφικές προκλήσεις. Ο πληθυσμός μειώνεται από τις αρχές της δεκαετίας του 2010, η γεννητικότητα παραμένει χαμηλή (1,3 παιδιά ανά γυναίκα το 2023) και η μετανάστευση πολιτών παραγωγικής ηλικίας συνεχίζεται.

Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής επιταχύνει τη γήρανση, ενώ ο λόγος εξάρτησης ηλικιωμένων προβλέπεται να φτάσει στο 61% το 2040, από 39% το 2022, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Το φορολογικό πακέτο στοχεύει στην αύξηση της γεννητικότητας, στη διατήρηση και προσέλκυση νέων εργαζομένων και στην ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος σε λιγότερο πυκνοκατοικημένες περιοχές.

Η πληθυσμιακή κατάρρευση συνδέεται άμεσα σύμφωνα με την Moody’s και με την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. «Ο πληθυσμός», σημειώνει, «έχει μειωθεί από τις αρχές του 2010, αντανακλώντας ένα επίμονα χαμηλό ποσοστό γονιμότητας, σε 1,3 γεννήσεις ανά γυναίκα το 2023, και σημαντική μετανάστευση των πολιτών που εργάζονται κατά τη διάρκεια και μετά την κρίση του 2009-2018».

Μια δυναμική, η οποία όπως έσπευσε να συμπληρώσει θα περιορίσει την προσφορά εργασίας, θα επιβαρύνει την παραγωγή και θα αυξήσει τα φορολογικά έξοδα.

Χωρίς ένα συνεκτικό εθνικό σχέδιο, το δημογραφικό απειλεί να εξελιχθεί στον Νο. 1 κίνδυνο για τη χώρα. Λιγότεροι εργαζόμενοι σημαίνουν χαμηλότερη παραγωγικότητα, μειωμένα έσοδα για το κράτος και μεγαλύτερη πίεση στο ασφαλιστικό σύστημα. Σε βάθος χρόνου, η οικονομία μπορεί να χάσει την αναπτυξιακή της δυναμική, ανεξάρτητα από το πόσο καλά πηγαίνουν σήμερα τα spreads ή οι επενδύσεις.

Το ερωτηματικό για την ανάπτυξη

Πάντως, ζήτημα ανακύπτει και με την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Υπενθυμίζεται ότι η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας κατέβασε ταχύτητα στο 1,7% κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2025 από 2,2% για το πρώτο τρίμηνο του 2025.

Ένα από τα βασικά στοιχεία που σχετίζονται με τα συγκεκριμένα στοιχεία είναι η συγκράτηση της κατανάλωσης, καθότι η συνολική τελική καταναλωτική δαπάνη μειώθηκε κατά 0,1% σε σχέση με το 1o τρίμηνο του 2025 και αυξήθηκε μόλις κατά 1% σε σχέση με το 2o τρίμηνο του 2024.

Ο ετήσιος στόχος του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών είναι η άνοδος του ΑΕΠ το 2025 κατά 2,3%, αλλά ο μέσος όρος του πρώτου εξαμήνου είναι οριακά κάτω από 2% και συγκεκριμένα στο 1,95%, κάτι που προκαλεί προβληματισμό.

Παράλληλα, πολλοί αναλυτές θεωρούν πως οι εξαγωγές θα υποστούν τις συνέπειες της επιβράδυνσης της ευρωζώνης, αλλά ενδεχομένως και των δασμών, παρά τη συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ.

Από εκεί και πέρα, δε θα πρέπει να περνά απαρατήρητο και το γεγονός της πρόσφατης -προς το χειρότερο- αναθεώρησης της εκτίμησης για την ελληνική ανάπτυξη από την UBS.

Σε κάθε περίπτωση, πολύ σύντομα θα φανεί εάν η ελληνική οικονομία έχει αναπτύξει τη δυναμική που θα επέτρεπε την επίτευξη υψηλών επιδόσεων μεσοπρόθεσμα.

Όμως, οι εκτιμήσεις των αναλυτών δείχνουν επιβράδυνση μετά την εξάντληση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, η διάρκεια του οποίου έχει οριστεί μέχρι το τέλος Αυγούστου του 2026.

Πηγή: OT