Χαμηλότερη αναμένεται η βασική ενίσχυση των ετεροεπαγγελματιών με τη νέα ΚΑΠ

«Με στόχο την περαιτέρω βελτίωση της απόδοσης της ΚΑΠ µετά το 2027, η στήριξη του εισοδήµατος µε βάση την έκταση θα πρέπει να στοχεύει στους αγρότες που ασκούν τη γεωργία ως κύρια δραστηριότητα». Με αυτή την φράση η Κοµισιόν για πρώτη φορά θέτει ζήτηµα ξεχωριστού ύψους πριµ σε τσεκ, εξισωτική, συνδεδεµένες, γεωργοπεριβαλλοντικά και άλλα καθεστώτα, µεταξύ των επαγγελµατιών αγροτών και παραγωγών που η γεωργία είναι δευτερεύουσα ενασχόληση.

Μέχρι σήµερα, οι άµεσες ενισχύσεις πληρωνόντουσαν ίσα σε όλους τους κατόχους αγροτικής γης, ενώ ο µόνος διαχωρισµός που υπήρχε ήταν στα Προγράµµατα Αγροτικής Ανάπτυξης και συγκεκριµένα στα Σχέδια Βελτίωσης όπου επιτρέπονται αιτήσεις µόνο από κατ’ επάγγελµα αγρότες. Όπως φαίνεται θα πρέπει τα κράτη-µέλη να βρουν από πού θα κόψουν µερίδιο επιδοτήσεων λόγω του µικρότερου δεσµευµένου προϋπολογισµού για την ΚΑΠ, µε την Κοµισιόν να απαγορεύει από την µία τον αποκλεισµό των µη κατ’ επάγγελµα αγροτών από τις άµεσες, αλλά από την άλλη, να επιτρέπει για πρώτη φορά διαφορετικό ύψος ενίσχυσης για αυτούς.

Από την ολική σύγκλιση, ξανά στο τσεκ πολλαπλής κλίµακας

Η «φθίνουσα εισοδηµατική στήριξη µε βάση την έκταση» που θα είναι η επίσηµη ονοµασία του τσεκ θα επιτρέπει στα κράτη-µέλη να «παίζουν» µε το ύψος της επιδότησης ανάλογα µε τα χαρακτηριστικά του δικαιούχου. Εδώ υπάρχει και o όρος η µέση επιδότηση να µην ξεφεύγει από το όριο 13-24 ευρώ το στρέµµα. Μέχρι σήµερα το τσεκ δινόταν µε δικαιώµατα και το 2026 θα παρέχεται µεν µε δικαιώµατα αλλά για κάθε στρέµµα, η επιδότηση θα είναι ίδια για όλους, φυσικά ανά αγρονοµική περιφέρεια (αροτραία, δενδρώδεις, βοσκοτόπια). Από το 2028 λοιπόν φεύγουµε ξανά από την ολική σύγκλιση, και το τσεκ φαίνεται πως θα είναι πολλαπλής κλίµακας. Και µε βάση τις κατευθύνσεις της Κοµισιόν, στα χαµηλά της κλίµακας µοιάζει το πιο πιθανό να είναι οι ετεροεπαγγελµατίες. ∆ηλαδή, µία ενδεικτική κλίµακα από τα χαµηλά προς τα υψηλά της επιδότησης, θα µπορούσε να είναι η εξής στη νέα ΚΑΠ:

Χαµηλή κλίµακα 13 ευρώ/στρέµµα: Ετεροεπαγγελµατίες.
Μεσαία κλίµακα 24 ευρώ/στρέµµα: Κατ’ επάγγελµα αγρότες.
Υψηλή κλίµακα 40 ευρώ/στρέµµα: Νέοι αγρότες και νεοεισερχόµενοι.
Με αυτόν τον τρόπο το κράτος-µέλος προφανώς δεν ξεπερνά τον µέσο όρο των 24 ευρώ το στρέµµα καθώς οι νέοι και οι νεοεισερχόµενοι είναι συντριπτικά πιο λίγοι από τους ετεροεπαγγελµατίες.

Από εκεί και πέρα θα έχει πολύ µεγάλη σηµασία και τι θα γίνει µε τον ορισµό του ενεργού αγρότη για τη νέα ΚΑΠ. Η Κοµισιόν αναφέρει πως η ελάχιστη αγροτική δραστηριότητα πρέπει να αποδεικνύεται, όπως βέβαια, θεωρητικά, γίνεται και στην τρέχουσα ΚΑΠ. ∆εν είναι απίθανο πάντως από τη νέα ΚΑΠ, λόγω και της σύνδεσης των επιδοτήσεων µε την ΑΑ∆Ε, να υπάρξει πράγµατι απαίτηση απόδειξης για ένα ελάχιστο αγροτικό εισόδηµα (πέραν των επιδοτήσεων) µε τιµολόγια, ώστε να µπορέσει κάποιος να λάβει έστω και τη µικρότερη επιδότηση.

Οι επιδοτήσεις βασισµένες στις εκτάσεις ή τα ζώα

Είναι σηµαντικό εδώ να τονιστεί το ποιες επιδοτήσεις, βάσει πάντα του σχεδίου της Κοµισιόν, θεωρούνται «βασισµένες στις εκτάσεις ή τα ζώα», όπου θα εφαρµοστεί η στόχευση προς τους αγρότες που είναι κατ’ επάγγελµα αγρότες.

Αυτές είναι οι εξής:

α) Φθίνουσα εισοδηµατική στήριξη µε βάση την έκταση.

β) Συνδεδεµένη εισοδηµατική στήριξη.

γ) Ειδική ενίσχυση για το βαµβάκι.

δ) Ενίσχυση για φυσικούς και άλλους ειδικούς ανά περιοχή περιορισµούς.

ε) Στήριξη για µειονεκτήµατα που προκύπτουν από ορισµένες υποχρεωτικές απαιτήσεις.

στ) Γεωργοπεριβαλλοντικές και κλιµατικές δράσεις.

ζ) Ενίσχυση για µικροκαλλιεργητές.

η) Παρεµβάσεις στα µικρά νησιά του Αιγαίου.

Τι αναφέρει η Κοµισιόν για την εισοδηµατική στήριξη για αγρότες

Στις παραγράφους 44 και 45 του Κανονισµού «για τη θέσπιση του Ευρωπαϊκού Ταµείου για την οικονοµική, κοινωνική και εδαφική συνοχή, τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη, την αλιεία και τη ναυτιλία, την ευηµερία και την ασφάλεια για την περίοδο 2028–2034 και την τροποποίηση του Κανονισµού (ΕΕ) 2023/955 και του Κανονισµού (ΕΕ, Ευρατόµ) 2024/2509» αναφέρει:

Η εισοδηµατική στήριξη των αγροτών θα πρέπει να συνεχίσει να αποτελεί ένα ουσιαστικό πολιτικό εργαλείο για τη διασφάλιση δίκαιου εισοδήµατος στους αγρότες. Συµβάλλει στην προώθηση ενός ανταγωνιστικού, ανθεκτικού και βιώσιµου γεωργικού τοµέα, που επιδιώκει τα οφέλη της ποιοτικής παραγωγής και της αποδοτικής χρήσης των πόρων, γεγονός που εξασφαλίζει την ανανέωση των γενεών και, συνεπώς, τη µακροπρόθεσµη επισιτιστική ασφάλεια. Η στήριξη της ΚΑΠ θα πρέπει να επικεντρώνεται στους ενεργούς αγρότες, όπως αυτοί ορίζονται σύµφωνα µε τους κανόνες του ΠΟΕ. Με στόχο τη βελτίωση της απόδοσης της ΚΑΠ, η εισοδηµατική στήριξη που βασίζεται στην έκταση θα πρέπει να κατευθύνεται σε αγρότες που ασκούν τη γεωργία ως κύρια δραστηριότητα. Η εισοδηµατική στήριξη θα πρέπει να στοχεύει σε εκείνους τους αγρότες που τη χρειάζονται περισσότερο, µε ιδιαίτερη προσοχή στους αγρότες που δραστηριοποιούνται σε περιοχές µε φυσικούς περιορισµούς, στις γυναίκες, στους νέους αγρότες και στους νεοεισερχόµενους.

Ταυτόχρονα, η οικονοµική ανάπτυξη της υπαίθρου, µε τη διασφάλιση βελτιώσεων στις υποδοµές και τον ψηφιακό µετασχηµατισµό που εξαλείφουν τις περιφερειακές ανισότητες, ενισχύει την ελκυστικότητα της υπαίθρου, την κοινωνική ένταξη και τη διεύρυνση των ευκαιριών απασχόλησης στις αγροτικές περιοχές.

Για τη διάκριση των δικαιούχων στο πλαίσιο της ΚΑΠ, τα κριτήρια που ορίζουν την έννοια της κύριας δραστηριότητας θα πρέπει να περιλαµβάνουν το µερίδιο του γεωργικού εισοδήµατος στο συνολικό εισόδηµα, τις εισροές εργασίας στη γεωργική εκµετάλλευση, το αντικείµενο της εταιρείας και την καταχώριση των γεωργικών δραστηριοτήτων τους σε εθνικά ή περιφερειακά µητρώα. Τα κράτη µέλη θα πρέπει επίσης να µπορούν να χρησιµοποιούν αρνητικούς καταλόγους για τον εντοπισµό των αιτούντων που δεν πληρούν τον ορισµό του «αγρότη».

Στις 21 Οκτωβρίου η στρατηγική για Νέους

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναµένεται να παρουσιάσει τη στρατηγική της για την ανανέωση των γενεών στη γεωργία στις 21 Οκτωβρίου, σύµφωνα µε την ηµερήσια διάταξη του Σώµατος των Επιτρόπων, η οποία υπόκειται σε αλλαγές µέχρι την έγκρισή της. Η ανακοίνωση, µη δεσµευτικού χαρακτήρα, είχε ανακοινωθεί από την εκτελεστική εξουσία της ΕΕ νωρίτερα φέτος στο «Όραµα για το µέλλον της γεωργίας» και θα περιλαµβάνει πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στη διευκόλυνση της εισόδου των νεότερων στον γεωργικό τοµέα.

Υπάρχει κάποια περίπτωση να επανέλθουν τα δικαιώματα;

Η πρόταση της Κομισιόν για την ΚΑΠ μετά το 2027 στο Άρθρο 6 αναφέρει καθαρά για τη νέα βασική ενίσχυση που θα ονομάζεται «Φθίνουσα εισοδηματική στήριξη με βάση την έκταση», ότι τα κράτη μέλη θα την «παρέχουν στους γεωργούς ως εισοδηματική στήριξη με βάση τα επιλέξιμα εκτάρια έκτασης για την κάλυψη των εισοδηματικών αναγκών». Σε καμία παράγραφο δεν αναφέρεται η λέξη «δικαιώματα», γεγονός που σημαίνει ότι το καθεστώς αυτό θα καταργηθεί. Ουσιαστικά λοιπόν, με βάση τα δεδομένα που υπάρχουν, τα δικαιώματα βασικής ενίσχυσης έχουν ακόμη δύο χρόνια ζωής (2026 και 2027). Από την πρόταση της Κομισιόν μέχρι την τελική υιοθέτηση του κανονισμού για την ΚΑΠ ο δρόμος είναι αρκετά μακρύς, ωστόσο για τα δικαιώματα βασικής ενίσχυσης οι πιθανότητες να «επιβιώσουν» της διαπραγμάτευσης είναι πολύ μικρές. Και στην τρέχουσα ΚΑΠ ουσιαστικά τελευταία στιγμή σώθηκαν, με την σύγκλιση αρχικά να προτείνεται υποχρεωτικά για όλους να φτάσει το 100%, αλλά τελικώς επικράτησε το 75% που ζήταγαν Ευρωβουλή και υπουργοί Γεωργίας.

Η Ελλάδα πάντως συγκεκριμένα, που θα φτάσει σύγκλιση στα δικαιώματα 100% από το ΟΣΔΕ του 2026, δεν έχει κανέναν λόγο να διατηρήσει αυτό το καθεστώς που μόνο γραφειοκρατία γεννά και στρεβλώσεις στον τρόπο με τον οποίο παρέχονται οι επιδοτήσεις. Ας το έχουν υπόψη τους όλοι όσοι κάνουν µισθωτήρια Σημειώνεται πως σήμερα μόλις 6 κράτη-μέλη συνεχίζουν να διατηρούν τα δικαιώματα βασικής ενίσχυσης.

Πηγή: agronews.gr