Αγωνία στον ΕΣΔΑΚ για τα 11 εκατ ευρώ που καλείται να επιστρέψει για τα σπιτάκια ανακύκλωσης

Σαν κεραυνός εν αιθρία έπεσε στον ΕΣΔΑΚ η απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος να ζητήσει την καταβολή 11 περίπου εκατομμυρίων για τα λεγόμενα σπιτάκια ανακύκλωσης καθώς θεωρεί πως έγινε υπερκοστολόγηση στον διαγωνισμό.

Η απόφαση που ελήφθη από το υπουργείο ζητά από τον ΕΣΔΑΚ να επιστρέψει το ποσό των 10.955.400 ευρώ που αφορά στο 50% των κονδυλίων που διατέθηκε για να αγοραστούν 60 «σπιτάκια ανακύκλωσης», τα οποία συνολικά στοίχησαν 22.320.000 ευρώ. Ο ΕΣΔΑΚ μαζί με τις Περιφέρειες Αττικής και Πελοποννήσου, ελέγχονται για υπερτιμολογήσεις και διαγωνισμούς που δεν διασφαλίζουν τον υγιή ανταγωνισμό. Όμως στον ΕΣΔΑΚ υποστηρίζουν πως ο διαγωνισμός που έγινε ήταν υπό την πλήρη γνώση και έγκριση του υπουργείου και με μάλιστα με όρους και προδιαγραφές που το υπουργείο καθόρισε και όχι ο ΕΣΔΑΚ .

Το κρίσιμο πρόβλημα που εντοπίζεται στην πολύκροτη υπόθεση με τα σπιτάκια ανακύκλωσης είναι ότι για τα λεγόμενα πολύκεντρα ανακύκλωσης πληρώθηκαν «χρυσάφι» με υπερκοστολογημένο κόστος που φτάνει τα 300.000 ευρώ ανά μονάδα, την ίδια ώρα που αντίστοιχα προϊόντα που κόστιζαν από 60.000 – 70.000 ευρώ.

Επιπλέον, τα «σπιτάκια ανακύκλωσης» χρησιμοποιούνταν για ανακύκλωση υλικών συσκευασίας, τα οποία έπρεπε να διαχειρίζονται μέσω των υφιστάμενων συστημάτων «ευθύνης του παραγωγού», όπως η ανταποδοτική ανακύκλωση ή οι μπλε κάδοι της ΕΕΑΑ, και όχι από τους φορείς διαχείρισης απορριμμάτων, με αποτέλεσμα σπατάλη ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων.

Το πόρισμα της Επιτροπής Δημοσιονομικού Ελέγχου που διαπίστωσε μεταξύ άλλων ότι ο προσδιορισμός των τεχνικών προδιαγραφών του διαγωνισμού δεν διασφάλισε την ισότιμη πρόσβαση όλων των υποψηφίων.

Επίσης δεν διασφάλισε και τη μη δημιουργία εμποδίων στην ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού και δεν τεκμηριώθηκε ο εύλογος προϋπολογισμός των συμβάσεων.

Επίσης το πόρισμα διαπιστώνει μερική διαφοροποίηση μεταξύ προκηρυγμένου και παραληφθέντος φυσικού αντικειμένου και ότι δεν έγιναν επαρκείς έλεγχοι για την αξιοπιστία των ποσοτήτων των ανακυκλώσιμων υλικών που δηλώνονταν.

Χαρακτηριστικά στο πόρισμα της Επιτροπής Δημοσιονομικού Ελέγχου (ΕΔΕΛ) αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι «η μη επαρκής διαδρομή ελέγχου για την αξιοπιστία του συστήματος καταγραφής και μέτρησης των λοιπών ανακυκλώσιμων υλικών που συλλέχθηκαν από τα ΠΑ (Πολύκεντρα Ανακύκλωσης) και εν συνεχεία δηλώθηκαν στο ΗΜΑ (ηλεκτρονικό μητρώο αποβλήτων) για τα έτη 2023 και 2024 αποτελεί, κατά την ΟΕ, «σοβαρή έλλειψη, η οποία συνιστά εξαιρετικά σοβαρή αστοχία» των ελεγχόμενων πράξεων, θέτοντας σε κίνδυνο τη νομιμότητα και την κανονικότητα ενός πολύ υψηλού ποσοστού των σχετικών δαπανών».

Το θέμα της δημοσιονομικής διόρθωσης που έχει επιβληθεί από το Υπουργείο Οικονομικών και στον ΕΣΔΑΚ, όπως και στους φορείς διαχείρισης αποβλήτων Αττικής (ΕΣΔΝΑ) και Πελοποννήσου, συζητήθηκε, μεταξύ άλλων, κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της Εκτελεστικής Επιτροπής του Φορέα, το μεσημέρι της Παρασκευής 3/10.

Στη συνεδρίαση, στην οποία συμμετείχαν ο Πρόεδρος του ΕΣΔΑΚ, Δήμαρχος Ηρακλείου Αλέξης Καλοκαιρινός, ο Αντιπρόεδρος, Δήμαρχος Αμαρίου Παντελής Μουρτζανός, ο Δήμαρχος Χερσονήσου Ζαχαρίας Δοξαστάκης, ο Δήμαρχος Αρχανών – Αστερουσίων Μανόλης Κοκοσάλκης, ο Δήμαρχος Γόρτυνας Μιχάλης Κοκολακης, οι Αντιδήμαρχοι, Ηρακλείου Νίκος Γιαλιτάκης και Ιεράπετρας Γιώργος Γιακουμάκης και υπηρεσιακά στελέχη του ΕΣΔΑΚ, συζητήθηκαν όλες οι παράμετροι της απόφασης επιστροφής ποσού 10,95 εκατ. ευρώ το οποίο αφορά την απόκτηση των 60 Πολύκεντρων Ανακύκλωσης για τους Δήμους – μέλη του ΕΣΔΑΚ.

Κατά την εισήγησή του ο Πρόεδρος του ΕΣΔΑΚ Αλέξης Καλοκαιρινός, αναφέρθηκε στους λόγους της δημοσιονομικής διόρθωσης η οποία αφορά την περίοδο 2022 – 2024, επισημαίνοντας το παράδοξο της οριζόντιας επιβολής της, με μια τεκμηρίωση στην οποία δεν υπάρχει αναφορά στον ΕΣΔΑΚ, ούτε και στον Φορέα της Πελοποννήσου, παρά μόνο στα αποτελέσματα του ελέγχου στον ΕΣΔΝΑ (φορέας διαχείρισης Αττικής). Αναφέρθηκε επίσης στο ιστορικό της υπόθεσης τονίζοντας ότι η προμήθεια δρομολογήθηκε με όλες τις προβλεπόμενες διαγωνιστικές και λοιπές διαδικασίες συμπεριλαμβανομένων πολυεπίπεδων ελέγχων και εγκρίσεων από τους προβλεπόμενους ελεγκτικούς μηχανισμούς (υπουργείο – ελεγκτικό συνέδριο κλπ), με τη συμμετοχή δύο εταιρειών, χωρίς καμιά ένσταση ούτε προδικαστική προσφυγή κατά της διαγωνιστικής διαδικασίας και της υπογραφής της σύμβασης.

Ο Πρόεδρος του ΕΣΔΑΚ επεσήμανε επίσης την ανάγκη άσκησης έφεσης και αίτησης αναστολής κατά της απόφασης της δημοσιονομικής διόρθωσης και τον ορισμό πληρεξούσιων δικηγόρων για το σκοπό αυτό.

Ακολούθησε συζήτηση και τοποθετήσεις των μελών της Εκτελεστικής Επιτροπής και όπως ομόφωνα αποφασίστηκε ο Φορέας θα ασκήσει άμεσα ανακοπή κατά της απόφασης και θα προσφύγει στο Ελεγκτικό Συνέδριο, το οποίο είχε παρακολουθήσει και εγκρίνει όλη την διαγωνιστική διαδικασία, δίνοντας το «πράσινο φως» για την υπογραφή της σύμβασης.

Στην Κρήτη έχουν τοποθετηθεί συνολικά 60 σπιτάκια ανακύκλωσης ενώ στους Δήμους Φαιστού και Γόρτυνας έχουν τοποθετηθεί 3 και 2 αντίστοιχα.

Όπως ανέφερε στον Αντιλαλο της Μεσαράς ο Δήμαρχος Φαιστού Γρηγόρης ΝΙκολιδάκης το υπουργείο ουσιαστικά ήταν εκείνο που υπέδειξε πως να γίνει ο διαγωνισμός και σήμερα ζητά τα χρήματα πίσω.

«Δεν γίνεται από τη μία να μας λέει το υπουργείο κάντε τον διαγωνισμό με αυτούς τους όρους και τις προδιαγραφές, να τον εγκρίνει, να εγκρίνει τη διαδικασία το Ελεγκτικό Συνέδριο και να έρχεται μετά το ίδιο το υπουργείο να μας ζητά τα χρήματα πίσω. Θεωρώ πως θα πρέπει να βρεθεί λύση γιατί σε αντίθετη περίπτωση θα μιλάμε για κατάρρευση του ΕΣΔΑΚ. » ανέφερε ο κ Νικολιδάκης επισημαίνοντας πως δεν μπορούν φυσικά οι δήμοι να επωμιστούν αυτό το κόστος.

Ο Αντίλαλος της Μεσαράς όμως απευθύνθηκε και στον πρώην Πρόεδρο του ΕΣΔΑΚ Ζαχαρία Καλογεράκη που στη θητεία του είχε γίνει ο διαγωνισμός. Ένας διαγωνισμός που έγινε όπως υποστήριξε με όλες τις διαδικασίες εγκεκριμένες τόσο από το Υπουργείο όσο και από το Ελεγκτικό Συνέδριο.

«Η πρόσκληση για τα λεγόμενα σπιτάκια ανακύκλωσης  βγήκε από το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, από την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Προγραμμάτων ΕΣΠΑ, στις 16 Μαρτίου 2022. Ο ΕΣΔΑΚ κατέθεσε τεχνικό δελτίο, έλαβε έγκριση ένταξης από το Υπουργείο, έκανε προγραμματικές συμβάσεις με 17 δήμους, πήρε προέγκριση δημοπράτησης, έκανε διεθνή διαγωνισμό και μετά την επιλογή αναδόχου, ο φάκελος πέρασε από το ελεγκτικό συνέδριο. Υπήρχαν δύο προσφορές, μία ελληνική εταιρεία με αμερικανικά συμφέροντα και μία ευρωπαϊκή. Η μία εταιρεία κρίθηκε άκυρη λόγω μη νόμιμης εγγυητικής επιστολής και τελικά έμεινε μόνο η μία τον διαγωνισμό. Δεν γίνεται το υπουργείο που μας έδωσε όρους και προδιαγραφές, ενέκρινε τα τεύχη δημοπράτησης και το διαγωνισμό σήμερα να μας ζητά πίσω τα χρήματα. Είναι παράλογο όλο αυτό» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ Ζαχαρίας Καλογεράκης.