Ο Θέμος Κορνάρος γεννήθηκε στον Σίβα – 5 έως 7 Ιουλίου το τριήμερο συνέδριο για τον δημοσιογράφο, συγγραφέα και αγωνιστή

Της Εύας Καπελλάκη – Κοντού*

Με αφορμή το τριήμερο Συνέδριο μνήμης και τιμής για τον δημοσιογράφο, συγγραφέα και αγωνιστή Θέμο Κορνάρο στον Σίβα Μεσαράς, στο Δημοτικό Σχολείο την Παρασκευή 5, Σάββατο 6 και Κυριακή 7 Ιουλίου 2024 θ’ αναφερθώ ακροθιγώς στο συγγραφικό του έργο.

Όλα τα βιβλία του έχουν τ’ αχνάρια της ψυχής του, της άδολης αγάπης του για τον πολύπαθο τόπο του. Θέλει διακαώς να τον δει ελεύθερο χωρίς λογοκρισίες με τους ανθρώπους του να πραγματώνουν τα οράματά τους. Δεινοπάθησε στους δύσκολους καιρούς που έζησε όμως δεν δείλιασε ούτε λεπτό.

Θεωρούσε πως προσφέροντας τη ζωή του την ίδια στο βωμό των ιδανικών και της ιδεολογίας του ο κόσμος θα γινόταν ομορφότερος, μακριά από το μόρφωμα του φασισμού που αιματοκύλισε την ανθρωπότητα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου και μετά, στον εμφύλιο στις διώξεις από τους ίδιους τους Έλληνες ενάντια στους αντιφρονούντες αδελφούς τους.

Εκείνος αγέρωχα με μία αδιόρατη πίκρα στα χείλη προχωρούσε γράφοντας με πείσμα και με αγάπη τα βιβλία του πουλώντας τα έναντι πινακίου φακής αφ’ ενός για να επιβιώσει αξιοπρεπώς κι αφ’ ετέρου για να προσελκύσει την αγάπη για το διάβασμα όλο και περισσότερων αναγνωστών.

Διαβάζοντας τα βιβλία του, κυρίως εκείνα που αναφέρονται στον αγώνα ενός λαού για πιότερο φως και για τον δικό του προσωπικό αγώνα, διαφαίνεται η αγάπη του για τον άνθρωπο η αξιοπρέπειά του και το όραμά του δίχως βλέψεις ανταπόδοσης για τα τόσα χρόνια εγκλεισμού σε στρατόπεδα και απομονωμένα νησιά του μαρτυρίου!

Εικοσιένα ολόκληρα χρόνια εξορίας, παράσημα μιας ζωής γεμάτης αγώνες. Από την τρυφερή ηλικία της νιότης που έφυγε από το όμορφο χωριό του και από την μητρική αγκαλιά για την αναζήτηση της ζωής ως εκείνον τον Απρίλη του 1970 που πέρασε αθόρυβα στην αιωνιότητα των Αρχαγγέλων θυσιάζοντας την ζωή του για τον ταλαιπωρημένο λαό του.

Λίγο πριν τελειώσω σκέφτηκα να αναδημοσιεύσω τον επίλογο της επιστολής που δημοσίευσε ο Κ. Μαυρικάκης τον Νοέμβριο του 2018:

[…]Το Νοέμβριο του 1949 ο Θέμος Κορνάρος με μια συγκλονιστική δισέλιδη επιστολή γραμμένη στα αγγλικά με τίτλο «Ένα γράμμα για την Ειρήνη» με υψηλά λυρικά και έντονα ποιητικά στοιχεία, με απόσπασμα από στίχους του Έλληνα κομμουνιστή ποιητή Κώστα Βάρναλη, καλεί τους διανοούμενους όλου του κόσμου να καταγγείλουν το στυγνό πρόσωπο του φασισμού στην Ελλάδα και κάνει γνωστό σ’ ολόκληρη τη Δύση τις απάνθρωπες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα καθώς και τις διώξεις των πνευματικών ανθρώπων για τα πιστεύω και τις ιδέες τους. Και καταλήγει με τον συγκλονιστικό επίλογο ότι «…κοκκινίζω μπροστά στους φύλακες του πνεύματος που είναι τόσο πρόθυμοι να εξαπατηθούν ή να αναζητήσουν καταφύγιο με κενά λόγια. Δεν πρέπει πλέον να παίζουμε με τις λέξεις. Η σιωπή τώρα πια είναι καλύτερη. Είναι απαραίτητη η βαθιά συγκέντρωση, η εργασία και η σοβαρή πνευματική δουλειά, αφού μετά τον πόλεμο, τα φώτα του πνεύματος δεν θα εξασθενίσουν περισσότερο. Το ανθρώπινο ον είναι δυνατό. Θα κερδίσει τελικά, ανεξάρτητα από την τιμή που πρέπει να πληρώσουν οι ιδεολόγοι και οι συγγραφείς».[…] 

Το πρόγραμμα του Συνεδρίου 

Παρασκευή 5 Ιουλίου 2024

17.20 Εγγραφή των συνέδρων

17.40 Καλωσόρισμα από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Σίβα «Θέμος Κορνάρος»

Χαιρετισμοί από εκπροσώπους Αρχών και Φορέων

Καλωσόρισμα από το Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας. Γιατί αυτό το Τριήμερο

Κήρυξη της έναρξης των εργασιών του συνεδρίου από τον Περιφερειάρχη Κρήτης κ. Σταύρο Αρναουτάκη

Α’ Συνεδρία

Προεδρείο: Τίτος Ταγαράκης και Κώστας Τσικνάκης

18.00 Ευαγγελία Ανδρουλιδάκη, νηπιαγωγός, «Ο Θέμος Κορνάρος και ο Σίβας»

18.20 (+) Ευαγγελία Πετρουγάκη, φιλόλογος, ποιήτρια, συγγραφέας, «Θέμος Κορνάρος». Το κείμενο της μακαριστής Ευαγγελίας Πετρουγάκη θα διαβάσει η Μαρία Χαραλαμπάκη, πρόεδρος της Ένωσης Φιλολόγων Νομού Ηρακλείου.

18.40 Γιώργος Διακάκης, φιλόλογος, «Η ακανθώδης πολιτική ζωή στα έργα του Θέμου Κορνάρου».

19.00 Σπύρος Κατσαραπίδης, ΜΑ φιλόλογος, ερευνητής, «Η τέχνη του στρατοπέδου. Η περίπτωση του Θέμου Κορνάρου».

19.20 Μιχάλης Τρούλης, φιλόλογος, πρόεδρος της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Ρεθύμνου, «Ο Θέμος Κορνάρος στο Στρατόπεδο Χαϊδαρίου».

19.40 Αντώνης Χουρδάκης, καθηγητής του Παιδαγωγικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Κρήτης, και Μανώλης Κουναλάκης, εκπαιδευτικός, διδάκτορας του Πανεπιστημίου Κρήτης, «Η διδακτική της ιστορίας της Κατοχής και της Μετεμφυλιακής περιόδου: Το παράδειγμα του Θέμου Κορνάρου».

20.00 Έφη Ψιλάκη, διδάκτορας Πολιτιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, επιμελήτρια του Μουσείου της ‘Αγίας Αικατερίνης’ της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης, «Κινηματογραφικές αποτυπώσεις της λέπρας (με  αφορμή το έργο του Θέμου Κορνάρου)».

20.20 – 20.40 Συζήτηση 

Σάββατο 6 Ιουλίου 2024

Το πρωί του Σαββάτου οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τις ομορφιές του Σίβα και της ευρύτερης περιοχής και να ξεναγηθούν στην Ιερά Μονή της Οδηγήτριας και στον Κομμό.

Β’ Συνεδρία

Προεδρείο: Νίκος Ψιλάκης και Εύα Καπελλάκη

18.00 Γιώργος Κ. Τσικνάκης, ΜΑ ιστορικός, «Η ‘Σπιναλόγκα’ του Θέμου Κορνάρου ως ιστορική μαρτυρία».

18.20 Νίκος Γιγουρτάκης, φιλόλογος, αρχαιολόγος, πρόεδρος του Μουσείου της ‘Αγίας Αικατερίνης’, «‘Τα ύστερα του κόσμου’. Η συντέλεια που… αναβλήθηκε. Ο λόγος για το πεζογράφημα του Θέμου Κορνάρου ‘Στάχτες και Φοίνικες’».

18.40 Ben Petre, διδάκτορας Φιλολογίας, «O Θέμος Κορνάρος ως περιοδεύων συντάκτης στον Τύπο του Ηρακλείου (1928-1929)».

19.00 Κώστας Γ. Τσικνάκης, ιστορικός, ερευνητής στο Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, «‘Υπόσχομαι να φέρω κοντά σας ολοζώντανη την Ανατολή’. Η δημοσιογραφική αποστολή του Θέμου Κορνάρου στην Ασία το 1934».

19.20 Συζήτηση

19.40 – 20.00 Διάλειμμα 

Γ’ Συνεδρία

Προεδρείο: Αντώνης Χουρδάκης και Ελένη Γουλιελμάκη

20.00 Αναστασία Τανταρούδα-Παπασπύρου, ΜΑ φιλόλογος, ερευνήτρια, «Θέμος Κορνάρος: Χαρακτήρες και πολιτικές διαδρομές».

20.20 Γεωργία (Γιώλα) Επιτροπάκη, ποιήτρια, ΜΑ Δημιουργική Γραφή, «Κοινωνική και Συγγραφική Ταυτότητα ενός ασίγαστου αγωνιστή».

20.40 Ζήσιμος Χ. Συνοδινός, ιστορικός, αρχειονόμος, «Ο Θέμος Κορνάρος και η Επιθεώρηση Τέχνης».

21.00 Μανόλης Δρακάκης, αναπληρωτής καθηγητής στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, «Ο Θέμος Κορνάρος και η εφημερίδα Αυγή (1952-1967): Σκέψεις πάνω σε κείμενα μιας μακράς σχέσης».

21.20 – 21.40 Συζήτηση 

Κυριακή 7 Ιουλίου 2024

Δ’ Συνεδρία

Προεδρείο: Μανόλης Πατεδάκης και Δέσποινα Παπαδάκη

10.00 Ζαχαρίας Καψαλάκης, δάσκαλος, διδάκτορας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, «Ο Θέμος Κορνάρος μαθητής του Δημοτικού Σχολείου Σίβα, το οποίο λειτουργεί, συνεχώς, εκατό εξήντα χρόνια».

10.20 Θησέας Τσιάτσικας, φιλόλογος, επίτιμος σχολικός σύμβουλος φιλολόγων, «Τα λογοτεχνικά στοιχεία στο έργο του Θέμου Κορνάρου».

10.40 Νίκος Ι. Χουρδάκης, ψυχολόγος, ΜΑ Δημιουργική Γραφή και ΜΑ Ορθόδοξη Θεολογία, «Από τον πολύμοχθο, τον ταξικά υποδεή άνθρωπο στην τροχιά ενός συμβόλου. Η περίπτωση, ανάμεσα σε άλλες, του Θέμου Κορνάρου (1906 -1970)».

11.00 Τίτος Ταγαράκης, νομικός, πρώην πρόεδρος του Νομαρχιακού Συμβουλίου Ηρακλείου, πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Σίβα, «Πώς έβλεπε η Κρατική Ασφάλεια τη δράση του αδούλωτου συγγραφέα».

11.20 Νίκος Ψιλάκης, δημοσιογράφος, συγγραφέας, «Τα πρώτα βήματα ενός μελλοντικού συγγραφέα. Μαρτυρίες και τεκμήρια για τη ζωή και το έργο του Θέμου Κορνάρου».

11.40 Ιωάννης Τζωρτζακάκης, αρχαιολόγος, ιστορικός της Τέχνης, μουσειολόγος, διδάκτορας Αρχιτεκτονικής του ΑΠΘ, «Γιάννης Ρίτσος – Θέμος Κορνάρος: με αφορμή ένα ποίημα».

12.00 Παρεμβάσεις – Καταθέσεις μαρτυριών

12.20 Συζήτηση

12.50 Απολογισμός

13.00 (Από) Χαιρετισμοί 

_______________

* Εκπαιδευτικός, αρθρογράφος & ραδιοφωνική παραγωγός.

*