Αύξηση των χωρισμών στην Ελλάδα – Τι λέει όμως ο Αμερικανός «Χάρος» των διαζυγίων;

Αργή, αλλά σταδιακή αύξηση σημειώνουν οι χωρισμοί στην Ελλάδα, με την ΕΛ.ΣΤΑΤ να καταγράφει 15.532 διαζύγια το 2024, αύξηση κατά 2,8% σε σχέση με το 2023. Είναι ένα δυσάρεστο «έργο» που παίζεται πολύ έντονα ανά τον κόσμο. Ο νούμερο ένα δικηγόρος διαζυγίων στον κόσμο, έχει μια μοναδική οπτική γιατί αποτυγχάνει έως και το… 75% των γάμων.

Στη χώρα μας λοιπόν, πάντα κατά τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα, αναφορικά με τον τύπο διαζυγίου, κατά το 2024, εκδόθηκαν 12.805 συναινετικά (82,4%) και 1.886 κατ’ αντιδικία διαζύγια (12,1%), ενώ για 841 διαζύγια (5,4%) δεν δηλώθηκε ο τύπος διαζυγίου.

Η αναλογία διαζυγίων ανά 100 γάμους ήταν 42,4 το 2024, έναντι 37,5 το 2023, 33,4 το 2022, 34,2 το 2021 και 41,2 το 2020

Η δεκαετία των 40 είναι εκείνη που χτυπάει περισσότερο την κρίση στα ζευγάρια σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ενώ τα στοιχεία δείχνουν πως όταν δύο άνθρωποι περάσουν των κατώφλι των 10 ετών έγγαμου βίου, μειώνονται σταδιακά οι πιθανότητες να χτυπήσουν την πόρτα δικηγόρου για να χωρίσουν.

Το 66,4% των διαζυγίων που εκδόθηκαν το 2024 αφορά σε γάμους που διήρκησαν 10 και πλέον έτη (10.314 διαζύγια). Φυσικά υπάρχουν και εκείνοι που το διαλύουν μέσα σε λίγους μήνες, αλλά και αυτοί που αποφάσισαν ύστερα από μισό αιώνα ότι πρέπει να χωρίσουν.

Για όλους τους παραπάνω, ο πλέον γνωστός δικηγόρος στις ΗΠΑ που αναλαμβάνει μόνο υποθέσεις διαζυγίων, Τζέημς Σέξτον λέει πως «μέχρι τη στιγμή που κάποιος πατήσει το πόδι του στο γραφείο μου, κάτι έχει πάει τρομερά στραβά στη ζωή του, γιατί κανείς ποτέ δεν σκόπευε [ήθελε] να με γνωρίσει».

Αναλαμβάνοντας αναρίθμητα μη συναινετικά διαζύγια, ο Σέξτον έχει αναδειχτεί στον γκουρού της εξήγησης διάλυσης γάμων στις ΗΠΑ, με τα βιβλία του να γίνονται best sellers. «Είμαι δικηγόρος δικών. Μπορείς να κάνεις πράγματα με νυστέρι ή με αλυσοπρίονο. Εγώ είμαι αλυσοπρίονο πλέον. Τώρα με προσλαμβάνεις γιατί η κατάστασή σου είναι κακή» είχε δηλώσει το 2024, μιλώντας στην εκπομπή The Diary Of A CEO.

Όπως είχε αναφέρει μάλιστα το σοκαριστικό ποσοστό 56% των γάμων καταλήγουν σε διαζύγιο. «Άρα, αν παντρευτείς, οι πιθανότητες να γνωρίσεις κάποιον σαν εμένα είναι μάλλον υπέρ του να συμβεί, αν το δούμε έτσι, επειδή είναι πάνω από 50%. Είναι μεγάλος αριθμός».

Ωστόσο, το ποσοστό των αποτυχημένων γάμων εκτοξεύεται στο 70–75% των περιπτώσεων αν θεωρήσουμε αποτυχία το «μένουμε μαζί δυστυχισμένοι για τα παιδιά» ή «μένουμε μαζί για οικονομικούς λόγους».

Ο Σέξτον, όπως λέει, δεν θέλει να ακούγεται σαν ο Χάροντα του γάμου. «Πραγματικά πιστεύω ότι ο γάμος είναι κάτι υπέροχο και συγκινούμαι, όπως όλοι. Και όχι μόνο για μελλοντικούς επαγγελματικούς λόγους». Ωστόσο, διακρίνει μια άλλη όψη.

Μα γιατί να παντρευτείς;

Βλέποντας τέτοια τρομακτικά ποσοστά αποτυχίας των παντρεμένων, ο Αμερικανός δικηγόρος θεωρεί ότι δεν έχει και τόσο νόημα ο γάμος, από την έννοια της χρησιμότητας.  «Αν σου έλεγα: τι σκοπό εξυπηρετεί αυτή η «τεχνολογία», αυτή η κούπα; Είναι εύκολο: είναι δύσκολο να πίνεις με τα χέρια σου και θα έπρεπε κάποιος να έρχεται να μας ξαναγεμίζει τα χέρια.

Με τον γάμο όμως είναι διαφορετικά. Θεωρούμε αυτονόητο ότι, αν βγαίνεις με κάποιον για λίγα χρόνια και λες «μαντέψτε τι, παντρευόμαστε», όλοι λένε «φυσικά, φοβερά νέα, συγχαρητήρια, υπέροχα». Φυσικά θα το κάνετε. «Θα την κάνεις τίμια γυναίκα». Φυσικά.

Ενώ, συνεχίζει ο Σέξτον, αν πεις «είμαστε μαζί 3–4 χρόνια, αποφασίσαμε να μην παντρευτούμε», ο κόσμος λέει «ωχ, τι δεν πάει καλά μ’ αυτόν; Έχει θέματα οικειότητας; Δεν παντρεύεται; Ποιο είναι το πρόβλημα που δεν θες να παντρευτείς;»

Ενώ, σύμφωνα με τον δικηγόρο  λογική η αντίδραση θα έπρεπε να είναι: «Τι; Κάνετε πλάκα; Γιατί το κάνετε; Είναι σαν κάποιος να λέει «θα πάω για πτώση με αλεξίπτωτο)» — «είσαι τρελός; Αυτό είναι επικίνδυνο».

Για τον ίδιο λοιπόν, η αλήθεια είναι ότι βγάζει ελάχιστο νόημα το ότι ο γάμος θεωρείται αυτονόητο ότι θα τον κάνεις, ενώ ως είδος είμαστε απίστευτα κακοί σ’ αυτό, σημειώνει.

Ψευτο-ευτυχισμένοι

Για τον Αμερικανό δικηγόρο δεν τίθεται αμφιβολία ότι όσοι πασχίζουν να πείσουν τον κόσμο πως είναι ευτυχισμένοι στις σχέσεις τους, απλά ψεύδονται. Για τους ίδιους μάλιστα χρησιμοποιεί μια έκφραση του πατέρα του «τα άδεια βαρέλια κάνουν τον περισσότερο θόρυβο».

«Όσοι έχουν αληθινή χαρά στη σχέση τους δεν νιώθουν ότι πρέπει να τη διαφημίσουν» σημειώνει. Εκπροσωπώντας ο ίδιος μερικούς από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, λέει πως πολύ συχνά όσο περισσότερο κάποιος επιδεικνύει πλούτο, τόσο λιγότερο πλούτο έχει.

«Το χρήμα μιλά, ο πλούτος ψιθυρίζει — κι είναι άνετος να ψιθυρίζει, δεν έχει να αποδείξει τίποτα. Ιδανικά, προτιμά να μη ξέρει κανείς ποιος είναι».

«Σήμερα, το «να είσαι διάσημος» είναι ο στόχος πολλών. Όταν κάποιος φωνάζει «κοιτάξτε πόσο ευτυχισμένοι είμαστε», είναι σαν να λέει «πείτε μου ότι έχω αξία»».

Κάνε συντήρηση του γάμου σου

Ο Σέξτον έχει επιχειρήσει αμέτρητες φορές να αποτρέψει χωρισμούς, προτείνοντας την… «προληπτικής συντήρηση».

«Μπορεί να είναι πολλά, όπως μικρές χειρονομίες ευγένειας. «Σκέψου όταν αρχίσατε να βγαίνετε: τα μικρά πράγματα που έκαναν τον αυχένα σου να σε «γαργαλάει» — ένα μικρό σχόλιο για σένα που σε έκανε τόσο χαρούμενο/η, γιατί σε πρόσεχαν»»

Πολλοί πελάτες του λένε ότι είναι δυστυχισμένοι επειδή τους απατούσαν, «τον απατούσα γιατί δεν κοιμόταν μαζί μου», «δεν κοιμόμουν μαζί του γιατί δεν είναι ποτέ καλός μαζί μου» κτλ.

Τότε, ο Σέξτον τους απαντάει: «Εντάξει, βρίσκεστε προς το τέλος. Ξεκινήσατε από το “σ’ αγαπώ περισσότερο από όλους” και καταλήξατε εδώ». Κερδίσατε! Δεν χρειάζεται να κοιμηθείς μαζί του. Δεν χρειάζεται να είσαι καλή μαζί της. Δεν χρειάζεται να πεις καλή κουβέντα. Δεν χρειάζεται να είστε παντρεμένοι. Αλλά επιλέξατε να είστε. Κάποια στιγμή αυτό είχε νόημα — σας άρεσε τόσο πολύ ο ένας στον άλλο και κοιτούσατε προς την ίδια κατεύθυνση. Κάπου χάσατε το νήμα. Δεν θα ήταν καλύτερα, πριν χαθεί τελείως το νήμα, να κάνετε «προληπτική συντήρηση»;

Συμβόλαιο να μην με απατήσεις

Στις ΗΠΑ πολλοί βάζουν τις λεγόμενες ρήτες πίστης «fidelity contracts», ρήτρες πίστης σε προγαμιαία και μερικές φορές σε «postnuptial» — μεταγαμιαίες συμφωνίες.

Δίχως προγαμιαίο συμβόλαιο υποτίθεται ότι ο γάμος γίνεται εύθραυστος, π.χ. αποκαλύπτεται μια σχέση ή αρχίζετε να δυσκολεύεστε- αλλά δεν θέλετε διαζύγιο, θέλετε όμως σαφήνεια για το τι ισχύει αν πάρετε διαζύγιο. Έτσι, το διαζύγιο γίνεται λιγότερο επώδυνο.

Αν παραβιάσει κάποιος την ρήτρα, υπάρχει ποινή – μπορεί να είναι οικονομική, να επηρεάζει τη διατροφή, να είναι ποσοστό ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων κ.ο.κ.

Ωστόσο, ο Σέξτον το θεωρεί μια πολύ κακή ιδέα νομικά, καθώς είναι δύσκολο να οριοθετηθεί πότε απατά κάποιος.

«Αν το ορίσουμε ως συγκεκριμένη μορφή σεξουαλικής επαφής, είναι σαφής ορισμός. Αλλά ακόμη και η απιστία δεν είναι όλη ίδια. Νομίζω ότι θα συμφωνήσουμε πως, αν ο/η σύντροφός σου, μεθυσμένος/η στις διακοπές ή σε ένα πάρτι, είχε μια φευγαλέα σεξουαλική επαφή και την επόμενη μέρα είπε «τι έκανα; το μετανιώνω τόσο», και δεν θα ξαναδεί αυτό το άτομο -ήταν μια ηλίθια στιγμή, συνέβη- χωρίς να το δικαιολογώ, αυτό είναι διαφορετικό από μια συνεχιζόμενη εξωσυζυγική σχέση».

Ή πιθανώς κάποιοι, αν ήταν ειλικρινείς, θα προτιμούσαν ο/η σύζυγος, ένα μεθύσι, να φίλησε κάποιον/α μία φορά, παρά να έστελνε μηνύματα σε κάποιον/α πέντε φορές τη μέρα για έξι εβδομάδες, μοιραζόμενος/η τις πιο intime σκέψεις — αυτό που λέμε «συναισθηματική σχέση». Κάτι σε κάνει να σκέφτεσαι διαφορετικά.

Ποιοί απατούν περισσότερο

Ως προς τη συχνότητα λέει ότι τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες απατούν τρομερά πολύ. «Δεν νομίζω ότι μπορείς να πεις ότι ο ένας το κάνει περισσότερο από τον άλλον. Περισσότεροι άντρες κατηγορούνται ότι κατέστρεψαν τη σχέση με την απιστία, σε σχέση με γυναίκες».

Για την ποσότητα σεξ στον γάμο, οι άνδρες είναι εκείνοι που το ζητάνε περισσότερο, ενώ οι γυναίκες αναζητούν πιο ποιοτικό σεξ.

«Οι άντρες είναι «ποσότητα» στην εμπειρία μου: θα προτιμούσαν συχνότερο σεξ που ίσως να μην είναι της υψηλότερης δυνατής ποιότητας αλλά «κάνει τη δουλειά». Είναι ο ίδιος λόγος που η πορνογραφία είναι πιο δημοφιλής στους άντρες: «πρέπει να βγάλω το δηλητήριο απ’ το σύστημά μου, να συνεχίσω τη μέρα μου, δεν σκέφτομαι καθαρά μέχρι να τελειώσω μ’ αυτό».

Ο ίδιος δεν ισχυρίζεται ότι γυναίκες δεν θεωρούν το σεξ σημαντικό, αλλά πολλοί άντρες έρχονται και λένε: «Δεν κοιμάται μαζί μου. Τι περίμενε; Φυσικά κοιμήθηκα με κάποια άλλη· κάναμε σεξ μία φορά την εβδομάδα… μία φορά τον μήνα».

«Έχω πελάτες που ήρθαν και είπαν «ναι, είχαμε να κάνουμε σεξ έξι χρόνια». Έξι χρόνια! Πρώτον, γιατί το ανέχτηκες; Δεύτερον, αν είσαι ο/η σύζυγος, τι στο καλό νόμιζες ότι συμβαίνει; Ότι «όλα ΟΚ»; «Απλώς το ξεχάσαμε»; Καταλαβαίνω να μην καθάρισες υδρορροές έξι χρόνια, ή να μην άλλαξες λάδια έναν χρόνο — κακή ιδέα, αλλά μπορεί να σου ξεφύγει. Το σεξ;» τους ρωτάει.

Το 86% τα ξαναβρίσκουν!

Το αξιοπερίεργο, όμως, όπως αναφέρει ο Σέξτον διος είναι ότι το 86% των ανθρώπων που παίρνουν διαζύγιο ξαναπαντρεύονται μέσα σε πέντε χρόνια. «Σκέψου το: έκανες αυτό το πράγμα, απέτυχε, πέρασες τη δύσκολη διαδικασία να το «ξελύσεις», και τώρα, μέσα σε πέντε χρόνια, το 86% ξαναπαντρεύεται. Αυτό σου λέει πόσο σημαντικό είναι για εμάς ως ανθρώπους, πόσο μας ελκύει αυτή η ιδέα, αυτή η «τεχνολογία» του γάμου. Και αυτό για μένα είναι συναρπαστικό».

Από εκείνο το 86% που μετά το διαζύγιο ξαναπαντρεύεται, έχουν άραγε μάθει από τα λάθη τους; Είναι καλύτεροι αυτή τη φορά;

Ο δικηγόρος έχει ακούσει χιλιάδες φορές ατάκες του τύπου «Αυτή τη φορά είναι αλλιώς». «Αυτή τη φορά είμαι πραγματικά ερωτευμένος. Την άλλη φορά που νόμιζα ότι ήμουν ερωτευμένος, δεν ήταν αυτό. Αυτή τη φορά είναι αλλιώς».

Ωστόσο, ο ίδιος έχει αμφιβολίες. «Και πάλι, από πού προκύπτει; Θα έπρεπε να ρωτήσετε εξυπνότερους από μένα. Μπορεί να είναι ζήτημα νευροεπιστήμης, βαθιάς κοινωνικής ψυχολογίας, μπορεί απλώς μια γνωστική μεροληψία—δεν έχω ιδέα. Θα μπορούσε να είναι και παραίσθηση από ανεπαρκή φωτισμό. Ό,τι κι αν είναι, λέμε «ναι, αλλά αυτός/αυτή είναι διαφορετικός/ή. Αυτή τη φορά…».

Κεντρική Φωτογραφία: Instagram @nycdivorcelawyer