Επιμένει σε μία δομή για τους μετανάστες ο Θ. Πλεύρης – Δύο με τρεις η αντιπρόταση από τους τοπικούς φορείς

Η Κρήτη βρίσκεται τις τελευταίες εβδομάδες στο επίκεντρο των μεταναστευτικών εξελίξεων, με το νησί να δέχεται αυξημένες αφίξεις προσφύγων και μεταναστών, κυρίως μέσω της θαλάσσιας οδού από τη Λιβύη. Η απρόσμενη και μαζική είσοδος εκατοντάδων ανθρώπων στις νότιες ακτές του νησιού έχει αναγκάσει την κυβέρνηση να επισπεύσει τα σχέδιά της για μόνιμη διαχείριση του μεταναστευτικού, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις από την τοπική αυτοδιοίκηση και τις κοινωνικές δυνάμεις του νησιού.

Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση όμως αρνείται να καταλάβει πως προσπαθεί με ένα λάθος να διορθώσει το επαναλαμβανόμενο λάθος να μην δημιουργήσει δομές προσωρινής φιλοξενίας τα τρία τελευταία χρόνια.

Η εμμονή του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου και του υπουργού Θάνου Πλεύρη να δημιουργηθεί στην Κρήτη μία μόνο δομή θα βρίσκει απέναντι της πολύ έντονες αντιδράσεις και σίγουρα πολύ δύσκολα θα προχωρήσει. Αντί η κυβέρνηση να πάρει την πάσα που της έκαναν η περιφέρεια και οι δήμαρχοι και να προχωρήσει στη δημιουργία 2 ή και 3 δομών καταγραφής και ταυτοποίησης εμμένει σε μία που δύσκολα θα προχωρήσει και δύσκολα θα γίνει αποδεκτή από την τοπική κοινωνία.

Είναι χαρακτηριστικό πως ήδη έγινε η πρώτη συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο Καστέλι του Δήμου Μινώα Πεδιάδας έξω από το στρατόπεδο Ζωγραφάκη όπου έχει ακουστεί ως ο πιθανότερος χώρος για τη δημιουργία δομής φιλοξενίας.

Έχουν επίσης ακουστεί τα στρατόπεδα Ορφανουδάκη, στους Αρμένους Ρεθύμνου και Μπετινάκη στο Ηράκλειο όπου και εκεί υπάρχουν αντιδράσεις.

Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Μέχρι το πρώτο δεκαήμερο του Ιουλίου, πάνω από 10.000 μετανάστες έχουν καταγραφεί να φτάνουν στα νότια παράλια της χώρας μέσω της διαδρομής Λιβύη–Κρήτη. Η αύξηση είναι θεαματική σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια (περίπου 700 το 2023), γεγονός που εντείνει την πίεση στο ήδη επιβαρυμένο σύστημα υποδοχής.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί πως τις προηγούμενες δέκα μέρες δεν υπήρξαν αφίξεις όχι λόγω των μέτρων που έλαβε η κυβέρνηση αλλά λόγω του κακού καιρού που υπήρχε στο νότιο κρητικό πέλαγος και δεν άφηνε πολλά περιθώρια στους διακινητές να βάλουν τον κόσμο στην θάλασσα. Αν συνεχιστούν σήμερα ή τις επόμενες μέρες οι αφίξεις τότε οι αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες θα είναι απρόβλεπτες.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, τις τελευταίες ημέρες, η Κρήτη έχει αποσυμφορηθεί σημαντικά. Πάνω από 1.000 μετανάστες μεταφέρθηκαν στην ηπειρωτική Ελλάδα μέσα σε λιγότερο από μία εβδομάδα, με 110 να αναχωρούν από το Ηράκλειο σήμερα και να μένουν 320 στα Χανιά που αναμένεται να αναχωρήσουν μέσα στο Σαββατοκύριακο.

Η διαδικασία αποσυμφόρησης ξεκίνησε υπό την πίεση των τοπικών αρχών αλλά και λόγω περιστατικών βίας εντός προσωρινών κέντρων φιλοξενίας, όπως  στην Αγυιά Χανίων, όπου χρειάστηκε η παρέμβαση της αστυνομίας και η σύλληψη μεταναστών που επιχείρησαν να διαφύγουν.

Ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Θάνος Πλεύρης ανακοίνωσε ότι η Κρήτη αποτελεί πλέον «κομβικό σημείο» στη μεταναστευτική πολιτική της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση προχωρά στην ίδρυση μίας ή δύο μόνιμων, κλειστού τύπου δομών φιλοξενίας μεταναστών στο νησί, με προτεραιότητα σε στρατόπεδα που βρίσκονται ήδη στη διαχείριση του ΓΕΕΘΑ, όπως το παλιό στρατόπεδο Καστελλίου στα Χανιά.

Οι δομές αυτές, σύμφωνα με τον υπουργό, θα είναι αυστηρά ελεγχόμενες, με περιορισμένη ελευθερία κίνησης των φιλοξενουμένων, ταχεία καταγραφή και αξιολόγηση αιτήσεων ασύλου και άμεση προώθηση στην ενδοχώρα ή επαναπατρισμό. Ο Πλεύρης δήλωσε πως «οι άνθρωποι δεν θα λιμνάζουν στις δομές – η παραμονή τους θα είναι προσωρινή, μέχρι την απόφαση για άσυλο ή απέλαση».

Το σχέδιο εντάσσεται σε ένα ευρύτερο κυβερνητικό δόγμα που περιλαμβάνει:

Αναστολή υποβολής αιτήσεων ασύλου στην Κρήτη για τρεις μήνες για όσους εισέρχονται παράνομα από τις ακτές της Λιβύης.

Αυστηρότερες ποινές για όσους μετανάστες δεν συμμορφώνονται με αποφάσεις επιστροφής – από ποινές φυλάκισης έως και πέντε έτη χωρίς αναστολή, έως πρόστιμα 10.000 ευρώ.

Κατάργηση της δυνατότητας νομιμοποίησης μεταναστών μέσω παραμονής επτά ετών στη χώρα.

Παράλληλα, εξετάζεται η δημιουργία μονάδων επιστροφών με τη στήριξη της FRONTEX, καθώς και η ενίσχυση των περιπολιών στο θαλάσσιο μέτωπο της νότιας Κρήτης.

Ηχηρή τοπική αντίδραση: «Όχι σε φυλακές ψυχών»

Το κυβερνητικό σχέδιο συνάντησε τη σφοδρή αντίδραση των τοπικών φορέων, των δημάρχων, των περιφερειακών αρχών και της κοινωνίας των πολιτών. Η Περιφερειακή Ένωση Δήμων Κρήτης (ΠΕΔ) συνεδρίασε εκτάκτως και αποφάσισε ομόφωνα την απόρριψη της δημιουργίας μόνιμης κλειστής δομής, χαρακτηρίζοντας το σχέδιο ως «φυλακή ψυχών» που δεν ταιριάζει με τις αξίες του νησιού και δεν συνάδει με την προσωρινότητα του φαινομένου.

Οι δήμαρχοι Ηρακλείου, Χανίων, Ρεθύμνου, Φαιστού και άλλων περιοχών κατέστησαν σαφές πως «η Κρήτη δεν θα γίνει αποθήκη ανθρώπινων ζωών», ενώ ζήτησαν την ενίσχυση της επιτήρησης των ακτών αλλά και την αποτελεσματική καταγραφή και μεταγωγή στην ενδοχώρα.

Σε κοινή ανακοίνωση τονίζουν πως το νησί δεν διαθέτει ούτε την υποδομή, ούτε τη χωρητικότητα, ούτε και τη συναίνεση της κοινωνίας για μια μόνιμη δομή. Προτείνουν, αντίθετα, τη δημιουργία δύο ή τριών προσωρινών εγκαταστάσεων φιλοξενίας, με περιορισμένο χρονικό ορίζοντα, που θα λειτουργούν υπό τη διαχείριση του κράτους σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση.

Μάλιστα, δήμαρχοι όπως ο Γιώργης Μαρινάκης του Ρεθύμνου, έχουν αναφέρει ότι υπάρχουν ιδιωτικοί χώροι που μπορούν να παραχωρηθούν για αυτό το σκοπό, ενοώντας την Κιτρένωση όπου έχει ήδη χρησιμοποιηθεί ως χώρος φιλοξενίας, εφόσον υπάρξει διαφάνεια και αποδοχή του προσωρινού χαρακτήρα της εγκατάστασης.

Οι δήμοι ζητούν διαβούλευση με την κυβέρνηση, διαφάνεια στην κατανομή των πόρων και κυρίως, σεβασμό στην τοπική κοινωνία και τις ευαισθησίες της.

Η παρέμβαση Ανδρουλάκη:

Στο μεταξύ, παρέμβαση για το ζήτημα έκανε και ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Νίκος Ανδρουλάκης, ο οποίος πραγματοποίησε συνάντηση με δημάρχους της Κρήτης και εκπροσώπους του Λιμενικού Σώματος.

«Έχει ανακύψει ένα πολύ σοβαρό ζήτημα, που δεν χωράει ούτε λαϊκισμούς ούτε ευχολόγια ούτε πισωγυρίσματα. Είναι προφανές ότι είμαστε απέναντι από την ακροδεξιά ρητορική του Πλεύρη, -που επί τη ουσίας είναι ένα επικοινωνιακό σόου που απευθύνεται σε συγκεκριμένα ακροατήρια-, και από την άλλη δεν θέλουμε με τίποτα να γυρίσει η χώρα μας στην καταστροφική διαχείριση του 2015, ότι “έρχονται και λιάζονται”, ότι “η θάλασσα δεν έχει σύνορα”» σημείωσε αρχικά ο κ. Ανδρουλάκης.

Και συνέχισε: «Εμείς έχουμε συγκεκριμένη πρόταση: βλέποντας ότι οι άνθρωποι που φτάνουν στο νησί μας, είναι κατα 85-90% μετανάστες, δεν μπορούμε να καταλάβουμε σε τι βοηθάει η τροπολογία του κ. Πλεύρη για την αναστολή εξέτασης ασύλου, όταν το άσυλο το παίρνουν οι πρόσφυγες. Πώς λειτουργεί αποτρεπτικά η αναστολή εξέτασης ασύλου, όταν αυτοί που έρχονται εδώ κατά 90% δεν τους αφορά το άσυλο; Άρα μιλάμε για κοροϊδία. Τι πετυχαίνουν; Αναστέλλοντας την εξέταση ασύλου, αναστέλλουν την απόρριψη, άρα αναστέλλουν και τον επαναπατρισμό. Και υπογραμμίζω τον επαναπατρισμό, διότι οι δύο κύριες χώρες προέλευσης είναι η Αίγυπτος και το Μπαγκλαντές με τις οποίες η Ελλάδα έχει διμερείς συμφωνίες. Εμείς προτείνουμε: επιτάχυνση της εξέτασης ασύλου, όχι αναστολή. Όσο γίνεται με γρηγορότερους ρυθμούς, διότι όταν απορρίπτεται περίπου το 85-90% και με τις δύο κύριες χώρες προέλευσης που έχουμε διμερείς συμφωνίες, έτσι επιταχύνεται και ο επαναπατρισμός».

«Αντί να σχεδιάζουν στρατόπεδα, να σχεδιάσουν διαφάνεια και ευθύνη», ανέφερε χαρακτηριστικά, υποστηρίζοντας ότι η χώρα έχει ανάγκη από μια ευρωπαϊκή, ανθρώπινη και αποτελεσματική πολιτική ασύλου, όχι από πολιτικές που ανατροφοδοτούν την ξενοφοβία.

Από την πλευρά του, ο περιφερειάρχης Κρήτης, Σταύρος Αρναουτάκης επισήμανε ότι το νησί «δέχεται ένα μεγάλο βάρος από πλευράς των μεταναστών που έρχονται από τη Λιβύη, για το οποίο δεν είμαστε προετοιμασμένοι, παρά τις προτάσεις που είχαν διατυπωθεί τα προηγούμενα χρόνια».

Όπως υπογράμμισε, φέτος καταγράφηκε αύξηση 350% στις αφίξεις μεταναστών σε σχέση με πέρυσι, ενώ επιπλέον ευχαρίστησε τις λιμενικές Αρχές για τις προσπάθειες που καταβάλλουν καθώς από την αρχή του χρόνου έχουν φτάσει στην Κρήτη 9.500 πρόσφυγες και μετανάστες.

«Δεν μπορεί η Κρήτη να γίνει μία φυλακή. Είχαμε προτείνει να γίνουν δύο μικρές δομές για την καταγραφή των μεταναστών. Γι’ αυτό χρειάζεται να βγει σήμερα εδώ μία πρόταση προς την κυβέρνηση. Αυτό το οποίο συζητούμε όλα αυτά τα χρόνια, να γίνει πράξη» κατέληξε ο κ. Αρναουτάκης.

Εν μέσω αντιπαραθέσεων, μεταφορών και πολιτικών δηλώσεων, η κατάσταση στην Κρήτη παραμένει ρευστή. Οι επόμενες εβδομάδες θεωρούνται κρίσιμες, καθώς:

Αναμένεται η οριστικοποίηση των περιοχών όπου θα εγκατασταθούν οι νέες δομές.

Θα φανεί αν η κυβέρνηση επιμείνει στη μόνιμη, κλειστή δομή ή αν θα επανεξετάσει την πρόταση των τοπικών αρχών.

Αναμένεται η ψήφιση του νέου νομοθετικού πλαισίου που αυστηροποιεί τις ποινές και περιορίζει τα δικαιώματα υποβολής ασύλου.

Τέλος, η διαχείριση της χρηματοδότησης και η πιθανή συμμετοχή της Ε.Ε. αναμένεται να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο.