Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας: Μια υπενθύμιση για τη φροντίδα του εαυτού μας

Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, που τιμάται κάθε χρόνο στις 10 Οκτωβρίου, αποτελεί μια υπενθύμιση ότι η φροντίδα της ψυχής μας είναι εξίσου σημαντική με τη φροντίδα του σώματος. Στόχος της είναι να ενισχύσει τη συζήτηση γύρω από την ψυχική υγεία, να μειώσει το στίγμα και να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να αναζητούν βοήθεια, κατανόηση και στήριξη. Σε μια εποχή που οι ρυθμοί ζωής γίνονται ολοένα πιο απαιτητικοί και η απομόνωση εντείνεται, η ψυχική ισορροπία δεν είναι δεδομένη

Η Παπαγεωργίου Παρασκευή, ψυχολόγος στον Ξενώνα Αριάδνη της ΕΠΑΨΥ, εξηγεί με άρθρο της στο in τη σημασία της καθημερινής φροντίδας του εαυτού. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, υπενθυμίζει πως η ψυχική υγεία δεν είναι πολυτέλεια, αλλά βασικό στοιχείο της ανθρώπινης ισορροπίας και ευημερίας.

«Ψυχική Ανθεκτικότητα: Η Καθημερινή Επένδυση στον Εαυτό μας»

10 Οκτωβρίου – Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας. Μια ημέρα που μας θυμίζει ότι η ψυχική υγεία δεν είναι πολυτέλεια, αλλά θεμέλιο της καθημερινής μας ζωής. Σε μια εποχή όπου οι ρυθμοί τρέχουν πιο γρήγορα από εμάς, η μοναξιά, το άγχος και η ανασφάλεια γίνονται ολοένα και πιο συχνά μέρος της καθημερινότητας.

Η ψυχική υγεία δεν αφορά μόνο όσους βιώνουν κάποια δυσκολία. Αφορά όλους μας και σχετίζεται με την ικανότητά μας να σηκωνόμαστε το πρωί, να αλληλοεπιδρούμε με τους ανθρώπους μας, να εργαζόμαστε, να ελπίζουμε και να κάνουμε όνειρα για το μέλλον.

Στην ψυχολογία συναντάμε συχνά τον όρο «Ψυχική Ανθεκτικότητα». Με απλά λόγια, αναφερόμαστε στην ικανότητα των ανθρώπων να προσαρμοζόμαστε στις δυσκολίες, να βρίσκουμε τρόπους να «στεκόμαστε όρθιοι» και να συνεχίζουμε, ακόμα και όταν τα πράγματα δεν πάνε όπως θα θέλαμε. Αυτό βέβαια δε σημαίνει πως δεν λυγίζουμε ποτέ – σημαίνει όμως πως μπορούμε να βρούμε τον τρόπο να ξανά σηκωθούμε.

Η ψυχική ανθεκτικότητα δεν είναι κάτι με το οποίο γεννιόμαστε ή όχι με αυτό. Αποτελεί μια δεξιότητα που καλλιεργείται, όπως ένας μυς του σώματος δυναμώνει αργά μέσα από προσωπική άσκηση και φροντίδα. Δεν απαιτεί μεγάλες ή δραματικές αλλαγές. Αντιθέτως, στην πραγματικότητα ξεκινάει από μικρά, σταθερά, καθημερινά βήματα που ίσως φαίνονται απλά αλλά έχουν μεγάλη σημασία.

Γνώριζες πως ένας σταθερός και ποιοτικός ύπνος είναι ίσως το πιο σημαντικό δώρο που μπορείς να κάνεις στον εαυτό σου; Ο ύπνος δεν είναι απλώς ξεκούραση• είναι η βάση για να λειτουργεί σωστά το μυαλό και το σώμα μας. Μας επιτρέπει να σκεφτόμαστε καθαρά, να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας πιο αποτελεσματικά και να ανταπεξερχόμαστε στις προκλήσεις της καθημερινότητας με περισσότερη ενέργεια και ζωντάνια. Επιπλέον, ο ποιοτικός ύπνος ενισχύει τη μνήμη, τη συγκέντρωση και τη δημιουργικότητά μας, ενώ συμβάλλει στη γενική μας υγεία και ευεξία. Με λίγα λόγια, κάθε νύχτα που κοιμόμαστε καλά είναι μια επένδυση στον εαυτό μας και στην ποιότητα της ζωής μας.

Παράλληλα, η σωματική δραστηριότητα, ακόμα και με απλά μέσα και χωρίς την ανάγκη για έντονες ή εξαντλητικές μεθόδους, μπορεί να ενισχύσει σημαντικά την ψυχική μας ανθεκτικότητα. Δεν χρειάζεται να κάνουμε μεγάλα ή περίπλοκα προγράμματα άσκησης• ένας σύντομος περίπατος στη γειτονιά, λίγα λεπτά χορού στο σπίτι ή λίγη μουσική καθώς κινούμαστε, μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά στην ψυχολογία μας. Η κίνηση, μειώνει το στρες και την ένταση, ενώ παράλληλα μας βοηθά να καθαρίσουμε το μυαλό και να δούμε τα προβλήματα με μεγαλύτερη ηρεμία και σαφήνεια. Ακόμα και μικρές, καθημερινές στιγμές δραστηριότητας μπορούν να προσφέρουν σημαντική αναζωογόνηση σώματος και πνεύματος.

Από την άλλη πλευρά, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον• η ανάγκη για επαφή και αλληλεπίδραση με άλλους αποτελεί βασικό στοιχείο της φύσης μας. Μια απλή συζήτηση με έναν φίλο ή λίγος ποιοτικός χρόνος με την οικογένεια μπορεί να λειτουργήσει ως σημαντικό «αντίδοτο» στη μοναξιά και την ψυχική κόπωση που προκαλεί η απαιτητική καθημερινότητα. Τέτοιες στιγμές ενισχύουν την αίσθηση ασφάλειας, δημιουργούν δεσμούς εμπιστοσύνης και μας υπενθυμίζουν ότι δεν είμαστε μόνοι μας.

Ιδιαίτερα σημαντική επίσης, είναι η φροντίδα και η καλοσύνη προς τον εαυτό μας. Δεν χρειάζεται να είμαστε συνεχώς αυστηροί ή επικριτικοί. Αντιθέτως, αξίζει να αναγνωρίζουμε και να εκτιμούμε τις μικρές μας προσπάθειες, τα καθημερινά βήματα που κάνουμε και τις στιγμές που καταφέρνουμε κάτι —μικρό ή μεγάλο— ακόμη κι αν εκείνη τη στιγμή φαίνεται ασήμαντο. Μέσα από αυτή την αναγνώριση, δίνουμε στον εαυτό μας τη δύναμη και την ενέργεια που χρειάζεται για να συνεχίσει με αυτοπεποίθηση και εμπιστοσύνη στο μέλλον.

Το τελευταίο και ίσως σημαντικότερο μέρος της ανάπτυξης της ψυχικής ανθεκτικότητας είναι να μάθουμε να εκφράζουμε τα συναισθήματα και τις δυσκολίες μας χωρίς φόβο. Το να μιλάμε για όσα μας απασχολούν δεν μας καθιστά αδύναμους• αντίθετα, μας δίνει τη δυνατότητα ανακούφισης και μας βοηθά να αντιμετωπίσουμε πιο αποτελεσματικά τις προκλήσεις. Όταν μοιραζόμαστε τις δυσκολίες μας με κάποιον που εμπιστευόμαστε ή ζητάμε βοήθεια από ειδικό, προστατεύουμε τον εαυτό μας και ενισχύουμε την ψυχική μας ανθεκτικότητα. Η αληθινή δύναμη δεν είναι να μην πέφτουμε ποτέ• είναι να μπορούμε να σηκωνόμαστε ξανά, με τη βοήθεια όσων είναι δίπλα μας.

Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας είναι μια ευκαιρία να θυμηθούμε ότι η ψυχική ανθεκτικότητα δεν χτίζεται μέσα σε μια μέρα, αλλά καλλιεργείται καθημερινά. Δεν χρειάζεται να περιμένουμε να «λυγίσουμε» για να φροντίσουμε την ψυχή μας. Μπορούμε να κάνουμε πρόληψη, να επενδύσουμε στις μικρές συνήθειες που μας δυναμώνουν και μας στηρίζουν.
Ας ξεκινήσουμε από τα απλά: έναν καλό ύπνο, έναν περίπατο, μια καλή κουβέντα. Μικρές κινήσεις που γίνονται η μεγαλύτερη επένδυση για τη ζωή μας. Γιατί η ψυχική ανθεκτικότητα είναι η δύναμή μας να ζούμε, να ελπίζουμε και να συνεχίζουμε – κάθε μέρα.