Δραματική πρόβλεψη για την κλιματική κρίση – Η επόμενη πενταετία μπορεί να κοστίσει όσο η πανδημία

Οι καύσωνες, οι ξηρασίες και οι πλημμύρες που φέρνει η κλιματική κρίση την επόμενη πενταετία θα μπορούσαν να πλήξουν την οικονομία της ευρωζώνης  όσο η πανδημία Covid-19 ή η παγκόσμια οικονομική κρίση, προειδοποιεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Οι επιπτώσεις της απορρύθμισης του παγκόσμιου κλίματος θα μπορούσαν βραχυπρόθεσμα να μειώσουν κατά 5% το ΑΕΠ της ευρωζώνης, σύμφωνα με το χειρότερο σενάριο που εξέτασε το διεθνές δίκτυο NGFS, στο οποίο ανήκουν οι κεντρικές τράπεζες της Αγγλίας και της Ιαπωνίας και 130 ρυθμιστικές αρχές του τραπεζικού κλάδου σε όλο τον κόσμο.

H ανακοίνωση της ΕΚΤ κάνει ειδική αναφορά στις ξηρασίες, οι οποίες απειλούν κυρίως την Ελλάδα και γενικά τον ευρωπαϊκό νότο που αντιμετωπίζει κίνδυνο ερημοποίησης.

«Οι κίνδυνοι που συνδέονται με το κλίμα χρήζουν άμεσης προσοχής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι οι ξηρασίες στην Ευρώπη οδηγούν σε ετήσιες απώλειες 9 δισ. ευρώ, σχεδόν το 5% του ετήσιου προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2024 –και οι απώλειες αυτές δεν μπορεί παρά να αυξηθούν στο προσεχές μέλλον» ανέφερε ο οργανισμός.

Στεγνός ταμιευτήρας στην Ισπανία στην ξηρασία του 2023, Η ερημοποίηση είναι σημαντικός κίνδυνος για τμήματα του ευρωπαϊκού νότου (Reuters)

«Πρόσφατες έρευνες της ΕΚΤ για τις ελλείψεις επιφανειακών υδάτων που σχετίζονται με τις ξηρασίες βρίσκονται σε συμφωνία με αυτές τις εκτιμήσεις. Η έλλειψη επιφανειακών υδάτων είναι η σημαντικότερη κλιματική απειλή για την οικονομική δραστηριότητα στη ζώνη του ευρώ, με έως και το 15% του ακαθάριστου προϊόντος να βρίσκεται σε κίνδυνο».

Από τα ενδεχόμενα που εξέτασε το δίκτυο NGFS, οι επιπτώσεις στην ανάπτυξη της ευρωζώνης ήταν μέγιστες σε σενάριο όπου μεγάλες πυρκαγιές, ξηρασίες και καύσωνες το 2026 ακολουθούνται από έναν συνδυασμό σφοδρών καταιγίδων και πλημμυρών.

«Το οικονομικό αποτέλεσμα της περιβαλλοντικής υποβάθμισης θα είναι η μείωση της παραγωγικότητας λόγω των υψηλών θερμοκρασιών και η μαζική καταστροφή υποδομών δημόσιου και ιδιωτικού χαρακτήρα, όπως δρόμοι, γέφυρες, εργοστάσια κ.λπ.» σημειώνει η έκθεση.

Η ευρωζώνη θα μπορούσε πάντως να περιορίσει τις ζημιές αν εφαρμόσει πλήρως την πολιτική μετάβασης στην ουδετερότητα άνθρακα, συμπεριλαμβανομένου του στόχου για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% έως το 2030, σε σχέση με τα επίπεδα του 1990.

«Τα σενάρια του NGFS […] υποδεικνύουν ότι μια παγκόσμια συντονισμένη προσπάθεια για μηδενικές καθαρές εκπομπές άνθρακα θα προστάτευε τα οικονομικά συμφέροντα της ευρωζώνης την επόμενη πενταετία» επισήμανε η ΕΚΤ.

Όπως δήλωσε ο Λίβιο Στράκα, αναπληρωτής γενικός γραμματέας της ΕΚΤ και επικεφαλής του δικτύου NGFS, «η μέγιστη αρνητική επίδραση στο ΑΕΠ της ευρωζώνης είναι σχεδόν 5%, νούμερο στην ίδια τάξη μεγέθους που είδαμε στην παγκόσμια οικονομική κρίση και λίγο λιγότερο από την Covid-19».

H καταιγίδα Ντάνιελ τον Σεπτέμβριο του 2023 ήταν μια από τις χειρότερες φυσικές καταστροφές στη σύγχρονη ελληνική ιστορία (SOOC)

Το κόστος για την Ελλάδα

Η ανακοίνωση της ΕΚΤ έρχεται να προστεθεί με έκθεση που παρουσίασε αυτή την εβδομάδα ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος, σύμφωνα με την οποία η Ευρώπη έχει υποστεί ζημιά άνω των 790 δισ. ευρώ λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων μεταξύ του 1980 και του 2023.

Η Γερμανία υπέστη τις υψηλότερες συνολικές οικονομικές απώλειες κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, με κόστος που ανήλθε σε 180 δισεκατομμύρια ευρώ. Ακολουθούν η Ιταλία με 135 δισ., η Γαλλία με 130 δισ. και η Ισπανία με 97 δισ.

Για την Ελλάδα, η έκθεση εκτιμά ότι οι απώλειες μεταξύ 1980 και 2023 ξεπέρασαν τα 16 δισ. ευρώ.

Την περίοδο αυτή, μόνο το 5% των οικονομικών ζημιών ήταν ασφαλισμένες, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να έχει ένα από τα χαμηλότερα επίπεδα ασφαλιστικής κάλυψης έναντι ακραίων φαινομένων στην ΕΕ, ιδίως για τις πυρκαγιές και τις θυελλώδεις καταιγίδες.

Τουρίστες περιμένουν έξω από την Ακρόπολη εν μέσω καύσωνα στις 9 Ιουλίου. Η ζέστη απειλεί τον τουρισμό (Reuters)

Είχε προηγηθεί στα μέσα Ιουνίου έκθεση του ΙΟΒΕ (Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών) που προειδοποιούσε ότι η κλιματική κρίση θα μπορούσε να προκαλέσει στην Ελλάδα ζημιές 16 δισ. ευρώ τον χρόνο αν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα.

Σε μια σειρά από έξι μελέτες για την επίπτωση της κλιματικής κρίσης στα νοικοκυριά, τον πρωτογενή τομέα, τη βιομηχανία, τον τουρισμό, την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και τον χρηματοπιστωτικό τομέα, το ΙΟΒΕ επισημαίνει του κινδύνους και κάνει προτάσεις πολιτικής για την αύξηση της ανθεκτικότητας της οικονομίας.

Μία από τις επιπτώσεις θα είναι η μείωση διαθέσιμου εισοδήματος, η αύξηση ανελαστικών δαπανών για θέρμανση και ψύξη και μετατόπιση της κατανάλωσης σε άλλους κλάδους.

Στο ακραίο κλιματικό σενάριο, το διαθέσιμο εισόδημα θα μειωθεί κατά 10% και 327.000 θέσεις πλήρους απασχόλησης θα χαθούν από την οικονομία.