Στεγαστική κρίση: Εκατομμύρια άδεια σπίτια, ενοίκια στα ύψη

Την ώρα που η στεγαστική κρίση επιδεινώνεται και οι τιμές των ενοικίων συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία, η πρόσφατη μελέτη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών έρχεται να αναδείξει μια ακόμη παράμετρο: Η Ελλάδα δεν έχει έλλειψη κατοικιών — έχει έλλειψη αξιοποίησης των ακινήτων.

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας περισσότερο από 2,2 εκατομμύρια κατοικίες παραμένουν κενές, δηλαδή το 1 στα 3 σπίτια της χώρας δεν κατοικείται.

Πρόκειται για αριθμό υπερτριπλάσιο σε σχέση με τον συνολικό αριθμό των ενοικιαστών και εντοπίζεται κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα και σε τουριστικούς προορισμούς.

Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης στην Αττική, περισσότερες από 500.000 κατοικίες είναι ακατοίκητες (24% του συνολικού αποθέματος).

Στο Λεκανοπέδιο Αττικής, περίπου 1 στα 4 σπίτια είναι άδειο. Στο κέντρο της Αθήνας, το ποσοστό ανεβαίνει στο 28%, en;v το ποσοστό των κενών κατοικιών διαφέρει σημαντικά από περιοχή σε περιοχή και

Σε προάστια όπως τα Βριλήσσια  (9%) και η Αγία Παρασκευή (10%), η κενότητα είναι σχετικά χαμηλή, ενώ ο Πειραιάς (22%), το Περιστέρι (19%) και το Μαρούσι (16%) πλησιάζουν τον εθνικό μέσο όρο. Και στα νεόδμητα ακίνητα η εικόνα είναι απογοητευτική: το 40% των σπιτιών που κατασκευάστηκαν την τελευταία 15ετία δεν κατοικούνται.

Σε αντίθεση με την ευρέως διαδεδομένη αντίληψη περί «υπερτουρισμού», τα περισσότερα τουριστικά νησιά εμφανίζουν εκρηκτικά ποσοστά κενών κατοικιών: Η Σέριφος βρίσκεται στην κορυφή της λίστας με 81% κενές κατοικίες, ακολουθούμενη από την Κέα, την Κύθνο και την Αντίπαρο (77%) και την Κίμολο (72%).

Δηλαδή, 2 στα 3 σπίτια παραμένουν άδεια για το μεγαλύτερο μέρος του έτους.

Νεόδμητα σπίτια… αλλά άδεια

Από τις 173.624 νέες κατοικίες που χτίστηκαν τα τελευταία 15 χρόνια, περίπου το 40% παραμένει κενό.

Ακόμη και μεταξύ των κατοικιών μετά το 2016, 27.754 είναι ακατοίκητες, παρά τη ραγδαία αύξηση των ενοικίων και της ζήτησης.

Η πληθώρα άδειων σπιτιών δείχνει βαθύτερα προβλήματα, όπως:

• Κατοικίες που χρησιμοποιούνται ως επενδύσεις και όχι για διαμονή.
• Κληρονομικά ή γραφειοκρατικά εμπόδια που εμποδίζουν την αξιοποίησή τους.
• Έλλειψη κινήτρων για ανακαίνιση ή ενοικίαση.
• Δυσαρμονία ανάμεσα στη διαθέσιμη κατοικία και την αγοραστική δυνατότητα των πολιτών.

Τι ισχύει στην Ευρώπη

Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που αντιμετωπίζει το παράδοξο της στεγαστικής κρίσης με τις κενές κατοικίες.

Η Ισπανία, μετά την οικονομική κρίση του 2008, βρέθηκε με πάνω από 3 εκατομμύρια άδεια σπίτια. Πολλά από αυτά χτίστηκαν σε λάθος σημεία ή εγκαταλείφθηκαν λόγω χρεοκοπίας κατασκευαστών. Η Μαδρίτη και η Βαρκελώνη αντιμετωπίζουν σήμερα παρόμοιο πρόβλημα με την Αθήνα: ενοίκια στα ύψη, αλλά και χιλιάδες άδειες κατοικίες στα αστικά κέντρα.

Στην Ιταλία, υπάρχουν πάνω από 7 εκατομμύρια κενές κατοικίες — ποσοστό σχεδόν 25% του συνολικού αποθέματος. Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα εμφανής στη νότια Ιταλία και σε παραδοσιακά χωριά που έχουν εγκαταλειφθεί ή κρατούνται «ως επένδυση». Η ιταλική κυβέρνηση έχει κατά καιρούς προσπαθήσει να πουλήσει σπίτια για 1 ευρώ, με αντάλλαγμα την ανακαίνιση.

Στο Παρίσι, τα άδεια διαμερίσματα έχουν γίνει πολιτικό ζήτημα. Υπολογίζεται ότι περίπου 120.000 κατοικίες μέσα στο ευρύτερο αστικό κέντρο παραμένουν ακατοίκητες. Η γαλλική κυβέρνηση έχει ήδη εφαρμόσει φορολόγηση άδειων κατοικιών, με στόχο να αναγκάσει τους ιδιοκτήτες να τις διαθέσουν στην αγορά.