Ισπανία: Τραγωδία δίχως τέλος στην Βαλένθια – Τι είναι το φαινόμενο “gota fria” που προκάλεσε βροχή ενός έτους

Τουλάχιστον 95 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας των πλημμυρών που σάρωσαν χθες Τρίτη την ανατολική Ισπανία, σύμφωνα με νεότερο απολογισμό των τοπικών αρχών.

Ο υπουργός Εδαφικής Πολιτικής Άνχελ Βίκτορ Τόρες είπε απόψε στην κρατική τηλεόραση TVE ότι 92 θάνατοι καταγράφηκαν μόνο στη Βαλένθια, η οποία είναι η περιοχή που υπέστη το χειρότερο πλήγμα. Δύο θάνατοι αναφέρθηκαν στη γειτονική Καστίγια-Λα Μάντσα και ένας στην Ανδαλουσία.

Πρόκειται για τις φονικότερες πλημμύρες που έχουν πλήξει τη χώρα της Ιβηρικής εδώ και σχεδόν τρεις δεκαετίες, προκαλώντας χάος σε αρκετές κοινότητες.

Υπεύθυνη η κλιματική αλλαγή;

Οι φονικές πλημμύρες που έχουν σκοτώσει τουλάχιστον 95 ανθρώπους στην Ισπανία προκλήθηκαν από ένα καταστροφικό καιρικό φαινόμενο στο οποίο ο ψυχρός και θερμός αέρας συναντώνται και δημιουργούν ισχυρά σύννεφα βροχής, ένα μοτίβο που πιστεύεται ότι εμφανίζεται συχνότερα λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Το φαινόμενο είναι γνωστό τοπικά ως DANA, ένα ισπανικό ακρωνύμιο για το απομονωμένο κοίλωμα σε μεγάλο υψόμετρο, και σε αντίθεση με τις κοινές καταιγίδες ή θύελλες, μπορεί να σχηματιστεί ανεξάρτητα από πολικά ή υποτροπικά ρεύματα αερίων μαζών.

Όταν ψυχρός αέρας πνέει πάνω από τα ζεστά νερά της Μεσογείου, προκαλεί την άνοδο θερμότερου αέρα γρήγορα και τον σχηματισμό πυκνών σύννεφων, γεμάτων νερό, που μπορούν να παραμείνουν στην ίδια περιοχή για πολλές ώρες, αυξάνοντας τις καταστροφικές τους δυνατότητες.

Το φαινόμενο προκαλεί ορισμένες φορές έντονη χαλαζόπτωση και ανεμοστρόβιλους όπως φάνηκε αυτή την εβδομάδα, λένε μετεωρολόγοι.

Η ανατολική και η νότια Ισπανία είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στο φαινόμενο λόγω της θέσης τους μεταξύ Ατλαντικού Ωκεανού και Μεσογείου. Ζεστές, υγρές αέριες μάζες και ψυχρές μάζες συναντώνται σε μια περιοχή όπου τα βουνά ευνοούν τον σχηματισμό σύννεφων καταιγίδας και βροχοπτώσεων.

Το DANA αυτής της εβδομάδας ήταν μία από τις τρεις πιο έντονες τέτοιες καταιγίδες τον περασμένο αιώνα στην περιοχή της Βαλένθια, δήλωσε ο Ρούμπεν ντελ Κάμπο, εκπρόσωπος της εθνικής μετεωρολογικής υπηρεσίας Aemet.

«Οι προβλέψεις ήταν σύμφωνες με αυτό που συνέβη. Αλλά σε μια περιοχή μεταξύ Ουτιέλ και Τσίβα στην επαρχία της Βαλένθια, η βροχόπτωση ξεπέρασε τα 300 λίτρα ανά τετραγωνικό μέτρο. Σε αυτήν την περιοχή, τα συστήματα καταιγίδων σχηματίστηκαν και αναδημιουργούνταν συνεχώς”, εξήγησε.

Ενώ οι ειδικοί λένε ότι θα χρειαστεί χρόνος για να αναλυθούν όλα τα δεδομένα για να διαπιστωθεί εάν το συγκεκριμένο DANA προκλήθηκε από την κλιματική αλλαγή, οι περισσότεροι συμφωνούν ότι η αύξηση της θερμοκρασίας στη Μεσόγειο και οι θερμότερες και υγρότερες ατμοσφαιρικές συνθήκες συμβάλλουν στη δημιουργία συχνότερων ακραίων επεισοδίων.

«Δεν μπορούμε να πούμε τίποτα στο πόδι, εκτός από το ότι στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής, αυτού του είδους τα γεγονότα θα είναι πιο συχνά και πιο έντονα», δήλωσε ο Ισπανός μετεωρολόγος και ερευνητής δρ Ερνέστο Ροντρίγκεθ Καμίνο.

Πριν επινοηθεί ο όρος DANA στις αρχές της δεκαετίας του 2000, κάθε δυνατή βροχόπτωση το φθινόπωρο, χαρακτηριστικό του μεσογειακού κλίματος, συνηθιζόταν η δημοφιλής ονομασία “gota fria” (ψυχρή σταγόνα) στην Ισπανία και σε μέρη της Γαλλίας. Ο όρος εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ευρέως στην καθομιλουμένη.

Η προέλευσή του χρονολογείται από το 1886 όταν Γερμανοί επιστήμονες εισήγαγαν την ιδέα του “kaltlufttropfen”, ή σταγόνα ψυχρού αέρα, για να περιγράψουν την αναταραχή σε μεγάλο υψόμετρο αλλά χωρίς εμφανή αντανάκλαση στην επιφάνεια.

Η Aemet λέει ότι η έννοια των ψυχρών σταγόνων είναι ξεπερασμένη και ορίζει το DANA ως ένα κλειστό κοίλωμα σε μεγάλο υψόμετρο που έχει απομονωθεί και διαχωριστεί από έναν συσχετιζόμενο αεροχείμαρρο. Η Aemet λέει ότι τα DANA ορισμένες φορές παραμένουν στάσιμα ή ακόμη και κινούνται προς τα πίσω, από την ανατολή προς τη δύση.

Τριήμερο εθνικό πένθος

Από χθες έχουν αρχίσουν ήδη από το απόγευμα να καταφθάνουν οι σοροί τους στο δικαστικό μέγαρο της Βαλένθια, όπως μετέδωσε η ανταποκρίτρια της ΕΡΤ στο σημείο, Δώρα Μακρή, στην εκπομπή του ΕΡΤNews “Prime” με τον Ηλία Σιακαντάρη.

Πίσω από το μέγαρο αυτό έχει στηθεί ένα πρόχειρο νεκροτομείο και από αύριο οι συγγενείς των θυμάτων θα κληθούν να βρεθούν εκεί για να αναγνωρίσουν τους οικείους τους.

Φυσικά θα υπάρχουν πολλές ομάδες ψυχολόγων για την ανάλογη συμπαράσταση, αλλά βέβαια κανείς δεν μπορεί αυτή την ίδια συμπαράσταση να τη δώσει σε όλον αυτόν τον κόσμο που αναζητά φίλους και γνωστούς και συγγενείς – είναι άγνωστος ο αριθμός των αγνοουμένων.

«Παντού νερό, είναι μία τραγωδία»

Τα συνεργεία διάσωσης με τη βοήθεια του Στρατού δίνουν μάχη με τον χρόνο για να φτάσουν στις πληγείσες περιοχές, όπου το νερό κατά τόπους ξεπερνά τα 3 μέτρα. Από τους ορμητικούς χειμάρρους που σχηματίστηκαν μέσα σε λίγη ώρα έχουν γκρεμιστεί σπίτια, δρόμοι και γέφυρες, ενώ έχουν διακοπεί η ηλεκτροδότηση και οι τηλεπικοινωνίες.

Η ανταποκρίτρια του ΕΡΤΝews στην Ισπανία Δώρα Μακρή, το απόγευμα (30/10) προσπάθησε να διανύσει τα 300 χιλιόμετρα της απόστασης Μαδρίτη – Βαλένθια, στάθηκε όμως αδύνατο να πάει μέχρι τέλους, αφού, λόγω των συνθηκών, η περιοχή είναι αποκλεισμένη για λόγους ασφαλείας.

Όπως περιέγραψε η ίδια, 150.000 σπίτια είναι χωρίς ηλεκτρικό και χωρίς επικοινωνία (…) Είναι πολύ μεγάλος ο αριθμός των αγνοουμένων. Κανένας από τις Αρχές δεν μέχρι σήμερα δεν έχει διευκρινίσει ή δεν έχει αναφέρει οποιονδήποτε αριθμό.

Υπενθυμίζεται ότι κάτι αντίστοιχο είχαν ζήσει στην Ισπανία το 1957, όταν τότε 81 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.

Αν και στην Ισπανία η άμεση επέμβαση του κράτους είναι γνωστή και σε ό, τι αφορά γενικώς φυσικές καταστροφές, σε αυτή την περίπτωση ήταν διαφορετικά διότι μέσα σε διάστημα πολύ λίγων ωρών έπεσαν 400 λίτρα ανά τετραγωνικό μέτρο, όπως λένε οι ειδικοί.

Οι μετεωρολόγοι είχαν προειδοποιήσει, έχοντας σταλεί στους πολίτες, όμως το γεγονός ότι ήταν 20:00 όταν το φαινόμενο ξέσπασε, πάρα πολύς κόσμος προσπαθούσε να επιστρέψει στο σπίτι του. Δεν βρήκε, ωστόσο, τρόπο να το κάνει. Δεν μπόρεσε να το κάνει.

Η ισπανική κυβέρνηση ανακοίνωσε τριήμερο εθνικό πένθος από αύριο Πέμπτη έως το Σάββατο.

Σε κόκκινο συναγερμό η νοτιοανατολική Ισπανία. Από τη Μάλαγα έως τη Βαλένθια, φονικές πλημμύρες και σφοδρή χαλαζόπτωση προκάλεσαν χάος και τεράστιες καταστροφές. Δεκάδες άνθρωποι πέρασαν τη νύχτα στην οροφή των αυτοκινήτων τους και στις στέγες σπιτιών και καταστημάτων, περιμένοντας τα συνεργεία διάσωσης.

Κάποιοι διασώθηκαν με τη βοήθεια ελικοπτέρων, ανάμεσά τους μικρά παιδιά. Χρησιμοποιώντας σωσίβιες λέμβους, διασώστες απομάκρυναν εκατοντάδες ανθρώπους από τα πλημμυρισμένα σπίτια τους ενώ σωστικά συνεργεία προσπαθούσαν να φθάσουν αποκλεισμένες περιοχές.

Όπως μεταδίδουν ισπανικά μέσα, πολλοί είναι αυτοί που παραμένουν εγκλωβισμένοι με τις Αρχές να κάνουν λόγο για μεγάλο αριθμό αγνοουμένων ενώ εκφράζονται φόβοι ότι ο αριθμός των νεκρών θα αυξηθεί.

Πηγή ΕΡΤ, ΑΠΕ-ΜΠΕ