Η πεδιάδα της Μεσαράς «έβρασε» επί 13 συνεχόμενες ημέρες

της Εύας Νιργιανάκη…

Καμίνι η Μεσαρά – Θερμοκρασίες ρεκόρ και αγωνία για την αγροτική παραγωγή.

Η πεδιάδα της Μεσαράς έζησε μία από τις πιο καυτές περιόδους των τελευταίων ετών, μετατρέποντας την καθημερινότητα των κατοίκων και των παραγωγών σε δοκιμασία αντοχής. Το κύμα καύσωνα που έπληξε την περιοχή το τελευταίο δεκαπενθήμερο, περίπου, δεν ήταν απλώς μερικές ημέρες ζέστης, αλλά μια ακραία και παρατεταμένη θερμική συνθήκη, με δεδομένα καταγεγραμμένα λεπτομερώς, από το δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών Cretaweather.
Με θερμοκρασίες που στις περισσότερες περιοχές άγγιξαν ή ξεπέρασαν τους 40 βαθμούς Κελσίου, χωρίς νυχτερινή ανακούφιση και με εμφανείς επιπτώσεις στις καλλιέργειες και τα ζώα, οι κάτοικοι της Μεσαράς βίωσαν στην πράξη τις επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή.

Οι συνέπειες στην αγροτική παραγωγή ήταν άμεσες και δραματικές. Ο συνδυασμός ακραίας ζέστης στην ατμόσφαιρα και υψηλής θερμοκρασίας στο έδαφος, οδήγησε σε παραμορφώσεις σε αμπέλια και κηπευτικά, εγκαύματα σε ελαιόδεντρα και μειωμένη παραγωγή σε ζωικά προϊόντα. Οι αγρότες της περιοχής μιλούν για «θερμική επίθεση» που απειλεί την επιβίωση των καλλιεργειών τους, ενώ τονίζουν την αυξανόμενη ανάγκη για άμεση, τοπική και αξιόπιστη μετεωρολογική πληροφόρηση.

Το ρεπορτάζ αυτό καταγράφει με στοιχεία, χάρτες και δεδομένα την πραγματικότητα που βιώνει η Μεσαρά. Ένα καλοκαίρι που, μάλλον, προεικονίζει το κλιματικό μέλλον της Κρήτης και της χώρας. Στο κέντρο αυτής της πρόκλησης, βρίσκεται η ανάγκη για επιστημονικά εργαλεία, επένδυση σε τεχνογνωσία και στήριξη σε όσους δίνουν καθημερινά μάχη με τις δυνάμεις της φύσης.

Το δίκτυο Cretaweather έχει εγκαταστήσει μετεωρολογικούς σταθμούς σε καίρια σημεία που εξυπηρετούν την ανατολική, κεντρική και δυτική Μεσαράς. Οι θέσεις επιλέχθηκαν έτσι ώστε να παρέχουν αντιπροσωπευτική κάλυψη μικροκλιματικών περιοχών, περιλαμβάνοντας χωριά σε πεδινές, ημιορεινές και προστατευμένες τοποθεσίες.

Παρά τη στρατηγική κατανομή, εξακολουθούν να υπάρχουν περιοχές χωρίς επαρκή μέτρηση. Για παράδειγμα, σημεία όπως η Φανερωμένη, τα Πιτσίδια ή οι Μοίρες (ενδεικτικές περιοχές) θα ωφελούνταν από επιπλέον τοπικά δεδομένα.

(Αναλυτικά δεδομένα από τον κ. Κούνουπα Νικόλαο- Πρόεδρος του Μη Κερδοσκοπικού Συλλόγου φίλων καιρού Κρήτης  «Cretaweather.gr – Καιρών Κρήτες»)

Μια από τις πιο ζεστές περιόδους των τελευταίων ετών σημειώθηκε στη  πεδιάδα της Μεσσαράς μεταξύ 16 και 28 Ιουλίου 2025, με τις θερμοκρασίες να καταγράφονται από το δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών Cretaweather. Το φαινόμενο πληροί όλα τα μετεωρολογικά κριτήρια ενός καύσωνα: συνεχόμενες ημέρες με μέγιστες άνω των 38°C και ελάχιστες θερμοκρασίες πάνω από 25°C, που δεν επέτρεπαν νυχτερινή ανακούφιση.

ΓΡΑΦΗΜΑ 1: Διακύμανση μέγιστων θερμοκρασιών ανά ημέρα/περιοχή

Το πρώτο γράφημα δείχνει ότι μεταξύ 23 και 26 Ιουλίου, οι θερμοκρασίες κορυφώθηκαν εντυπωσιακά. Συγκεκριμένα, την 25η Ιουλίου καταγράφηκαν:

• Ι.Μ. Οδηγήτριας: 41,6°C
• Ζαρός: 39,9°C
• Μεσοχώρι: 39,8°C
• Ασήμι: 39,7°C
• Γέργερη: 39,4°C (στις 27/07)

Συνολικά, 11 από τους 12 σταθμούς ξεπέρασαν τους 38°C, ενώ οι 7 εξ αυτών πλησίασαν ή ξεπέρασαν τους 39°C. Οι περιοχές της πεδιάδας έβραζαν κυριολεκτικά.

ΓΡΑΦΗΜΑ 2: Μέγιστες θερμοκρασίες ανά σταθμό & ημερομηνία

Το δεύτερο γράφημα αποκαλύπτει ποιες περιοχές χτυπήθηκαν πιο σκληρά και πότε. Η Ι.Μ. Οδηγήτριας κράτησε τα πρωτεία με 41,6°C στις 26/7, ενώ άλλες περιοχές όπως:

• Έμπαρος: 39,2°C στις 24/7
• Πύργος: 39,1°C στις 25/7
• Μάρθα: 39,1°C στις 23/7
• 3 Εκκλησίες: 38,9°C στις 23/7

συμπλήρωσαν την κορυφή της ζέστης. Μόνο η Αγία Βαρβάρα, σε σχετικό υψόμετρο, είχε τη «χαμηλότερη» μέγιστη στους 37,9°C.

ΓΡΑΦΗΜΑ 3: Διακύμανση ελάχιστων θερμοκρασιών ανά ημέρα/περιοχή

Οι υψηλές νυχτερινές θερμοκρασίες συνέβαλαν σε θερμική δυσφορία. Το τρίτο γράφημα δείχνει ότι σε περιοχές όπως:

• Τρεις Εκκλησίες: 23,4°C (19/7)
• Γέργερη: 22,2°C (18/7)
• Μάρθα & Οδηγήτρια: 21,8°C (19/7 και 20/7)
• Πλάτανος: 21,6°C (28/7)

δεν υπήρχε νυχτερινή ανακούφιση. Σε πολλές περιπτώσεις, η θερμοκρασία δεν έπεφτε κάτω από 25°C.

ΓΡΑΦΗΜΑ 4: Ελάχιστες θερμοκρασίες ανά σταθμό & ημερομηνία

Οι πιο «δροσερές» νύχτες καταγράφηκαν σε:

• Έμπαρο: 16,3°C (18/7)
• Αγία Βαρβάρα: 16,6°C (20/7)
• Μεσοχώρι: 19,9°C (19/7)
• Πύργος: 20,3°C (20/7)

Αυτές οι περιοχές, πιθανότατα λόγω υψομέτρου ή τοπογραφίας, προσέφεραν πιο ανεκτές συνθήκες, κρίσιμες για καλλιέργειες και ανθρώπους.

Οι επιπτώσεις στην παραγωγή

Το έντονο θερμικό στρες επηρεάζει:

• Καλλιέργειες αμπελιών και κηπευτικών, με παραμορφώσεις και αυξημένη ζήτηση άρδευσης
• Ελαιώνες με εγκαύματα στα φύλλα
• Ζώα και μονάδες με μειωμένη παραγωγή και θερμική κόπωση
• Νερά άρδευσης με αυξημένες θερμοκρασίες, μειώνοντας την αποδοτικότητα

Η επέκταση του δικτύου μετεωρολογικών σταθμών της Cretaweather:

Παρέχει ακριβέστερη πρόγνωση για καύσωνες και παγετούς.
Επιτρέπει έξυπνη άρδευση και προγραμματισμό συγκομιδής.
Ενισχύει τη δικαιοσύνη σε αποζημιώσεις και γεωργικές ασφάλειες.
Υποστηρίζει τη βιώσιμη αγροτική ανάπτυξη με επιστημονικά δεδομένα.

Το μελλοντικό στοίχημα είναι η σύνδεση κάθε αγροτεμαχίου με τοπική μετεωρολογική πληροφόρηση, ώστε οι αγρότες και κτηνοτρόφοι της πεδιαδας Μεσσαράς να μπορούν να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στην κλιματική πρόκληση.