Νέος κώδικας Τοπικής Αυτοδιοίκησης: Δημοτικές εκλογές σε μία Κυριακή, αυτοδυναμία 40% και δήμαρχος κοινής αποδοχής

Επαναστατικές αλλαγές ετοιμάζει το Υπουργείο Εσωτερικών μέσα από το νέο κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης που φιλοδοξεί για πρώτη φορά στη νεότερη ιστορία τη χώρας να φέρει τομές και να αλλάξει άρδην το σκηνικό στην αυτοδιοίκηση πρώτου και δευτέρου βαθμού.

Μέσα στον Φεβρουάριο (2025) θα γίνουν οι τελευταίες αλλαγές, προσθήκες και έλεγχοι του νέου κώδικα που σύμφωνα με την ηγεσία του Υπουργείου Εσωτερικών θα αποτελέσει το «Άγιο Δισκοπότηρο» για τη λειτουργία των Περιφερειών και των Δήμων και τον Μάρτιο θα τεθεί σε διαβούλευση.

Πριν λίγες ημέρες ο Υπουργός Εσωτερικών Θοδωρής Λιβάνιος παρουσία όλης της ηγεσίας του ΥΠΕΣ έκανε μία πρώτη ενημέρωση σε δημάρχους οι οποίοι κυριολεκτικά έμειναν άφωνοι με όσα τους αποκαλύφθηκαν για το περιεχόμενο του νέου νόμου που περιλαμβάνει και πολλές προτάσεις της ΚΕΔΕ που καταγράφηκαν στο Συνέδριο που έγινε το Νοέμβριο του 2024 στη Ρόδο.

Γροθιά στην γραφειοκρατία

Ένα από τα βασικά προβλήματα στη λειτουργία των Δήμων είναι οι δαιδαλώδεις διαδικασίες, η τεράστια γραφειοκρατία και σε ορισμένες περιπτώσεις χαώδεις διαδικασίες, μέχρι και παρερμηνείες που προκαλούν σύγχυση όχι μόνο στους πολίτες αλλά και σε θεσμικά όργανα του κράτους.

Όλοι οι νόμοι σε έναν

Για πρώτη φορά ο νέος κώδικας θα συμπεριλάβει όλους τους νόμους που ρυθμίζουν τις λειτουργίες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, από το Βασιλικό Διάταγμα του 1958, το νόμο Καραμανλή το 1974 αλλά και το νόμο 3274 και 3463 του 2006, το νόμο 3852 του 2010 πιο γνωστός ως «Καλλικράτης» αλλά και το νόμο 4555 του 2018 επί ΣΥΡΙΖΑ πιο γνωστός ως «Κλεισθένης».

Σήμερα χιλιάδες νόμοι παραπέμπουν σε παλαιότερους νόμους, σε τροπολογίες και για ένα απλό καθημερινό ζήτημα που μπορεί να αποσαφηνιστεί και να ρυθμιστεί μέσα σε λίγα λεπτά χρειάζονται δεκάδες εργατοώρες πολλών υπαλλήλων, χρονοβόρες διαδικασίες, νομικές παρεμβάσεις για να δοθεί ερμηνεία. Πολλές φορές γίνονται παρερμηνείες που οδηγούν σε λάθη και διαφωνίες ανακυκλώνοντας τον φαύλο κύκλο της γραφειοκρατίας. Ο νέος κώδικας φιλοδοξεί να βάλει τέλος σε όλα αυτά που εμποδίζουν την απρόσκοπτη λειτουργία των υπηρεσιών. Μεταξύ άλλων με τη βοήθεια της τεχνολογίας θα είναι εύκολα προσβάσιμος από όλους και θα ρυθμίζει όλες τις πτυχές της λειτουργίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Δήμαρχος στην πρώτη Κυριακή

Έχει διαπιστωθεί πως οι πολίτες έχουν τη μεγαλύτερη συμμετοχή την πρώτη Κυριακή οπότε και εκλέγονται οι δημοτικοί σύμβουλοι.

Τη δεύτερη Κυριακή είτε γιατί ατονεί το ενδιαφέρον τους, είτε γιατί δε μπορούν να μετακινηθούν, είτε γιατί απογοητεύονται, οι μισοί δεν πηγαίνουν να ψηφίσουν.

Εξοικονόμηση 250.000.000

Επίσης η κατάργηση των εκλογών τη δεύτερη Κυριακή θα εξοικονομήσει στο ταμείο του κράτους μέχρι και 250.000.000 Ευρώ.

Πως θα εκλέγεται ο δήμαρχος

Τι προβλέπει λοιπόν ο νέο κώδικας για το τρόπο εκλογής;

Εάν ο πρώτος συνδυασμός πιάσει ένα συγκεκριμένο ποσοστό (οι εισηγητές του κώδικα προσανατολίζονται στο 40%) τότε ο νέος δήμαρχος έχει αυτοδυναμία εντός του Δημοτικού Συμβουλίου που αρχίζει με τα 3/5 του Σώματος (το 60% των συμβούλων) και αν υπερβεί το 60% λαμβάνει και το ανάλογο ποσοστό σε συμβούλους εντός του Δ.Σ.

Τι γίνεται αν δεν πιάσει το 40%

Η μεγάλη καινοτομία έρχεται όταν ο πρώτος συνδυασμός δεν πιάσει το μέτρο 40%.

Για αυτή την περίπτωση θα αλλάξουν και τα ψηφοδέλτια.

Έτσι ο ψηφοφόρος θα ψηφίζει κατ΄ αρχάς τον υποψήφιο δήμαρχο του συνδυασμού της αρεσκείας του αλλά στο κάτω μέρος θα έχει τη δυνατότητα να επιλέξει και έναν ακόμα από τους άλλους υποψηφίους δημάρχους.

Έτσι στην περίπτωση που δεν πιαστεί το μέτρο του 40% θα επικρατήσουν οι δύο πρώτοι υποψήφιοι με τους ψήφους τους. Σε αυτούς θα προστεθούν οι δεύτερες επιλογές των ψηφοφόρων των υπολοίπων συνδυασμών που πλασαρίστηκαν στην 3η ή 4η ή 5η θέση και θα προστεθούν στους δύο πρώτους. Αυτός που θα συγκεντρώσει τους περισσότερους ψήφους θα εκλεγεί δήμαρχος!

Από τον συνδυασμό του εκλεγέντα δημάρχου θα εκλεγούν κατά τα 3/5 (το 60%) της πλειοψηφίας των Δημοτικών Συμβούλων.

Καταργείται η εκλογή δημοτικών συμβούλων στις Δ.Ε.

Μία ακόμα σημαντική αλλαγή είναι πως προτείνεται η κατάργηση της Δημοτικής Ενότητας ως ξεχωριστής διαίρεσης του Δήμου και αυτόνομης εκλογικής περιφέρειας για την εκλογή δημοτικών συμβούλων. Ετσι όλοι οι Σύμβουλοι θα εκλέγονται από  όλη την Επικράτεια του Δήμου ανάλογα με τους σταυρούς που θα λάβουν συνολικά σε όλο τον Δήμο. Και αυτή η αλλαγή θα επιφέρει πολλές ανακατατάξεις καθώς από την έναρξη των Καλλικρατικών Δήμων «προστατεύονταν» οι δημοτικοί σύμβουλοι από μικρές Δημοτικές Ενότητες όμως τώρα θα πρέπει να ανταγωνιστούν όλους τους υποψηφίους από όλο τον Δήμο. Το πνεύμα του νομοθέτη είναι πως μετά από 18 χρόνια Καλλικρατικού Δήμου (2010-2028) έχουν ξεπεραστεί τα όρια των Δημοτικών Ενοτήτων.

Ενισχύονται τα Τοπικά Συμβούλια

Αντίθετα, την ώρα που χάνονται τα προνόμια των δημοτικών συμβούλων των Δημοτικών Ενοτήτων, ενισχύεται ο θεσμός των Τοπικών Συμβουλίων όπως άλλωστε είχε δηλώσει σε πρόσφατη περιοδεία του στην Ανατολική Αττική ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Διαχωρισμός ρόλων Περιφέρειας και Δήμων

Άλλη αλλαγή αφορά τους διακριτούς ρόλους μεταξύ της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α και Β βαθμού, δηλαδή, μεταξύ των Δήμων (Α βαθμού) και των Περιφερειών (Β βαθμού) σε θέματα που σήμερα οι ρόλοι τους πολλές φορές ταυτίζονται όπως για παράδειγμα η διαχείριση και ο καθαρισμός των ρεμάτων που περνάει αποκλειστικά στις Περιφέρειες, η συντήρηση του οδικού δικτύου, οδοφωτισμοί, καθαρισμοί κ.α.

Μειώνονται οι υποψήφιοι

Σίγουρη είναι μείωση των υποψηφίων δημοτικών συμβούλων. Σήμερα σε έναν δήμο με 35 Δημοτικούς Συμβούλους, κάθε συνδυασμός μπορούσε να κατεβάσει μέχρι και 88 υποψηφίους, δηλαδή, προσαύξηση 150%. Το ποσοστό αυτό θα μειωθεί πιθανότητα στο 100%, δηλαδή, οι υποψήφιοι στο συγκεκριμένο παράδειγμα δε θα μπορεί να υπερβαίνουν τους 70.

Δεν αλλάζει ο αριθμός των δήμων και τα όρια τους

Τέλος σε συζητήσεις για αλλαγές των ορίων ορισμένων δήμων ή κατάργηση κάποιων άλλων έβαλε ο Θεόδωρος Λιβάνιος καθώς σύμφωνα με την εισήγηση θα παραμείνουν 332 οι Δήμοι σε όλη την Επικράτεια με τα ίδια γεωγραφικά όρια.

Τέλος στις αποσπάσεις Δημοτικών Συμβούλων

Μεγάλη αλλαγή είναι και το τέλος των αποσπάσεων των αιρετών καθώς όπως αναφέρει το σκεπτικό του νομοθέτη «η εκλογή δεν είναι μέσο για απόσπαση αλλά στάση προσφοράς στα κοινά».

Αυτές και άλλες πολλές αλλαγές φέρνει ο νέος νόμος ο οποίος σύμφωνα με τον Υπουργό Εσωτερικών Θοδωρή Λιβάνιο θα τεθεί σε ανοικτή διαβούλευση στα μέσα Μαρτίου και εκεί θα διατυπωθούν αντιρρήσεις και πιθανές προτάσεις για βελτιώσεις.

Όπως είπε ο ίδιος είναι ένα όνειρο ζωής για όλους τους ανθρώπους της αυτοδιοίκησης που χάνονται καθημερινά στα γρανάζια της γραφειοκρατίας και θα βοηθήσει τα μέγιστα στην ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και θα βελτιώσει την καθημερινότητα των πολιτών.

Πηγή: ethnos.gr