Η Άλωση της Πόλης και ο απόηχός της στην κοινωνία της σύγχυσης

Η 29η Μαΐου δεν είναι ημερομηνία, είναι σημάδι. Είναι το χτύπημα ενός καμπαναριού που δεν σώπασε ποτέ, γιατί ό,τι χάνεται στο σώμα, επιμένει να μένει στο πνεύμα. Κι εκεί, μέσα στο πνεύμα, η Πόλη δεν αλώθηκε ποτέ.

Η μέρα εκείνη δεν είναι μια απλή αναφορά σε βιβλίο Ιστορίας. Δεν είναι ένας αριθμός, ένα χρονολογικό αποτύπωμα χαμένο στη σκόνη των αιώνων. Είναι μια πληγή, μια κραυγή μέσα στον χρόνο. Μια χορδή που ακόμα τρέμει στο άκουσμα του θρήνου. Ήταν 29 Μαΐου του 1453 όταν η Βασιλεύουσα έπεφτε. Κι όμως, δεν έπεφτε μονάχα μία Πόλη. Έπεφτε ένας ολόκληρος κόσμος, ένα φως που τρεμόσβηνε από καιρό, αφήνοντας πίσω του τη βουβή συνείδηση του Γένους.

Δεν είναι μονάχα ο χαμός, είναι ο τρόμος της λήθης, είναι η αλλοίωση της Μνήμης. Είναι το σκύψιμο του κεφαλιού στην άγνοια και στην αδιαφορία. Η Πόλη, η Αγια-Σοφιά, το κλάμα του τελευταίου αυτοκράτορα, η προσευχή των αμάχων, ο ήχος από τα σιδερένια πέταλα των αλόγων των γενιτσάρων… όλα αυτά δεν είναι θρύλοι, είναι κομμάτια της ταυτότητάς μας. Της ψυχής που επιμένει να ζητά ελευθερία, ακόμη και όταν όλα γύρω της έχουν καταληφθεί.

Κι αν τότε χάθηκε μια Πόλη, σήμερα τείνει να χαθεί το νόημα.

Ζούμε σ’ έναν κόσμο που τρέχει. Που φλυαρεί χωρίς να μιλά. Που ντύνεται με την πρόοδο, αλλά παραμένει γυμνός από αξίες. Σήμερα δεν χρειάζονται πολιορκητές και κανόνια. Η νέα άλωση συντελείται σιωπηλά, με υποσχέσεις εύκολες. Με καταιγισμό εικόνων, με διαστρέβλωση της ιστορίας, με την εκρίζωση της γλώσσας, της πίστης, της συλλογικής μας μνήμης.

Αλωθήκαμε;

Μπορεί να μη γκρεμίστηκαν τα τείχη, αλλά οι άμυνες της ψυχής μας είναι διάτρητες. Δεν φυλάμε πλέον Θερμοπύλες. Δεν πιστεύουμε σε “τελευταίους Κωνσταντίνους”. Γεμίσαμε με ήρωες μιας χρήσης, ψηφιακούς και ακατοίκητους. Μια κοινωνία παραζαλισμένη, χωρίς ορίζοντα, χωρίς νόημα. Μια κοινωνία που σκύβει μπροστά σε κάθε τι εντυπωσιακό, που λησμονεί πως έχει ρίζες, πως είναι συνέχεια, πως είναι υπεύθυνη.Μα η Άλωση μάς δείχνει ακόμη το δρόμο.

Μας καλεί να σταθούμε  όχι με μίσος, μα με αξιοπρέπεια. Όχι με μνησικακία, μα με επίγνωση. Η Άλωση της Πόλης  είναι κάλεσμα σε αφύπνιση. Είναι φωνή ψυχής που μας ψιθυρίζει:

“Αν δεν σταθείς εσύ, τότε ποιος; Αν δεν φυλάξεις τα ιερά και τα όσια του τόπου και του κόσμου σου, ποιος θα το κάνει για σένα;”. 

Ας είναι η Άλωση η στιγμή που σκύβουμε να δούμε μέσα μας. Όχι να θρηνήσουμε μονάχα, αλλά να αναστοχαστούμε. Τι Πόλη έχουμε μέσα μας σήμερα; Τι Πόλη έχουμε χάσει, τι Πόλη έχουμε αφήσει απροστάτευτη; Κι αν μας έχουν ζώσει  η αδιαφορία, η ύβρις, η κατάχρηση των λέξεων και των εννοιών  έχουμε το δικαίωμα και την ευθύνη να κρατήσουμε έστω μία Πύλη ανοιχτή για το φως. Γιατί πάντα θα υπάρχει ένα φως.

Ίσως στην καρδιά κάποιου παιδιού που μαθαίνει για την Πόλη χωρίς να βαριέται. Ίσως στον ψίθυρο μιας γιαγιάς που ακόμη θυμάται το “σώπασε κυρά Δέσποινα”. Ίσως στα μάτια ενός ανθρώπου που επιμένει να ζει με ήθος και μέτρο.

«Εάλω η Πόλις»! Η Πόλη έπεσε! Μα η μνήμη της μπορεί να μας αναστήσει.

Αρκεί να πάψουμε να ζούμε αλωμένοι!

Εύα Καπελλάκη Κοντού [Εκπαιδευτικός, αρθρογράφος & ραδιοφωνική παραγωγός]