Περιβάλλον, υγεία, οικονομία – Ένα όλο και πιο δυσβάσταχτο κόστος από τις πυρκαγιές

Περίπου 3,9 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα γης καταστράφηκαν από πυρκαγιές κατά την περσινή αντιπυρική περίοδο ανά τον κόσμο.

Μόνον στην Ευρώπη υπολογίζεται ότι οι ζημιές άγγιξαν τα 4,8 δισεκατομμύρια ευρώ, με το μεγαλύτερο τίμημα να πληρώνει η Ελλάδα.

Προ μηνών ανάλυση των δεδομένων του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφοριών για τις Δασικές Πυρκαγιές (EFFIS) από την εταιρεία Distrelec δείχνει ότι η χώρα μας είχε τη μεγαλύτερη έκταση γης που κάηκε το 2023 στην ΕΕ (κατ’ εκτίμηση 1747,73 τετραγωνικά χιλιόμετρα), τα «μαύρα» πρωτεία στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και το υψηλότερο εκτιμώμενο κόστος ζημιών, άνω των 1,8 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Δεύτερη ήταν η Ιταλία (973,82 τ.χλμ και κόστος άνω του 1 δισεκατομμυρίου ευρώ), που είναι 2,3 φορές μεγαλύτερη από την Ελλάδα.

Τρίτη ήταν η Ισπανία (884,44 τ. χλμ. και κόστος περίπου 913 εκατομμύρια ευρώ), που έχει σχεδόν τετραπλάσια έκταση σε σχέση με τη χώρα μας.

Με το τέλος της φετινής αντιπυρικής περιόδου εν τω μεταξύ ακόμη να αργεί, ο εφιάλτης επαναλαμβάνεται με όλο και πιο ολέθριες συνέπειες, συνοδευόμενες συχνά από βαριές πολιτικές ευθύνες.

Όλο και πιο συχνές και ακραίες, οι πυρκαγιές γίνονται όλο και πιο απειλητικές για τη ζωή των ανθρώπων και των ζώων, με μεγάλες καταστροφές περιουσιών, βιοποριστικών μέσων και οικοσυστημάτων και βαριές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία.

Συνυπολογίζοντας τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις από τις πυρκαγιές, το οικονομικό κόστος τους εκτοξεύεται στα ύψη.

Οι πυρκαγιές που μαίνονταν στη Σικελία το 2023, για παράδειγμα, προκάλεσαν ζημιές άνω των 60 εκατομμυρίων ευρώ ζημιές μέσα σε λίγες ημέρες.

Όμως το κόστος στην τοπική γεωργία από τις πυρκαγιές και τον έντονο καύσωνα ανήλθε σε περίπου 200 εκατομμύρια ευρώ.

Αντίστοιχα, έκθεση της Μικτής Οικονομικής Επιτροπής της Γερουσίας των ΗΠΑ αναφέρει ότι «οι πυρκαγιές που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή» κοστίζουν πλέον στην αμερικανική οικονομία έως 893 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο.

Ποσό υπερδιπλάσιο συγκριτικά με προηγούμενες εκτιμήσεις.

Μια πολλαπλή καταστροφή και με «κρυφά» κόστη

Το πρώτο προφανές οικονομικό κόστος από τις πυρκαγιές είναι η ανοικοδόμηση σπιτιών και επιχειρήσεων που έχουν υποστεί ζημιές ή καταστραφεί ολοσχερώς, καθώς και η στέγαση των πυρόπληκτων.

Όμως οι πυρκαγιές επηρεάζουν τους κατοίκους -και όχι μόνο τους πυρόπληκτους- καθώς και τις οικονομίες με πολλαπλούς τρόπους.

Η ατμοσφαιρική ρύπανση από τους καπνούς δασικών πυρκαγιών σκοτώνει στην πραγματικότητα πολύ περισσότερους ανθρώπους από τις φλόγες, διαπιστώνει νέα έρευνα Αμερικανών ερευνητών.

Διαπίστωσε ότι μόνο ο καπνός από τις πύρινες λαίλαπες στην Καλιφόρνια μεταξύ 2008 και 2018 «πιθανώς συνέβαλε σε περισσότερους από 52.000 πρόωρους θανάτους».

Ο οικονομικός αντίκτυπος στο σύστημα υγείας υπολογίζεται σε πάνω από 430 δισεκατομμύρια δολάρια.

Αλλά δεν είναι μόνο ο κίνδυνος του δηλητηριασμένου αέρα.

Το 2022, για παράδειγμα, μια πυρκαγιά στο βόρειο Νέο Μεξικό άφησε πίσω της μια λασπώδη τέφρα, που μόλυνε τον ποταμό Γκαΐνας, απειλώντας την παροχή πόσιμου νερού σε ολόκληρες πόλεις και κοινότητες.

Πλέον, λόγω και της ξηρασίας, θεωρείται ένας από τους πλέον απειλούμενους ποταμούς στις ΗΠΑ.

Πίσω στην Καλιφόρνια εν τω μεταξύ, που ζει κάθε χρόνο πια τον πύρινο εφιάλτη, τα ασφάλιστρα κατοικιών έχουν εκτοξευθεί, κατά χιλιάδες δολάρια σε ορισμένες περιπτώσεις.

Αναλύσεις στοιχείων της πενταετίας 2018-2023 καταγράφουν αυξήσεις έως 43% στον κλάδο, καθιστώντας μια ήδη ακριβή πολιτεία ακόμη λιγότερο προσιτή, ακόμη και για όσους ζουν μακριά από τις ζώνες των δασικών πυρκαγιών.

Λόγω του υψηλού κινδύνου, ορισμένες ασφαλιστικές έχουν εγκαταλείψει εντελώς την Καλιφόρνια -όπως ισχύει και σε άλλες πολιτείες των ΗΠΑ που βρίσκονται στο επίκεντρο ακραίων καιρικών φαινομένων και φυσικών καταστροφών.

Το αποτέλεσμα είναι κατά τόπους σοβαρές στρεβλώσεις στην αγορά ακινήτων.

Ένας εφιαλτικά φαύλος κύκλος καταστροφής και ευθυνών

Υπολογίζεται ότι μόνο το 2023 οι δασικές πυρκαγιές σε 23 χώρες της Ευρώπης προκάλεσαν 8.112.400 τόνους εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Εξ αυτών, πάνω από 3 εκατομμύρια τόνοι προήλθαν από τις πυρκαγιές στην Ελλάδα.

Επιχειρώντας μια πρώτη ετήσια αποτίμηση των ακραίων πυρκαγιών μεταξύ Μαρτίου 2023 και Φεβρουαρίου 2024 παγκοσμίως, ομάδα Βρετανών επιστημόνων υπογραμμίζουν σε μελέτη τους τον αυξανόμενο ρόλο της κλιματικής κρίσης.

Στον Αμαζόνιο, για παράδειγμα, ο ζεστός ξηρός καιρός έκανε τις πυρκαγιές 20 φορές πιο πιθανές, επισημαίνουν στην έκθεση «State of Wildfires».

Στον Καναδά και την Ελλάδα -όπου ξέσπασαν πέρυσι πολύ μεγάλες πυρκαγιές- οι έντονες καιρικές συνθήκες που ευνοούν την εκδήλωση φωτιάς και η άφθονη ξηρή βλάστηση οδήγησαν σε σημαντική αύξηση του αριθμού και της έκτασης των πυρκαγιών, υπογραμμίζουν.

Διαπίστωσαν ότι έγιναν τρεις φορές πιο πιθανές στον Καναδά και διπλασίασαν τον κίνδυνο στην Ελλάδα.

Ως βασικός επιταχυντής κατονομάζεται η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή.

«Οι προβλέψεις αυτές υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη ταχείας μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και διαχείρισης της βλάστησης, προκειμένου να μειωθούν ο κίνδυνος και οι επιπτώσεις των ολοένα και πιο σοβαρών πυρκαγιών στην κοινωνία και τα οικοσυστήματα», εξηγεί ο Δρ Ντάγκλας Κέλι, εκ των συντακτών της μελέτης και μέλος του Κέντρου Οικολογίας και Υδρολογίας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKCEH).

Μετά την έκθεση της Μικτής Οικονομικής Επιτροπής της Γερουσίας των ΗΠΑ, ο πρόεδρος της, Δημοκρατικός Μάρτιν Χάινρικ, ζήτησε αύξηση των δαπανών σε μέτρα πρόληψης και ανθεκτικότητας των δαπανών.

«Υπήρχε πάντα αυτό το πλαίσιο από ορισμένους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής ότι δεν έχουμε την πολυτέλεια να κάνουμε τίποτα για την κλιματική αλλαγή», ανέφερε.

«Όμως η πραγματικότητα είναι ότι το πραγματικό κόστος για την οικονομία μας είναι να μην κάνουμε τίποτα γι’ αυτό και να το αφήσουμε να ξεφύγει προς ένα ακόμη χειρότερο αποτέλεσμα στο μέλλον».