ΗΠΑ: Η νέα σκληρή πραγματικότητα στην αγορά εργασίας – Ο «κανόνας» του μη απαραίτητου

Η πρακτική της «συσσώρευσης εργατικού δυναμικού» (Labour Hoarding) μοιάζει να φτάνει στο τέλος της. Ουσιαστικά πρόκειται για μια επιχειρηματική πρακτική κατά την οποία μια εταιρεία διατηρεί τους υφιστάμενους εργαζομένους της ακόμη και όταν αντιμετωπίζει προσωρινή μείωση της ζήτησης ή οικονομική ύφεση. Η αγορά εργασίας όμως αλλάζει με μεγάλη ταχύτητα και πλέον βλέπουμε μεγάλες επιχειρήσεις να μην έχουν ενδοιασμούς και να βάζουν τέλος στην παύση των απολύσεων.

Σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι βρίσκεται η αγορά εργασίας. Εταιρείες μειώνουν τις θέσεις εργασίας ως απάντηση στην επιβράδυνση της οικονομίας

Μετά την πανδημία, πολλές εταιρείες εφάρμοσαν το Labour Hoarding, δηλαδή διατηρούσαν τους εργαζομένους τους (ακόμη και τους υποαπασχολούμενους) για να διασφαλίσουν ότι θα έχουν διαθέσιμο προσωπικό όταν ανέκαμπτε η ζήτηση. Η εμπειρία των μαζικών παραιτήσεων και η έλλειψη προσωπικού (Great Resignation) τους είχε διδάξει ότι είναι δύσκολο να βρουν εκ νέου ταλαντούχους υπαλλήλους.

Η προτροπή ήταν: Κρατήστε τους εργαζόμενους που έχετε, γιατί αν τους χάσετε, θα δυσκολευτείτε να βρείτε αντικαταστάτες.

Δεκάδες χιλιάδες απολύσεις τις τελευταίες εβδομάδες

Ωστόσο, σύμφωνα με την Wall Street Journal, η αγορά εργασίας τελευταία έχει χαλαρώσει δημιουργώντας ένα «ασφαλέστερο περιβάλλον» για τις εταιρείες προκειμένου να αρχίσουν να «εξορθολογίζουν το εργατικό δυναμικό τους». Πολλές από αυτές έχουν προχωρήσει σε αυτή την κατεύθυνση, συμπεριλαμβανομένων των Amazon.com, United Parcel Service, Target και Meta Platforms, οι οποίες έχουν ανακοινώσει δεκάδες χιλιάδες απολύσεις τις τελευταίες εβδομάδες.

Πρόκειται για μια αλλαγή που θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις για τους εργαζομένους στις ΗΠΑ. Τα τελευταία δύο χρόνια, οι αμερικανικές επιχειρήσεις έχουν γίνει όλο και πιο διστακτικές στο να προσλαμβάνουν νέους υπαλλήλους και σε αυτό έπαιξαν ρόλο και οι δασμοί που κατέστησαν πιο δύσκολο τον προγραμματισμό προσλήψεων.

Τώρα η κατάσταση μοιάζει λίγο περισσότερο με τη δεκαετία του 1990, όταν πολλές μεγάλες εταιρείες επικεντρώνονταν στην απομάκρυνση εργαζομένων που θεωρούσαν ότι δεν ήταν πλέον απαραίτητοι, σύμφωνα με τον Joseph Brusuelas, επικεφαλής οικονομολόγο της RSM.

Η στροφή στις απολύσεις οφείλεται σε δύο παράγοντες:

• Ο μισθός είναι μία από τις μεγαλύτερες δαπάνες στον ισολογισμό μιας εταιρείας.
• Οι επενδυτές επιβραβεύουν πλέον τις εταιρείες που ανακοινώνουν περικοπές προσωπικού, βλέποντάς το ως σημάδι πειθαρχίας και εστίασης στα περιθώρια κέρδους.

Πολλές εταιρείες είχαν κάνει υπερβολικές προσλήψεις κατά την περίοδο της πανδημίας (ιδίως η τεχνολογία και το ηλεκτρονικό εμπόριο) για να καλύψουν την εκρηκτική ζήτηση και τώρα θεωρούν ότι είναι υπερστελεχωμένες.

Η αισιοδοξία για την παραγωγική Τεχνητή Νοημοσύνη ενισχύει την άνεση των εργοδοτών να απολύουν. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον το ποσοστό ανεργίας στις ΗΠΑ έχει αυξηθεί (από το ιστορικό χαμηλό του 3,4% πλησιάζει το 4,3%), δίνοντας στους εργοδότες την αίσθηση ότι έχουν ανακτήσει τον έλεγχο έναντι του εργατικού δυναμικού.

Τα πρόσφατα παραδείγματα

Σε πρόσφατο σημείωμα προς το προσωπικό, η Target, εξηγούσε το σχέδιο της για να καταργήσει 1.800 θέσεις εργασίας. Ο νέος διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Michael Fiddelke, δήλωσε: «Οι υπερβολικά πολλές ιεραρχικές βαθμίδες και η αλληλεπικάλυψη εργασιών έχουν επιβραδύνει τη λήψη αποφάσεων, καθιστώντας πιο δύσκολη την υλοποίηση των ιδεών».

Η μετοχή της Target σημείωσε άνοδο την ημέρα που ανακοίνωσε τις απολύσεις. Όταν η Amazon ανακοίνωσε ότι θα απολύσει 14.000 εργαζομένους, με περισσότερες απολύσεις να ακολουθούν, η μετοχή της σημείωσε άνοδο 1%.

Όταν η UPS αποκάλυψε ότι είχε προχωρήσει σε περικοπές 48.000 θέσεων η μετοχή της σημείωσε άνοδο 8%.

Η αισιοδοξία για την παραγωγική Τεχνητή Νοημοσύνη ενισχύει την άνεση των εργοδοτών να απολύουν προσωπικό

Ο φόβος επιστρέφει

Πολλοί Αμερικανοί πιστεύουν ότι η κατάσταση στην αγορά εργασίας θα επιδεινωθεί: το 64% των ερωτηθέντων που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, τον Οκτώβριο, δήλωσαν ότι αναμένουν αύξηση της ανεργίας τους επόμενους 12 μήνες, σε σύγκριση με το 32% τον Οκτώβριο του 2024.

Ο κίνδυνος για την οικονομία

Σε ένα περιβάλλον όπου η αύξηση της απασχόλησης είναι ήδη χαμηλή, οποιαδήποτε αύξηση των απολύσεων οδηγεί αυτόματα σε απώλεια θέσεων εργασίας. Τον Αύγουστο -τον τελευταίο μήνα για τον οποίο υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία- οι ΗΠΑ είχαν θετικό ισοζύγιο προσλήψεων – απολύσεων μόνο 22.000 νέων θέσεων εργασίας.

Δεν είναι σαφές εάν η πρόσφατη σειρά ανακοινώσεων για απολύσεις προμηνύει ύφεση στην αγορά εργασίας, δήλωσε ο Jed Kolko, ανώτερος ερευνητής στο Peterson Institute for International Economics. Αν και ο αριθμός των απολύσεων είναι εντυπωσιακός, δεν αντανακλά απαραίτητα την κατάσταση σε ένα εργατικό δυναμικό που ξεπερνά τα 170 εκατομμύρια άτομα, πρόσθεσε.

Για τις εταιρείες, ο ενθουσιασμός για τη δυνατότητα αυτοματοποίησης περισσότερων εργασιών με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης παίζει σημαντικό ρόλο. Η τελευταία έκθεση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, το οποίο συγκεντρώνει οικονομικά στοιχεία από τις 12 περιφερειακές τράπεζες της Fed, ανέφερε ότι όλο και περισσότεροι εργοδότες μειώνουν το προσωπικό τους.

Ο ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης

Αν και υπάρχουν ενδείξεις ότι η τεχνητή νοημοσύνη μειώνει τη ζήτηση για ορισμένες θέσεις εργασίας είναι δύσκολο να προσδιοριστεί ο βαθμός στον οποίο αυξάνεται η αυτοματοποίηση των θέσεων εργασίας, επισημαίνει ο Kolko.

Αλλά ακόμα και αν δεν έχουν καταφέρει να εφαρμόσουν ευρέως τις δυνατότητες που δίνει η τεχνητή νοημοσύνη η πεποίθηση ότι κάποια μέρα θα γίνει πράξη θα μπορούσε να κάνει ορισμένους εργοδότες να αισθάνονται πιο άνετα με την εγκατάλειψη της πρακτικής της συγκέντρωσης εργατικού δυναμικού.

Εταιρείες όπως η Walmart, η Ford Motor, η JPMorgan Chase και η Amazon έχουν δηλώσει ότι αναμένουν η Τεχνητή Νοημοσύνη να τους επιτρέψει να καταργήσουν θέσεις εργασίας.

Κυρίαρχη τάση είναι η μείωση των θέσεων που είναι επιρρεπείς στην αυτοματοποίηση. Οι απολύσεις χρησιμοποιούνται και ως μέσο στρατηγικής αναδιάρθρωσης, με σκοπό τη μετατόπιση του προσωπικού προς τομέα με μεγαλύτερη ανάπτυξη.