Έως 64% μεγαλύτερες οι αγροτικές ζημιές από ακραία φαινόμενα στην Ευρώπη μέχρι το 2050, 90 δις ο λογαριασμός

Mέχρι το 2050, η Πιθανή Μέγιστη Απώλεια-PML καλλιεργειών στην ΕΕ αναµένεται να αυξηθεί κατά 45-64% στο σενάριο µεσαίων εκποµπών κλιµατικής αστάθειας, µε τις ζηµιές να υπολογίζονται στα 51-57 δισ. ευρώ αντίστοιχα.

Αν προσµετρηθούν και οι σχετικές απώλειες ζώων, αυτό θα µπορούσε να ξεπεράσει τα 90 δισ. ευρώ. Ορισµένα κράτη της Γηραιάς Ηπείρου ενδέχεται να βιώσουν ακραίες απώλειες έως και 74% µεγαλύτερες απ’ ό,τι σήµερα. Για παράδειγµα, η Ισπανία, η Ιταλία και η Γαλλία, οι οποίες έχουν εκτεθεί σε ξηρασία, θα µπορούσαν να δουν τις µεγαλύτερες απόλυτες αλλαγές στις απώλειες κατά τη διάρκεια ακραίων ετών στο µέλλον.

Τα παραπάνω, αποτελούν ευρήµατα της µελέτης της fi-compass, συµβουλευτικού οργάνου της Κοµισιόν και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, για τα εργαλεία ασφάλισης και διαχείρισης κινδύνων για τη γεωργία στην ΕΕ.

Μέγιστη προτεραιότητα

Μάλιστα, καθώς η κλιµατική κρίση καθιστά τα καιρικά φαινόµενα πιο ακραία για τον ευρωπαϊκό αγροτικό τοµέα προκαλώντας αναταράξεις στις αγορές εµπορευµάτων και τη βιοµηχανία τροφίµων, το θέµα επέκτασης των ασφαλιστικών καλύψεων προβάλλει ως µέγιστη προτεραιότητα για τις εθνικές κυβερνήσεις.

Σύµφωνα µε την µελέτη τέσσερις κίνδυνοι ήτοι ξηρασία, παγετός, χαλάζι και υπερβολικές βροχοπτώσεις, ευθύνονται για περίπου το 80% των γεωργικών απωλειών που σχετίζονται µε το κλίµα σε ολόκληρη την ΕΕ. Από αυτούς η ξηρασία ευθύνεται για πάνω από το 50% του γεωργικού κλιµατικού κινδύνου σε ολόκληρη την ΕΕ-27 και αποτελεί µέγιστη προτεραιότητα. Ο αντίκτυπος εντείνεται επειδή η ξηρασία είναι σηµαντικά υποασφαλισµένη σε ολόκληρη την ΕΕ, µε περιορισµένη, έως καθόλου, ασφαλιστική κάλυψη διαθέσιµη σε πολλές περιοχές. Όπως προκύπτει από τη µελέτη της fi-compass:

• Το 2025, η απώλεια 60 δισ. ευρώ αποτελεί ρεαλιστικό έτος ακραίων καταστροφών για τη γεωργία της ΕΕ (καλλιέργειες και κτηνοτροφία) i)Ετήσια Μέση Ζηµία >28 δισεκατοµµύρια ευρώ ii)Μόνο το 20-30% είναι ασφαλισµένο iii)Το 70-80% βαρύνει τους αγρότες και τις κυβερνήσεις.
• Μέχρι το 2050, οι συνολικές ακραίες απώλειες στην ΕΕ προβλέπεται να αυξηθούν κατά 50%, ήτοι πάνω >90 δισ. ευρώ. H µέση ετήσια ζηµία υπολογίζεται σε >40 δισ. ευρώ
• Το τρέχον κενό ασφαλιστικής προστασίας ανέρχεται στο 70-80%. Μόνο το 20-30% των απωλειών που σχετίζονται µε το κλίµα ασφαλίζονται µέσω δηµόσιων, ιδιωτικών ή αµοιβαίων συστηµάτων, συµπεριλαµβανοµένης της προστασίας που υποστηρίζεται από την Κοινή Αγροτική Πολιτική.

Ζητούµενο παρεµβάσεις προσαρµογής απέναντι σε κλιµατικούς κινδύνους

Κατά τους µελετητές απαιτούνται µια σειρά από µέτρα προσαρµογής και ανθεκτικότητας απέναντι σε κλιµατικούς κινδύνους ήτοι:

• Προσαρµογή και Ανθεκτικότητα: Για να διατηρηθεί η ασφαλισιµότητα και η βιωσιµότητα των γεωργικών εκµεταλλεύσεων, οι κλιµατικοί κίνδυνοι θα πρέπει να περιοριστούν ή να µειωθούν εντός ανεκτών παραµέτρων, απαιτώντας παρεµβάσεις προσαρµογής σε κλίµακα. Τα µέτρα προσαρµογής είναι ζωτικής σηµασίας στο επιδοτούµενο ασφαλιστικό επίπεδο για την υποστήριξη της ασφαλισιµότητας, καθώς οι κίνδυνοι αυξάνονται και απαραίτητα στο ανασφάλιστο επίπεδο καθώς οι απώλειες λόγω φθοράς αυξάνονται σε συχνότητα.
• Μεταρρυθµίσεις Χρηµατοοικονοµικής Ρύθµισης Κλιµατικού Κινδύνου: Στο πλαίσιο των τρεχουσών µεταρρυθµίσεων σε παγκόσµιο και ενωσιακό επίπεδο, τα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα, συµπεριλαµβανοµένων των γεωργικών δανειστών, υποχρεούνται να ποσοτικοποιούν και να διαχειρίζονται τους κινδύνους που σχετίζονται µε το κλίµα. Ενώ αυτές οι αλλαγές στοχεύουν στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος, ενδέχεται να περιορίσουν την πρόσβαση σε πίστωση και να αυξήσουν το κόστος για τους αγρότες και τις αγροτικές κοινότητες, ενισχύοντας τις οικονοµικές πιέσεις από τους κλιµατικούς κινδύνους.
• ∆ιατήρηση της Ασφαλισιµότητας: Αυτό θα καταστεί στρατηγικό ζήτηµα για τον γεωργικό τοµέα της ΕΕ, προκειµένου να διασφαλιστεί η οικονοµική ασφάλεια και η συνεχής πρόσβαση σε πίστωση, καθώς και η οικονοµική ζωτικότητα των αγροτικών περιοχών.
• Κατανόηση των Κλιµατικών Κινδύνων της Γεωργίας της ΕΕ µέσω βελτιωµένων ∆εδοµένων, Αναλυτικών Στοιχείων και Μοντελοποίησης. Η µελέτη έχει εντοπίσει την ανάγκη βελτίωσης της συλλογής και αφοµοίωσης δεδοµένων για τις καλλιέργειες, το κλίµα και την απόδοση σε ολόκληρη την ΕΕ, ώστε να υποστηριχθεί η καλύτερη κατανόηση και διαχείριση των κινδύνων, καθώς και να καταστεί δυνατή η ευρύτερη κατανοµή των κινδύνων στις αγορές ασφάλισης και επιχειρηµατικών κεφαλαίων.
• ∆ιαχείριση και χρηµατοδότηση των καταστροφικών κλιµατικών κινδύνων της γεωργίας στην ΕΕ. Ενώ η ασφαλιστική προστασία µπορεί να βελτιωθεί σε όλα τα επίπεδα, συµπεριλαµβανοµένων των κρατών µελών, υπάρχει ανάγκη σε επίπεδο ΕΕ να υποστηριχθεί η οικονοµική αντίδραση σε καταστροφικά γεγονότα. Οι συστάσεις περιλαµβάνουν την παροχή δυνατότητας στα θεσµικά όργανα της ΕΕ και στα κράτη µέλη να έχουν πρόσβαση στις αγορές επιχειρηµατικών κεφαλαίων, συµπεριλαµβανοµένων των οµολόγων (αντ)ασφάλισης και των οµολόγων καταστροφής, για τη συµπλήρωση των πόρων και σε περιόδους κρίσης.
• Ενίσχυση της προσαρµογής της γεωργίας και της οικονοµικής ανθεκτικότητας. Η αδιάκοπη αύξηση µικρών αλλά συχνών απωλειών λόγω εγκατάλειψης επηρεάζει την οικονοµική υγεία των αγροκτηµάτων σε ολόκληρη την ΕΕ. Με λιγότερες «καλές» χρονιές για ανάκαµψη, τα περιθώρια κέρδους και τα αποθεµατικά των γεωργικών εκµεταλλεύσεων κινδυνεύουν να διαβρωθούν σταθερά. Αυτό αυξάνει την ευπάθεια στις επιπτώσεις µεγαλύτερων γεγονότων και διευρύνει την πρόσβαση σε πίστωση. Οι πολιτικές θα πρέπει να µεγιστοποιούν την ανθεκτικότητα στο κλίµα µέσω παρεµβάσεων σε γεωργικό και περιφερειακό επίπεδο.

Μελλοντικά θα αυξηθούν οι μέσες  ετήσιες απώλειες στις σοδειές

Στην ΕΕ-27 θα μπορούσαν να φθάσουν τα 40 δισ. ευρώ

Οι µελλοντικές αλλαγές στις συνολικές απώλειες καλλιεργειών λόγω των κλιµατικών κινδύνων προκαλούν µεγαλύτερες διακυµάνσεις µεταξύ των κρατών µελών. Οι µεγαλύτερες απόλυτες αυξήσεις άνω του 1 δισ ευρώ αναµένονται στη Γαλλία, την Ισπανία, την Ιταλία και τη Ρουµανία. Η Ρουµανία αναµένεται επίσης να παρουσιάσει τη µεγαλύτερη σχετική αλλαγή στις µέσες ετήσιες απώλειες καλλιεργειών, µε αύξηση 64%. Επιπλέον, το Βέλγιο, η Γαλλία και η Ισπανία αναµένεται επίσης να δουν σηµαντική αύξηση των απωλειών, κατά µέσο όρο, κατά πάνω από 50%. Οι µέσες ετήσιες απώλειες καλλιεργειών εκτιµάται ότι θα αυξηθούν κατά 42-66%, από 17,4 δισεκατοµµύρια ευρώ σε 24,8 δισεκατοµµύρια ευρώ σε ένα σενάριο µεσαίων εκποµπών (SSP 2-4,5) και σε 28,9 δισεκατοµµύρια ευρώ σε ένα σενάριο συνήθους λειτουργίας (SSP 5-8,5). Εάν συµπεριληφθούν οι σχετικές απώλειες ζώων, είναι προβλέψιµο ότι οι µέσες ετήσιες απώλειες της ΕΕ-27 θα µπορούσαν να φτάσουν τα 40 δισεκατοµµύρια ευρώ µέχρι τα µέσα του αιώνα. Αυτοί οι µέσοι όροι σε ολόκληρη την ΕΕ συγκαλύπτουν πολύ υψηλότερες αυξήσεις για ορισµένες εκτεθειµένες καλλιέργειες και περιοχές.

Μοντελοποίηση του κλιµατικού κινδύνου

Η µοντελοποίηση κινδύνου απεικονίζει την ισορροπία των πρωτογενών κινδύνων σε ολόκληρη την Ευρώπη. Οι απώλειες στην ΕΕ καλύπτουν ποικίλες απώλειες ανάλογα µε τους κλιµατικούς κινδύνους. Η ξηρασία, οι υπερβολικές βροχοπτώσεις, το χαλάζι και ο παγετός ευθύνονται για περίπου το 80% των γεωργικών απωλειών σε ολόκληρη την ΕΕ. Από αυτές, η ξηρασία είναι η χειρότερη, προκαλώντας µέση ετήσια απώλεια σε ολόκληρη την ΕΕ σχεδόν 10 δισεκατοµµυρίων ευρώ. Ακόµη και στις βόρειες και παράκτιες δυτικές περιοχές, η ξηρασία προκαλεί το 1/3 των αναµενόµενων απωλειών. Οι υπερβολικές βροχοπτώσεις προκαλούν τις επόµενες µεγαλύτερες απώλειες, συνολικού ύψους περίπου 3,2 δισ. ευρώ, µε τον παγετό και το χαλάζι µαζί να συνεισφέρουν σε παρόµοιο ποσό. Συνολικά, ο παγετός και η υπερβολική βροχόπτωση προκαλούν παρόµοιο ποσοστό των γεωργικών απωλειών στην ΕΕ, αλλά τα πρότυπα για αυτές ποικίλλουν σηµαντικά σε ολόκληρη την ΕΕ, λόγω του κλίµατος, της γεωγραφίας και της κατανοµής των καλλιεργειών. Το χαλάζι, ο κίνδυνος που συνδέεται ευρύτερα µε την ασφαλιστική προστασία, δηµιουργεί ένα σχετικά µικρό ποσοστό των συνολικών γεωργικών απωλειών στην ΕΕ. Στο µέλλον, οι απώλειες από τους πρωτογενείς κινδύνους αναµένεται να αυξηθούν µε ποικίλους ρυθµούς.

Κυριαρχεί ο κίνδυνος ξηρασίας

Ο κίνδυνος ξηρασίας συνεχίζει να κυριαρχεί σε επίπεδο ΕΕ, προκαλώντας το ήµισυ των συνολικών αναµενόµενων απωλειών ή πολύ περισσότερο ανάλογα µε την πορεία εκποµπών:

• 44% και 87% στα σενάρια SSP2-4.5 και SSP5-8.5 αντίστοιχα έως το 2050.
• Η αναµενόµενη διακύµανση µεταξύ των µελλοντικών σεναρίων κλιµατικής αλλαγής είναι επίσης υψηλή για το χαλάζι, µε αυξήσεις των µέσων ετήσιων απωλειών κατά 23% στο SSP2-4.5 και 40% στο SSP5-8.5.
• Οι µέσες ετήσιες απώλειες από παγετό και βροχόπτωση αναµένεται να αυξηθούν κατά παρόµοια ποσά και στα δύο σενάρια εκποµπών.
• Να σηµειωθεί ότι για την εκπόνηση της µελέτης εφαρµόστηκε ένα πλαίσιο µοντελοποίησης κινδύνου καταστροφών στη γεωργία της ΕΕ. Κατασκευάστηκαν µοντέλα ξηρασίας, υπερβολικής βροχής, χαλαζιού και παγετού σε συνδυασµό µε αναλύσεις απωλειών που βασίζονται στην απόδοση και εµπειρικά δεδοµένα ζηµιών και ασφάλισης από τα τελευταία 40 χρόνια.

πηγή: agronews.gr