Κι όμως, τα υποκατάστατα ζάχαρης δείχνουν να αυξάνουν την όρεξη

Ένα κοινό τεχνητό γλυκαντικό – η σουκραλόζη – η οποία υποτίθεται ότι αποτελεί «σύμμαχο» του αδυνατίσματος ως υποκατάστατο της ζάχαρης, φαίνεται αντιθέτως να αυξάνει την όρεξη! Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε μελέτη ερευνητών της Ιατρικής Σχολής Keck στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας (USC), η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Nature Metabolism».

Όπως συγκεκριμένα έδειξε η μελέτη, η σουκραλόζη αυξάνει τη δραστηριότητα στον υποθάλαμο, μια περιοχή του εγκεφάλου που ρυθμίζει την πείνα και το βάρος. Παράλληλα το γλυκαντικό αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ο υποθάλαμος επικοινωνεί με άλλες περιοχές του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με τα κίνητρα και τη λήψη αποφάσεων.

Σε αντίθεση με τη ζάχαρη, η σουκραλόζη δεν αύξανε τα επίπεδα ορμονών οι οποίες προσφέρουν αίσθημα πληρότητας

Μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού – μόνο στις ΗΠΑ περίπου το 40% του πληθυσμού – καταναλώνει σε τακτική βάση υποκατάστατα της ζάχαρης, με στόχο τη μείωση των θερμίδων που προσλαμβάνει. «Βοηθούν όμως τελικά αυτές οι ουσίες στη ρύθμιση του σωματικού βάρους; Τι συμβαίνει στο σώμα και στον εγκέφαλο όταν τις καταναλώνουμε; Οι επιδράσεις τους διαφέρουν από το ένα άτομο στο άλλο;» ανέφερε η κύρια συγγραφέας της νέας μελέτης, Καθλίν Αλάνα Πέιτζ, διευθύντρια του Ερευνητικού Ινστιτούτου για τον Διαβήτη και την Παχυσαρκία του USC και συνεπικεφαλής του Τμήματος Ενδοκρινολογίας και Διαβήτη στην Ιατρική Σχολή Keck.

Προηγούμενη σύνδεση με την παχυσαρκία

Η δρ Πέιτζ και οι συνεργάτες της σχεδίασαν ένα τυχαιοποιημένο πείραμα προκειμένου να ελέγξουν πώς η σουκραλόζη αλλάζει την εγκεφαλική δραστηριότητα, τα επίπεδα των ορμονών και την πείνα. Προηγούμενες μελέτες – τόσο πληθυσμιακές όσο και μελέτες σε μοντέλα ζώων – είχαν δείξει σύνδεση μεταξύ των γλυκαντικών χωρίς θερμίδες και της παχυσαρκίας. Ωστόσο καμία μελέτη ως τώρα δεν είχε δείξει πώς αυτές οι ουσίες επηρεάζουν την πείνα στους ανθρώπους.

Το πείραμα των ποτών

Με χρηματοδότηση από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ οι ερευνητές εξέτασαν πώς αποκρίθηκαν 75 συμμετέχοντες στην κατανάλωση νερού, ενός ποτού 300 ml που περιείχε σουκραλόζη καθώς και ενός ποτού που περιείχε ζάχαρη. Οι επιστήμονες συγκέντρωσαν δεδομένα από λειτουργικές μαγνητικές τομογραφίες του εγκεφάλου των εθελοντών (fMRI), από δείγματα αίματός τους καθώς και από αξιολογήσεις σχετικά με τα επίπεδα της πείνας τους πριν και μετά την κατανάλωση του κάθε ποτού.

Όπως είδαν, η σουκραλόζη αύξανε την πείνα και τη δραστηριότητα στον υποθάλαμο του εγκεφάλου, ιδίως στα άτομα με παχυσαρκία. Αλλαζε επίσης τον τρόπο με τον οποίο ο υποθάλαμος επικοινωνούσε με άλλες περιοχές του εγκεφάλου οι οποίες εμπλέκονται στα κίνητρα και στην επεξεργασία των αισθητηριακών ερεθισμάτων, όπως ο φλοιός της πρόσθιας μοίρας της έλικας του προσαγωγίου ο οποίος παίζει κομβικό ρόλο στη λήψη αποφάσεων.

Καμία επίδραση στις ορμόνες που «κόβουν» πείνα – ιδίως στους παχύσαρκους

Σε αντίθεση με τη ζάχαρη, η σουκραλόζη δεν αύξανε τα επίπεδα ορμονών οι οποίες προσφέρουν αίσθημα πληρότητας. Συγκεκριμένα, όπως προέκυψε από τη μελέτη – και ήταν αναμενόμενο – η κατανάλωση ζάχαρης οδηγούσε σε αύξηση του σακχάρου του αίματος και των ορμονών που το ρυθμίζουν όπως η ινσουλίνη και το γλυκαγονόμορφο πεπτίδιο 1 (GLP-1). Αντιθέτως η κατανάλωση σουκραλόζης δεν είχε επίδραση στις συγκεκριμένες ορμόνες. «Το σώμα χρησιμοποιεί αυτές τις ορμόνες ώστε να στείλει σήμα στον εγκέφαλο ότι έχουν καταναλωθεί θερμίδες και άρα η πείνα πρέπει να μειωθεί» εξήγησε η δρ Πέιτζ και συμπλήρωσε ότι «η σουκραλόζη δεν είχε αυτή την επίδραση – και οι διαφορές στην ορμονική απόκριση στη σουκραλόζη σε σύγκριση με την απόκριση στη ζάχαρη ήταν πιο έντονες στα άτομα με παχυσαρκία».

Εγκέφαλος σε «σύγχυση» και συχνές λιγούρες

Τα ευρήματα αυτά ουσιαστικώς δείχνουν ότι η σουκραλόζη οδηγεί τον εγκέφαλο σε «σύγχυση» παρέχοντας γλυκιά γεύση χωρίς όμως την αναμενόμενη θερμιδική ενέργεια, εξήγησε η δρ Πέιτζ η οποία είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή Keck. Σύμφωνα με την καθηγήτρια, αυτή η «σύγχυση» μπορεί να πυροδοτήσει αλλαγές στη διατροφική συμπεριφορά σε μάκρος χρόνου οδηγώντας σε συχνές…. λιγούρες. «Αν το σώμα περιμένει να καταναλώσει θερμίδες εξαιτίας της γλυκύτητας αλλά δεν λαμβάνει τις θερμίδες που αναμένει, τότε μπορεί να αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο ο εγκέφαλος αναζητά αυτές τις ουσίες σε μάκρος χρόνου».

Μεγαλύτερες μεταβολές στις γυναίκες

Η καθηγήτρια και οι συνεργάτες της εντόπισαν διαφορές και σε ό,τι αφορούσε το φύλο: οι γυναίκες εμφάνιζαν μεγαλύτερες αλλαγές στην εγκεφαλική δραστηριότητα σε σύγκριση με τους άνδρες, γεγονός που μαρτυρεί ότι η σουκραλόζη επιδρά πιθανότατα διαφορετικά στα δύο φύλα.

Μελέτη σε παιδιά και εφήβους

Η επιστημονική ομάδα έχει ξεκινήσει τώρα μια νέα μελέτη στην οποία διερευνά πώς τα γλυκαντικά επιδρούν στον εγκέφαλο των παιδιών και των εφήβων – ομάδες του πληθυσμού που καταναλώνουν την περισσότερη ζάχαρη αλλά και τα περισσότερα υποκατάστατα ζάχαρης από όλες τις άλλες. «Οδηγούν αυτές οι ουσίες σε αλλαγές στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο παιδιών που βρίσκονται σε ομάδα υψηλού κινδύνου για παχυσαρκία; Ο εγκέφαλος είναι πολύ ευάλωτος στις μικρές ηλικίες και, ανάλογα με τα αποτελέσματά μας, η συγκεκριμένη αναπτυξιακή φάση θα είναι ζωτικής σημασίας για παρέμβαση» κατέληξε η δρ Πέιτζ.