Λειψυδρία: Τα 3 σενάρια για την Αττική – Τι μπορεί να συμβεί ως το 2030

Σε κατάσταση κόκκινου συναγερμού κηρύσσονται από τη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) η Πάτμος και η Λέρος, καθώς η λειψυδρία απειλεί σημαντικά τα δυο νησιά, ενώ την Παρασκευή ενδέχεται να ακολουθήσει και η Αθήνα, διότι τ’ αποθέματα νερού έχουν μειωθεί σημαντικά.

Ο ταμιευτήρας του Μόρνου, που αποτελεί βασική πηγή υδροδότησης του Λεκανοπεδίου, στερεύει ολοένα και περισσότερο: στις 23 Οκτωβρίου 2025 τα αποθέματά του υπολογίζονταν σε μόλις ~157 εκατ. m³ – η χαμηλότερη τιμή των τελευταίων 15 ετών, με μείωση σχεδόν 45 % σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι.

Σύμφωνα με δορυφορικές μετρήσεις της υπηρεσίας meteo.gr (9 Οκτωβρίου 2025), η επιφάνεια της λίμνης του Μόρνου είχε συρρικνωθεί αισθητά – στα 8,3 km², δηλαδή με μείωση περίπου 44 % σε σχέση με τη μέση επιφάνεια της περιόδου 2016‑2024.

Οι τέσσερις ταμιευτήρες που καλύπτουν την Αττική (Μόρνος, αλλά και Υλίκη, Μαραθώνας, Εύηνος) εκτιμάται πως περιέχουν συνολικά κάτω από ~380-390 εκατ. m³ νερού – δηλαδή μόλις ~25‑26 % της συνολικής χωρητικότητάς τους.

Ειδικοί προειδοποιούν πως εάν ο τρέχων χειμώνας δεν έχει αρκετές βροχές και -κυρίως- χιονοπτώσεις, τα αποθέματα ενδέχεται να μην επαρκούν πέραν της επόμενης 12μηνης περιόδου.

Εκτιμήσεις για το εγγύς μέλλον (2025-2030)

Εκτιμήσεις ειδικών για το εγγύς μέλλον δεν αφήνουν περιθώρια εφησυχασμού: Σύμφωνα με το World Resources Institute (WRI) και το εργαλείο Aqueduct Water Risk Atlas, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 19η θέση παγκοσμίως ως προς τον κίνδυνο ανεπάρκειας νερού.

Οι παράγοντες που οδηγούν σε αυτήν την κατάταξη είναι, κυρίως, η μείωση των ανανεώσιμων υδάτινων πόρων (λιγότερες βροχοπτώσεις, ασυνήθιστες περίοδοι ξηρασίας, κλιματική αλλαγή) και η αύξηση της ζήτησης (κατοικίες, τουρισμός, άρδευση), ενώ το 50% του νερού χάνεται από διαρροές σε παλαιά δίκτυα και αλόγιστη χρήση.

Διεθνής έρευνα (Σεπτέμβριος 2025) με τίτλο Global Drought Escalation Since 2014: Multivariate Insights for Ecosystem Resilience and Water Security καταδεικνύει πως οι ακραίες ξηρασίες -άλλοτε σπάνιο φαινόμενο- λαμβάνουν χώρα συχνότερα όσο περνούν τα χρόνια και η διάρκειά τους είναι ολοένα και μεγαλύτερη.

Σε ό,τι αφορά την Αττική και την περίοδο 2025-2030, εκτιμήσεις που περιλαμβάνουν λήψη επαρκών ή ανεπαρκών μέτρων και ευνοϊκών ή μη περιβαλλοντικών συνθηκών, διαμορφώνουν τα εξής υποθετικά σενάρια:

Το καλό σενάριο

Υπόθεση:

• Ο χειμώνας φέρνει επαρκείς βροχές και χιονοπτώσεις.
• Οι υποδομές ύδρευσης αναβαθμίζονται και οι απώλειες νερού δικτύων ύδρευσης μειώνονται κατά 25-30 %.
• Η κατανάλωση περιορίζεται μέσω ευαισθητοποίησης των πολιτών και εξοικονόμησης νερού.

Επιπτώσεις:

• Σταδιακή επάνοδος στο 60-70 % της χωρητικότητας των ταμιευτήρων μέχρι το τέλος της επόμενης 5ετίας.
• Οι διακοπές υδροδότησης είναι πολύ σπάνιες ή περιορισμένες σε περιοχές με αυξημένη ζήτηση.
• Η Αττική διαχειρίζεται την κρίση λειψυδρίας χωρίς σοβαρές κοινωνικές ή οικονομικές συνέπειες.

Το μέτριο σενάριο

Υπόθεση:

• Οι βροχοπτώσεις είναι ασθενέστερες του μέσου όρου.
• Η βελτίωση υποδομών είναι μέτρια (μείωση απωλειών κατά 10-15 %).
• Η κατανάλωση μειώνεται ελάχιστα ή μόνο σε έκτακτες ανάγκες.

Επιπτώσεις:

• Οι ταμιευτήρες καλύπτουν μόνο το 40-50 % της χωρητικότητας έως το 2030.
• Ενδέχεται να υπάρξουν περιοδικές διακοπές νερού, κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες και σε περιοχές υψηλής ζήτησης (π.χ. κεντρικά προάστια, τουριστικές περιοχές).
• Αυξημένη ανάγκη για επενδύσεις σε εναλλακτικές πηγές (π.χ. αφαλάτωση) και συνεχή ενημέρωση πολιτών.

Το κακό σενάριο

Υπόθεση:

• Ο χειμώνας φέρνει πολύ λιγότερες βροχές και χιονοπτώσεις.
• Οι υποδομές παραμένουν ανεπαρκείς και οι απώλειες στα δίκτυα είναι >30 %.
• Η ζήτηση νερού συνεχίζει να αυξάνεται λόγω πληθυσμού, τουρισμού και άρδευσης.

Επιπτώσεις:

• Τα αποθέματα πέφτουν κάτω από το 30 % της χωρητικότητας έως το 2028 και παραμένουν χαμηλά μέχρι το 2030.
• Συχνές και εκτεταμένες διακοπές υδροδότησης στην Αττική.
• Κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες: περιορισμός τουρισμού, δυσκολίες σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, αύξηση τιμών νερού, πιέσεις σε αγροτικές δραστηριότητες.
• Απαραίτητη η άμεση κατασκευή μονάδων αφαλάτωσης και αυστηρών μέτρων εξοικονόμησης νερού.

Πίνακας:

– Το καλό σενάριο (μπλε): Σταδιακή αύξηση έως ~70 %, με καλή διαχείριση και επαρκείς βροχές.

– Το μέτριο σενάριο (πορτοκαλί): Αργή αύξηση έως 50 %, μέτρια διαχείριση και ασθενέστερες βροχοπτώσεις.

– Το κακό σενάριο (πράσινο): Πτώση κάτω από 20-25 % τα επόμενα χρόνια, με σοβαρή λειψυδρία – μικρή ανάκαμψη μόνο από έκτακτα μέτρα ή μικρές ανατροπές με τις βροχοπτώσεις.

Η έκβαση αυτής της κρίσιμης υπόθεσης εξαρτάται, λοιπόν, κυρίως από τις βροχοπτώσεις του τρέχοντος και των επόμενων ετών, την ταχύτητα βελτίωσης των υποδομών, καθώς και από τη συμπεριφορά των πολιτών και των επιχειρήσεων.

Ακόμα και στο καλό σενάριο, η διαχείριση παραμένει κρίσιμη· στο μέτριο και το κακό σενάριο, η Αττική μπορεί να βρεθεί σε παρατεταμένη πίεση, με σοβαρές επιπτώσεις στην καθημερινότητα.