Δασμοί: Το τέχνασμα του Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να του γυρίσει μπούμερανγκ

Οι δασμοί θέτουν με σταθερό τρόπο εμπόδια στο εμπόριο και πληγώνουν την παγκόσμια οικονομία, που κατά γενική ομολόγία επί δεκαετίες λειτουργούσε με σταθερούς εμπορικούς όρους και ελάχιστους περιορισμούς. Περικοπές θέσεων εργασίας, αλλαγή επιχειρηματικών σχεδίων, μείωση στόχων πωλήσεων, αλλά και αναθεώρηση προς τα κάτω των προοπτικών για τις μεγάλες οικονομίες του πλανήτη έχει φέρει η εμπορική πολιτική του Αμερικανού προέδρου.

Το πλήγμα είναι μεγάλο τόσο για τις κρατικές οικονομίες όσο και για τις επιχειρήσεις, παρά το γεγονός ότι σταδιακά αυξάνεται η αισιοδοξία ότι ΗΠΑ και Κίνα, που δείχνει να μη φοβάται, θα βρουν έναν τρόπο να επιλύσουν τη μεταξύ τους σύγκρουση. Αιτία, το αίσθημα αβεβαιότητας, που δεν επιτρέπει στην ουσία προγραμματισμό και κατάρτιση σχεδίων και ο φόβος για ύφεση και στασιμοπληθωρισμό ακόμη και στις ΗΠΑ.

Μπορεί οι δασμοί να είναι υψηλότεροι από αυτό που περιμένουμε

Αρνητικό σοκ

Η Ιζαμπέλ Ματέος ι Λάγκο της BNP Paribas  εξηγεί ότι «η δασμολογική πολιτική των ΗΠΑ αποτελεί ένα σοβαρό αρνητικό σοκ για τον κόσμο βραχυπρόθεσμα», διότι «μπορεί το τελικό στάδιο των δασμών να βρίσκεται πιο μακριά και να είναι σε υψηλότερο επίπεδο από ό,τι είχε εκτιμηθεί».

Ντόναλντ Τραμπ

Οι γενικοί αμερικανικοί δασμοί προς το παρόν είναι 10%, αλλά είναι υψηλότεροι σε προϊόντα όπως ο χάλυβας, το αλουμίνιο και τα αυτοκίνητα.

Θα υπάρξουν συμφωνίες;

Η Κίνα δεν απορρίπτει το ενδεχόμενο να προχωρήσει σε συνομιλίες με τις ΗΠΑ, που έχουν επιβάλει δασμό 145% στα κινεζικά προϊόντα. Η κινεζική απάντηση ήταν 125% στα αμερικανικά.  Ο Λευκός Οίκος επίσης αφήνει να εννοηθεί ότι ήδη βρίσκεται κοντά σε συμφωνίες με αρκετές χώρες, μεταξύ των οποίων η Ινδία, η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία.

Αλλά αυτό, όσο παραμένει φήμη, δεν αρκεί για να καθησυχάσει εταιρείες, επιχειρήσεις και επενδυτές. Η αβεβαιότητα λειτουργεί κατασταλτικά.

Μια σειρά από εταιρείες, όπως η σουηδική εταιρεία οικιακών συσκευών Electrolux, η Volvo Cars, η εταιρεία κατασκευής ηλεκτρονικών υπολογιστών Logitech, ο γίγαντας ποτών Diageo, έχουν εγκαταλείψει τους στόχους τους και μειώνουν τις προοπτικές τους.

Σύμφωνα με εκπρόσωπο της Trade Force Multiplier, παγκόσμιας εταιρείας συμβούλων εμπορίου, η κατάργηση της αφορολόγητης μεταχείρισης «de minimis» για τα πακέτα ηλεκτρονικού εμπορίου αξίας κάτω των 800 δολαρίων για προϊόντα από την αποτελεί πλήγμα για πολλούς μικρότερους παίκτες.

«Πάμε από το μηδέν στο 145%, κάτι που είναι πραγματικά αβάσιμο για τις εταιρείες και αβάσιμο για τους πελάτες. Πολλές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις να επιλέγουν να αποχωρήσουν εντελώς από την αγορά», αναφέρει.

Μειωμένες προοπτικές

Ο φόβος για τις συνέπειες των δασμών έχει επηρεάσει οικονομίες παντού στον πλανήτη. Η Τράπεζα της Ιαπωνίας μείωσε τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη, υποβαθμίζουν τις προοπτικές ανάπτυξης η Ολλανδία, οι χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής.

Ανάλογο είναι το κλίμα και στη βιομηχανική παραγωγή. Η εργοστασιακή δραστηριότητα στην Κίνα συρρικνώθηκε με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων 16 μηνών τον Απρίλιο, σύμφωνα με μια έρευνα, ενώ οι βρετανικές εργοστασιακές εξαγωγές συρρικνώθηκαν με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων σχεδόν πέντε ετών.

Ελπίδες για αντίδραση από τη Γερμανία

Και όλοι γυρίζουν το βλέμμα για να δουν τι θα γίνει στη Γερμανία, τα εργοστάσια της οποίας δείχνουν να επιταχύνουν την παραγωγή, καθώς προσπαθούν να καλύψουν τις απώλειες πριν «χτυπήσουν» οι δασμοί την οικονομία της.

Ο Σάιρους ντε λα Ρούμπια, της Hamburg Commercial Bank AG, εκτιμά ότι ίσως υπάρξει κάποια αντίδραση τους επόμενους μήνες.

Ινδία, η εναλλακτική στην Κίνα

Εν  μέσω του εμπορικού πολέμου, υπάρχει και κάποιος που μπορεί να βγει νικητής: η Ινδία, η οποία αντιμετωπίζει χαμηλότερους δασμούς από την Κίνα και μεγάλες εταιρείες, όπως έκανε ήδη η Apple, εξετάζουν να μετατοπίσουν εκεί μέρος της παραγωγής τους.

Επίσης, οικονομικοί αναλυτές εκτιμούν ότι η Ινδία θα μπορούσε να αποτελέσει τον εναλλακτικό προμηθευτή των ΗΠΑ, αντί της Κίνας, διότι πιστεύουν ότι οι «τιμωρητικοί» δασμοί του Τραμπ στα κινεζικά προϊόντα «ήρθαν για να μείνουν».

«Σοκ ζήτησης» και μείωση επιτοκίων

Δεν είναι λίγοι οι οικονομολόγοι που μιλούν για τέχνασμα Τραμπ: ότι επιβάλλει δασμούς για να προκαλέσει «σοκ ζήτησης» για την παγκόσμια οικονομία. Στόχος του, να καταστήσει τις εισαγωγές πιο ακριβές για τις αμερικανικές επιχειρήσεις και τους καταναλωτές και με τον τρόπο αυτό να υπονομεύσει την οικονομική δραστηριότητα αλλού.

Αυτή η τακτική μπορεί να έχει και θετικά αποτελέσματα: να μειώσει τις πληθωριστικές πιέσεις και να δώσει στις κεντρικές τράπεζες  μεγαλύτερο περιθώριο να ενισχύσουν την οικονομία με μειώσεις επιτοκίων. Πρώτο παράδειγμα, η Τράπεζα της Αγγλίας.

Βέβαια, κανείς δεν μπορεί να ξέρει αν η προσπάθεια του Ντόναλντ Τραμπ να αναδιαρθρώσει το εμπορικό σύστημα υπέρ της Αμερικής θα έχει αποτέλεσμα. Μπορεί να αποδειχθεί ευεργετική για τις άλλες οικονομίες η οποίες θα προχωρήσουν σε αναδιαρθρώσεις και τελικά να ωφεληθούν. Η Κίνα, για παράδειγμα, θα μπορούσε να αυξήσει τα μέτρα τόνωσης της εγχώριας οικονομίας και στην ευρωζώνη να αρθούν όσα εμπόδια εξακολουθούν να εμποδίζουν την ενιαία αγορά.

• Με στοιχεία από το Reuters