«Θα ’ρθει μια μέρα της φωτιάς
κι η πόλη θα κοιμάται
και στα βαθιά σας όνειρα
γυμνοί θα περπατάτε…»
Πόσο επίκαιροι είναι οι στίχοι του Μύρη τότε στα χρόνια της λογοκρισίας στα χρόνια της κρίσης. Της σκοτεινιάς αλλά και της σιωπηλής αγρύπνιας. Οι στίχοι λες και δεν γράφτηκαν για να διαβαστούν ή να μελοποιηθούν αλλά για να προφυλάξουν κάτι μια ανάμνηση, μια φλόγα , έναν ψίθυρο που δεν άντεχε την λήθη…
Ούτως ή άλλως ο Μύρης γράφει τότε για μια σύγχρονη αποκάλυψη με κοινωνικοπολιτικό υπόβαθρο.
Είναι εύκολο σήμερα να κοιτάς πίσω και να νομίζεις πως όλα είχαν νόημα. Πως η Ιστορία έχει λογική, αρχή, μέση και κάθαρση. Όμως οι άνθρωποι που τη ζουν, βρίσκονται χαμένοι μέσα στη σκόνη της. Οι μέρες των σκοτεινών χρόνων της λογοκρισίας και της πνευματικής αγκύλωσης δεν ήταν ηρωικές· ήταν μουσκεμένες από βροχή, από σιωπή, από φόβο και αναμονή. Κι όμως, ήταν τότε που κάποιοι έγραψαν σαν να έβλεπαν καθαρά. Ίσως γιατί το βλέμμα, στην άκρη της απώλειας, καθαρίζει.
Η μέρα της φωτιάς δεν ήταν μέρα κάποιας μάχης, δεν ήταν το κάψιμο της πόλης, ούτε ο ήχος από τις πρώτες σειρήνες. Ήταν πιο αθόρυβη. Μια εσωτερική ρωγμή. Η στιγμή που καταλαβαίνεις πως αυτό που ήξερες ως “κανονικότητα” έχει τελειώσει. Και στη θέση του, ανοίγεται κάτι άλλο: σκοτεινό, αλλά ειλικρινές.
Η πόλη κοιμάται. Πάντα κοιμάται όταν έρχεται η αλλαγή. Κλείνει τα μάτια, μαζεύει τα υπάρχοντα, παριστάνει ότι δεν βλέπει. Και είναι πολλοί που το κάνουν από φόβο, μα όχι λίγοι που το κάνουν από επιβίωση. Ξέρουν ότι αν ξυπνήσουν, αν δουν καθαρά, θα πρέπει να διαλέξουν. Και η επιλογή πονάει.
Ο Μύρης δεν κραύγασε. Δεν έγινε ούτε σημαία, ούτε αφίσα, ούτε εξώφυλλο. Έμεινε στις σκιές, όπως μένουν οι ευαίσθητοι, εκείνοι που δεν αντέχουν την ένταση του πλήθους. Μα μίλησε για την ουσία, για το όνειρο. Για εκείνον τον χώρο μέσα μας που καμία προπαγάνδα δεν μπορεί να φτάσει. Εκεί που μένουμε γυμνοί. Εκεί που η αλήθεια δεν έχει ανάγκη από στόμφο, μόνο από σιωπή.
Γιατί η φωτιά που περιέγραφε δεν έκαιγε το τοπίο, έκαιγε το μέσα. Ήταν η φλόγα που καίει τη συνήθεια, το ψέμα, την αυτάρκεια. Που σε αφήνει μονάχο με τον εαυτό σου και σου ζητάει απαντήσεις που δεν είχες σκεφτεί ποτέ να δώσεις.
Γυμνοί, λέει, στα όνειρά σας, χωρίς το ένδυμα της ιδιότητας. Ούτε στρατιώτης, ούτε πατέρας, ούτε δάσκαλος, ούτε υπήκοος. Μόνο άνθρωπος. Και μέσα σ’ αυτό, υπάρχει μια φοβερή τρυφερότητα. Γιατί μονάχα όποιος τόλμησε να ξεντυθεί την ταυτότητά του, μπορεί να νιώσει την ταυτότητα των άλλων.
Ίσως να είναι αυτό που έσωσε τον Μύρη,όχι η Ιστορία, αυτή τον ξέχασε. Αλλά ο εσωτερικός του τόπος. Η δυνατότητα να επιβιώσει σε ένα τοπίο ερειπίων χωρίς να χάσει τη διαύγεια του βλέμματος. Να βλέπει τη φωτιά, όχι σαν καταστροφή, αλλά σαν μια ανάγκη κάθαρσης.
Σήμερα, που η πόλη έχει ντυθεί με άλλα ρούχα με γυαλί, σήματα, εικονικές σκιές, ο ύπνος της είναι πιο ύπουλος. Δεν ακούγεται ροχαλητό· ακούγεται θόρυβος. Ενημέρωση, προγραμματισμός, παραγωγικότητα. Κι όμως, στα όνειρά μας είμαστε ακόμη εκεί. Γυμνοί, Φοβισμένοι. Ή αν σταθήκαμε τυχεροί, ειλικρινείς.
Τι κι αν πέρασαν τα χρόνια και άλλαξαν οι εποχές, η μέρα της φωτιάς δεν πέρασε. Έρχεται διαρκώς. Κάθε φορά που αρνείσαι να ζήσεις μηχανικά. Κάθε φορά που μια φωνή μέσα σου λέει: «Μη συνεχίζεις έτσι,σταμάτα καιδες».! Μπορεί να μην έχεις λέξεις, μπορεί να μην έχεις χρόνο. Μα αν σταθείς εκεί, έστω για λίγο, θα νιώσεις τον σπινθήρα.
Ίσως ο ποιητής να ήξερε. Ίσως να ήλπιζε. Ίσως να προσευχόταν…
Να έρθει εκείνη η φωτιά που δεν καίει τα σπίτια, αλλά ζεσταίνει την ψυχή.
Κι όταν έρθει, ας μη μας βρει να κοιμόμαστε. Αλλά όρθιους να περπατάμε!
________________________________________________________
ΥΓ. Παίρνοντας έναυσμα από τους στίχους του ποιητή θέλησα να φιλοσοφήσω τις εποχές και να υπογραμμίσω με παραινετική διάθεση, να συλλογιστούμε και ν’ αφυπνιστούμε από την σπίθα που υπάρχει μέσα μας και πυροδοτεί το νου και την ψυχή μας…
Εύα Καπελλάκη Κοντού [Εκπαιδευτικός, αρθρογράφος & ραδιοφωνική παραγωγός]
