Έκθεση Ευρωπαϊκής Επιτροπής: Το 97% των ελληνικών εταιρειών θεωρεί ότι η διαφθορά είναι ευρέως διαδεδομένη

Τα στοιχεία σοκάρουν. Σύμφωνα με την Εκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το εξάμηνο, η Ελλάδα κατέχει τη χειρότερη θέση στην Ευρώπη όσον αφορά την αίσθηση διαφθοράς. Αν και η έκθεση είναι οικονομική, σε εκτενές κεφάλαιο η Κομισιόν αναλύει τις επιδόσεις της Δικαιοσύνης και τον βαθμό διαφθοράς στη χώρα μας, όπως και σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Το συμπέρασμα είναι ότι το 97% των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα θεωρεί βαθιά ριζωμένη τη διαφθορά.

Σχεδόν στο σύνολό τους, οι ελληνικές επιχειρήσεις θεωρούν στημένο το παιχνίδι στην αγορά και μία στις δύο το θεωρεί χαμένο. Η κυρίαρχη αντίληψη είναι ότι η διαφθορά παραλύει την οικονομία. Κατ’ άλλους, ενδεχομένως την κινεί. Η αίσθηση διαφθοράς στην Ελλάδα αποτελεί όχι μόνο κοινωνικό, αλλά σοβαρό διαρθρωτικό και οικονομικό πρόβλημα. Η έκθεση αναλύει τα συμπεράσματα από το έκτακτο Ευρωβαρόμετρο σχετικά με τη στάση των επιχειρήσεων απέναντι στη διαφθορά στην Ε.Ε.

Με βάση αυτά, αναφέρει ότι ένα συντριπτικό ποσοστό 97% των εταιρειών στην Ελλάδα θεωρεί ότι η διαφθορά είναι ευρέως διαδεδομένη. Το ποσοστό αυτό είναι 33% υψηλότερο από τον μέσο όρο της Ε.Ε., ο οποίος ανέρχεται στο 64%. Ακόμη και σε σύγκριση με γειτονικές χώρες στα Βαλκάνια, η Ελλάδα ξεχωρίζει αρνητικά: η Βουλγαρία καταγράφει 88% και η Ρουμανία 94% των εταιρειών που συμμερίζονται την ίδια άποψη περί διαδεδομένης διαφθοράς.

Η διαφθορά «κοστίζει»

Οπως προκύπτει από την έκθεση, η διαφθορά επηρεάζει άμεσα την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων στις δημόσιες συμβάσεις καθώς:

7 στις 10 εταιρείες στην Ελλάδα (70%) πιστεύουν ότι η διαφθορά αποτελεί πρόβλημα για την επιχειρηματική τους δραστηριότητα, ποσοστό διπλάσιο του μέσου όρου της Ε.Ε. (36%).
1 στις 2 εταιρείες (το 54%, ποσοστό διπλάσιο του μέσου όρου στην Ε.Ε που είναι 27%) πιστεύει ότι η διαφθορά τις εμπόδισε να κερδίσουν δημόσιο διαγωνισμό τα τελευταία τρία χρόνια.
Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το ότι μόλις 13% των εταιρειών πιστεύει ότι οι υπεύθυνοι για δωροδοκία ανώτεροι υπάλληλοι τιμωρούνται δεόντως στην Ελλάδα (όταν ο μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι 31%), δημιουργεί ένα περιβάλλον ατιμωρησίας που αποθαρρύνει τις υγιείς επιχειρήσεις να επενδύσουν και στρεβλώνει τον ανταγωνισμό.
Οι καθυστερήσεις

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι υποθέσεις διαφθοράς υψηλού επιπέδου σπάνια οδηγούν σε διώξεις και τελεσίδικες αποφάσεις. Οι εισαγγελικές αρχές αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη συγκέντρωση αποδεικτικών στοιχείων, στη διάρκεια των προκαταρκτικών ερευνών σε πολύπλοκες υποθέσεις και κίνδυνο διαρροής εμπιστευτικών πληροφοριών. Η αποτελεσματικότητα του συστήματος απονομής δικαιοσύνης στην Ελλάδα εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρή πρόκληση, επηρεάζοντας αρνητικά το επιχειρηματικό περιβάλλον, καθώς κινείται με ρυθμούς χελώνας.

Το 2023 ο μέσος χρόνος εκδίκασης αστικών και εμπορικών υποθέσεων στα πρωτοβάθμια δικαστήρια έφτασε τις 771 ημέρες, έναντι 746 το 2022, καθιστώντας την Ελλάδα από τις χειρότερες χώρες στην Ε.Ε. Στη Διοικητική Δικαιοσύνη οι υποθέσεις χρειάζονται 439 ημέρες (2023), παρά τις μικρές βελτιώσεις από το 2022 (464 ημέρες). Στη Βουλγαρία, ο χρόνος εκδίκασης αστικών υποθέσεων είναι 300 ημέρες, ενώ στη Ρουμανία 350, δείχνοντας σημαντική απόσταση από την Ελλάδα.

Οι καθυστερήσεις όμως αποθαρρύνουν τις επιχειρήσεις από το να διεκδικήσουν το δίκιο τους. Οταν μία εταιρεία χάνει έναν διαγωνισμό λόγω διαφθοράς, η προσφυγή στη Δικαιοσύνη μπορεί να διαρκέσει χρόνια, με αποτέλεσμα την απώλεια πόρων και ευκαιριών.

Για παράδειγμα, το 2022 μια κατασκευαστική στη Θεσσαλονίκη περίμενε δύο χρόνια για την εκδίκαση υπόθεσης αθέμιτου ανταγωνισμού, χάνοντας στο μεταξύ συμβόλαια αξίας εκατομμυρίων ευρώ.

Ανάγκη παρέμβασης

Αλλοι τομείς υψηλού κινδύνου που ξεχωρίζουν είναι η υγειονομική περίθαλψη, η εκπαίδευση και η πολιτική προστασία, σύμφωνα με την ελληνική Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων.

Η Πολιτεία βέβαια παίρνει σειρά μέτρων, όπως επισημαίνει η έκθεση:

■ Αναπτύσσει ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης κινδύνων για την αύξηση της διαφάνειας και της ακεραιότητας στις δημόσιες συμβάσεις.

■ Ετοιμάζει Πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης Επιθεωρήσεων και Ελέγχων.

■ Αναθεωρεί και εκσυγχρονίζει το Πειθαρχικό Δίκαιο για τους δημόσιους υπαλλήλους προς επιτάχυνση των πειθαρχικών διαδικασιών.

■ Θα αναβαθμίσει την υφιστάμενη πλατφόρμα e-peitharxika, μια ηλεκτρονική βάση δεδομένων για την καταχώριση και παρακολούθηση των πειθαρχικών υποθέσεων στον δημόσιο τομέα. Καθοριστική επίσης θα είναι η «εκ των υστέρων αξιολόγηση» των αποτελεσμάτων (ex post evaluation) του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς 2022-2025, το οποίο έχει παραγγείλει η κυβέρνηση.

Συνολικά, όμως, η εμπιστοσύνη στους δημόσιους θεσμούς στην Ελλάδα είναι χαμηλότερη από τον μέσο όρο της Ε.Ε., με το μεγαλύτερο χάσμα να παρατηρείται μεταξύ του δικαστικού σώματος και της κεντρικής κυβέρνησης. Οι πολίτες ζητούν μείωση της γραφειοκρατίας (63%), αύξηση της διαφάνειας (44%) και καλύτερη ειδίκευση των δημόσιων υπαλλήλων (44%). Η ποιότητα της νομοθεσίας, δε, επηρεάζεται αρνητικά από τον πολύ σύντομο χρόνο θέσπισης των νόμων, την ενσωμάτωση τροπολογιών την τελευταία στιγμή και την προσθήκη ζητημάτων που δεν σχετίζονται με το αντικείμενο των νομοσχεδίων. Αυτή η ταχεία και συχνά απρογραμμάτιστη νομοθέτηση δημιουργεί ένα περιβάλλον αβεβαιότητας που δυσχεραίνει τις επενδύσεις.

Οπως προκύπτει από την έκθεση της Επιτροπής, η ανάγκη παρέμβασης είναι επιτακτική. Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στη Δικαιοσύνη και τη Δημόσια Διοίκηση είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας. Η βελτίωση της διαφάνειας στις δημόσιες συμβάσεις, η επιτάχυνση των δικαστικών διαδικασιών και η πλήρης ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών μπορούν να συμβάλλουν καθοριστικά στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των επιχειρήσεων και την προσέλκυση επενδύσεων. Χωρίς αυτές τις θεμελιώδεις αλλαγές η Ελλάδα θα συνεχίσει να χάνει σημαντικές ευκαιρίες για βιώσιμη ανάπτυξη και ευημερία.

Πηγή: newmoney.gr