Απόκριες και αναμνήσεις περασμένων δεκαετιών

Απόκριες… λέξη που μοσχοβολάει παιδική ανεμελιά, γέλια και χρώματα. Σαν να ανοίγει μια πόρτα στο παρελθόν, εκεί όπου το χαρτοπόλεμο τον φυσούσε ο αέρας και οι μάσκες έδιναν στον καθένα τη χαρά να γίνει κάτι άλλο, κάτι μαγικό, έστω και για λίγο.

Οι δρόμοι γέμιζαν μουσικές, φωνές και μεταμφιέσεις, από τον μασκαρά με το σεντόνι και τα δυο τρύπια μάτια μέχρι τον βασιλιά Καρνάβαλο, που ολόφωτος περίμενε να καεί και να πάρει μαζί του τις έγνοιες του χειμώνα. Και η τσίκνα από τα ψησίματα έσμιγε με την ευωδιά των λουκουμάδων, μια μυσταγωγία που σήμαινε γιορτή.

Και τα γλέντια; Ω, εκείνα τα αποκριάτικα γλέντια, που οι ρυθμοί του βιολιού και του λαούτου σήκωναν τη σκόνη στο πατημένο χώμα και οι κύκλοι των χορευτών έσφιγγαν όλο και πιο πολύ, σαν να μην ήθελαν να αφήσουν τη στιγμή να φύγει.

Οι Απόκριες άλλοτε είχαν μια ξεχωριστή μαγεία. Ήταν η εποχή που τα σοκάκια των χωριών και οι γειτονιές των πόλεων γέμιζαν γέλια, τραγούδια και πειράγματα. Ο αέρας μύριζε ξεροτήγανα και ρακόμελο, ενώ οι παρέες ανυπομονούσαν να ξεχυθούν στους δρόμους, ντυμένες με πολύχρωμα ρούχα και αυτοσχέδιες στολές.

Τότε, οι μάσκες δεν αγοράζονταν από τα καταστήματα. Ένα παλιό σεντόνι με δυο τρύπες για μάτια, ένα ρούχο από το μπαούλο της γιαγιάς, λίγο κάρβουνο για μουστάκι, και το γέλιο ήταν εγγυημένο. Οι άντρες μεταμφιέζονταν σε γυναίκες και οι γυναίκες σε άντρες, ενώ οι “μουζωμένοι” τρομοκρατούσαν και διασκέδαζαν τα παιδιά, τρέχοντας μέσα στα σοκάκια.

Οι χοροί στις πλατείες κρατούσαν μέχρι το πρωί. Στο γλέντι πρωταγωνιστούσε η λύρα και το λαούτο, και το τραγούδι δεν σταματούσε. Ο βασιλιάς Καρνάβαλος ήταν πάντα ένα χειροποίητο ομοίωμα, κατασκευασμένο με μεράκι από τα ίδια τα παιδιά της γειτονιάς, έτοιμο να καεί στην τελευταία νύχτα των Αποκριών, στέλνοντας μαζί του τις έγνοιες του χρόνου που πέρασε.

Οι Απόκριες εκείνων των χρόνων δεν είχαν την εμπορικότητα του σήμερα, αλλά είχαν ψυχή. Ήταν γνήσιες, αυθόρμητες, γεμάτες φαντασία και συντροφικότητα. Κι όσοι τις έζησαν, τις νοσταλγούν σαν μια εποχή αθωότητας, όπου το γέλιο και η χαρά δεν χρειάζονταν πολλά – μόνο καλή παρέα και μερικά αυτοσχέδια αστεία.

Σήμερα, καθώς τα χρόνια περνούν, οι αναμνήσεις εκείνες ζωντανεύουν ξανά, κάθε φορά που μια μάσκα εμφανίζεται στο σεντούκι της γιαγιάς, κάθε φορά που η μουσική αντηχεί στα στενά, και κάθε φορά που η καρδιά λαχταρά τις Αποκριές όπως ήταν κάποτε: μια γιορτή ανθρώπινη, απλή, γεμάτη αληθινή χαρά.

Απόκριες και αναμνήσεις… Ένα πέρασμα από το χτες στο σήμερα, μια γέφυρα που ενώνει γενιές, με χρώματα, χαμόγελα και μια υπόσχεση: πως η ζωή, όσες μορφές κι αν αλλάξει, πάντα θα βρίσκει τρόπο να γιορτάζει.

Εύα Καπελλάκη Κοντού [Εκπαιδευτικός, αρθρογράφος και ραδιοφωνική παραγωγός]